فعالیت‌های نفتی جمهوری آذربایجان محیط زیست دریای خزر را تهدید می‌کند

به گزارش مجله خبری نگار  نشست خبری سازمان محیط زیست به صورت آنلاین برگزار شد. احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست، که اولین سخنران این نشست بود، ضمن اشاره به فعالیت‌های نفتی کشور آذربایجان در حوزه خزر، اظهار کرد: کشور آذربایجان باید فعالیت نفتی خود را کنترل کند چراکه این فعالیت‌ها آسیب به محیط زیست خزر را در پی خواهد داشت. پیگیری فعالیت‌های این کشور باید در نشست بین کشور‌های منطقه مطرح شود.

لاهیجان‌زاده در رابطه با فعالیت‌های سازمان در پیگیری وضعیت تالاب‌ها توضیح داد: فعالیت‌های ما در بخش تالاب‌ها با چهار هدف دنبال می‌شود. این اقدامات شامل تامین آب و نظارت بر آب تالاب‌ها، برنامه حفاظت و احیای تالاب‌ها با رویکرد زیست‌بومی و پایش تالاب‌ها می‌شود. ما بر اساس ماده ۲ قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها مکلف هستیم تا دستورالعمل‌های تامین حق‌آبه تالاب‌ها را به وزارت نیرو اعلام کنیم و وزارت نیرو مکلف است تا این دستورالعمل را اجرا کند.

وی ادامه داد: همانطور که دو سه دهه زمان نیاز بود تا مناطق حفاظت‌شده محیط زیست ایجاد شوند، درباره حق‌آبه تالاب‌ها نیز نباید انتظار ورود فوری ۱۱ میلیارد آب را داشته باشیم. نکته مهم این است که هم‌اکنون ما اهرم قانونی در اختیار داریم و در جلسات خود با مدیرانی که برای ۹ حوضه آبریز انتخاب شده‌اند برای تامین حق‌آبه تالاب‌ها پیگیری لازم را انجام خواهیم داد.

معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اهمیت سیلاب‌ها برای احیای تالاب‌ها گفت: نیاز آبی تالاب‌ها پایه علمی دارد و ما در رایزنی با نهاد‌های مربوطه نیاز به دلایل علمی و اطلاعات مستند برای تامین این حق‌آبه‌ها داریم. در سال آبی مهمترین عامل تامین حق‌آبه‌ها "سیلاب" است و مدیریت آن‌ها کمک زیادی به سیراب شدن تالاب‌ها می‌کند.

لاهیجان‌زاده ادامه داد: مطالعات مربوط به مدیریت زیست‌بومی در ۲۰ تالاب کشور تکمیل شده است و ۱۲ یا ۱۳ تالاب باقی‌مانده نیز در آینده به این لیست اضافه خواهند شد. همچنین ۲۲ تالاب نیز برای انجام فعالیت‌های اجرایی آماده هستند.

وی درباره اثرات تغییرات اقلیمی بر دریای خزر گفت: تغییر اقلیم در هر پنج کشور (ایران، آذربایجان، روسیه، ترکمنستان و ارمنستان) این حوزه مشاهده می‌شود و برای اتخاذ سیاست‌های مناسب جلساتی به میزبانی سازمان هواشناسی طی یک سال گذشته برگزار شده است. دریای خزر به دلیل تغییر اقلیم و مشکلات ناشی از فعالیت‌های انسانی تحت تاثیر است و عقب‌نشینی و پسروی آن تا سال ۲۰۵۰ ادامه خواهد داشت که این عقب‌نشینی‌ها از سمت شمال خواهد بود و کاهش حجم آب و افزایش دما کاهش تنوع زیستی در این دریاچه را در پی خواهد داشت.

معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست درباره استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها گفت: ایران به‌سرعت به سمت استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها رفته و مطالعات مربوط به استقرار آن‌ها در استان‌های بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان انجام شده است، البته مطالعه جداگانه‌ای برای سیستان و بلوچستان و خوزستان در دست انجام است تا مناسب‌ترین محل انتخاب شود و کمترین آسیب به محیط زیست وارد شود.

وی ادامه داد: بخش شرقی دریای عمان ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر عمق مناسب دارد و جانمایی برای استقرار این دستگاه‌ها در این منطقه انجام شده است. همچنین ما اجازه نخواهیم داد شورآبه‌ها در مقیاس ملی وارد خلیج فارس شوند.

لاهیجان‌زاده در رابطه با طرح انتقال آب از دریای عمان توضیح داد: این طرح یکی از دقیق‌ترین طرح‌ها از نظر ارزیابی زیست‌محیطی است و همه ارزیابی‌ها درباره شورابه و پساب انجام و روش‌های برداشت و تخلیه آن مشخص شده‌است؛ دو سال مطالعه برای اجرای طرح انتقال آب صورت گرفت و تصمیم‌گیری درباره آن با کمک مشاوران داخلی و خارجی انجام شد. اجرای این طرح حداقل آسیب زیست‌محیطی را در پی خواهد داشت و برداشت آب از دریای عمان و بخش اقیانوسی آن خواهد بود.

معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با انتقال آب دریای خزر به استان سمنان تشریح کرد: پروژه انتقال آب خزر به سمنان دارای مجوز است که این مجور پس از ۹ سال، بالاخره سال گذشته صادر شد. این طرح در لایحه بودجه دارای مجوز است، اما باید به کمیسیون تلفیق برود و آنجا ممکن است مورد بازنگری قرار گیرد.

وی درباره روند خشک‌شدن تالاب‌ها در کشور گفت: تالاب‌هایی که در فلات مرکزی قرار دارند فصلی هستند و بر اساس میزان بارش آبگیری می‌شوند چرا که رود دائمی ندارند و تابع دوران بارش هستند. این تالاب‌ها در ماه‌های آبان و آذر آبگیری می‌شوند و در اردیبهشت و خرداد از بین می‌روند. برخی تالاب‌ها نیز در انتهای رود‌ها قرار دارند. برای مثال تالاب شادگان در انتهای مارون و تالاب هورالعظیم در انتهای کرخه قرار دارند که این تالاب‌ها در بیشتر ماه‌ها آب دارند، ولی در برخی ماه‌ها دچار کمبود می‌شوند؛ لذا نمی‌توان به‌صورت دقیق خشکی تالاب‌ها را مشخص کرد.

لاهیجان‌زاده افزود: در سال‌های ۹۶ و ۹۷، ۷۰ درصد تالاب‌ها خشک شدند، اما دو سال بعد به دلیل وقوع سیلاب در کشور همه تالاب‌ها به جز تالاب گاوخونی آبگیری شدند. حیات تالاب به بارش‌ها وابسته است و اثرات انسان‌ساخت و مدیریت ناصحیح آب باعث شده تا بازه آبگیری کوتاه شود، چون مصرف آب بیش از توان اکولوژیک تالاب‌هاست.

معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به آلودگی‌های دریای خزر خاطرنشان کرد: فاضلاب شهر‌ها و صنایع از اصلی‌ترین علل آلودگی دریای خزر هستند. برای رفع این آلودگی پایش میکروبی انجام می‌شود و شهرداری‌ها و نهاد‌های مربوطه مسئول مقابله با این آلودگی هستند. در بعد حاکمیتی نیز ما به استناد طرح جامعی که ابلاغ کردیم از این نهاد‌ها گزارش کار می‌گیریم و در اختیار قوه قضائیه قرار می‌دهیم.