احادیث غنی درباره صبر و بردباری

زیباترین احادیث صبر از ائمه معصومین

مجله خبری-سبک زندگی نگار: صبر یکی از محبوترین اعمال در پیشگاه خداوند است که بیش از هفتاد بار در قرآن ذکر شده است. احادیث و روایات بسیاری نیز در مورد فضیلت صبر و شکیبایی وجود دارد.

صبر نقش مهمی در رسیدن انسان به کمالات را دارد. در احادیث و روایات پیامبر و ائمه معصوم (ع)، به دارندگان صفت صبر و بردباری، ثواب و اجر بی شماری معرفی شده است. بخشی از این احادیث را برگزیده و ارائه کرده ایم.

صبر و ایمان

حضرت محمد (ص) فرمودند:

ایمان دو نیمه دارد، نیمی از آن در صبر است، و نیمی از آن در شُکر نهفته است. (نهج الفصاحه، ۱۰۷۰)

صبر نشانه ایمان

امام علی (ع) فرمودند:

مرد حقیقت ایمان را نمی‌چشد تا اینکه دارای سه خـصلت شـود:

به مسائل دینی آگاهی کامل داشته باشد.

در گرفتاری‌ها صبور باشد.

در زندگی حساب و اندازه داشته باشد. (بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۸۵)

صبر، سلاح مومن

حضرت محمد (ص) فرمودند:

چه نیکو سلاحی است صبر و دُعا برای مؤمن. (نهج الفصاحه، ۳۱۲۸)

صبر از کمالات انسان

امام محمد باقر (ع) فرمودند:

تمام کمالات در سه چیز است:فقاهت و شناخت دقیق دین، صبر بر ناملایمات و سختی ها، مدیریت و برنامه ریزی برای زندگی. (تحف العقول، صفحه ۲۱۳)

صبر در برابر مصیبت

امام علی (ع) فرمودند:

صبر آن است که انسان مصیبتی را که به او می‌رسد، تحمل کند و خشم خود را فرو برد. (غررالحکم، ج ۲، حدیث ۱۸۷۴)

صبر نشانگر درون انسان

امام صادق (ع) فرمودند:

صبر، آنچه را که در درون بندگان خدا ازنور و صفا وجود دارد، آشکار می‌کند و بی صبری و ناشکیبایی، آنچه را که در درون آن‌ها از ظلمت ووحشت است، ظاهر می‌سازد. (بحار الانوار، ج ۶۸، ص ۹۰، ح ۴۴)

صبر نسبت به ایمان

حضرت محمد (ص) فرمودند:

صبر نسبت به ایمان مانند سر است نسبت به تن. (اصول کافی، ج ۳، باب الصبر، حدیث ۳)

صبر در کار‌ها همانند سر در بدن است، همانطور که وقتی سر از بدن جدا شود، بدن فاسد میشود، هنگامی هم که صبر از کار‌ها جدا شود کار‌ها تباه میشود. (بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۷۳)

ریشه صبر

امام علی (ع) فرمودند:

ریشه صبر، ایمان نیکو و عقیده استوار به خداوند است. (غررالحکم، ج ۲، حدیث ۳۱۸۴)

صبر، محبوب‌ترین عمل نزد خدا

امام سجاد (ع) فرمودند:

نزد خداوند متعال حالتی محبوبتر از یکی از این دو حالت نیست:حالت غضب و خشمی که مؤمن با بردباری و حلم از آن بگذرد و حالت بلا و مصیبتی که مؤمن آن را با صبر و شکیبائی پشت سر بگذارد. (مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۴۲۴)

عاقبت صبر

امام صادق (ع) فرمودند:

عاقبت صبر و شکیبایی خیر است، بنابراین صبر کند تا پیروز شوید. (بحارالانوار، ج ۷۱، حدیث ۹۶)

اجر و ثواب صبر

امام علی (ع) فرمودند:

اگر صبر کنی به مقام و منزلت نیکان میرسی و اگر بی تابی کنی، آن تو را به آتش وارد میکند. (غررالحکم، ج ۳، ح ۳۷۱۳)

تنها کسی به نعمت‌های آخرت میرسد، که در مقابل گرفتاری‌های دنیا صبر و شکیبایی داشته باشد. (غررالحکم، ج ۶، حدیث ۱۰۷۵۲)

امام باقر (ع) فرمودند:

کسی که صبر کند، و کلمه استرجاع، یعنی (انا لله و انا الیه راجعون) بگوید و هنگام گرفتاری خدا را ستایش کند، پس او از کار خدا خشنود است و اجرش با خداست و کسی که این چنین نکند، سرنوشت او تغییر نمیکند و مذمت میشود و پاداش او هم از بین میرود. (بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۹۶)

امام حسن عسکری (ع) فرمودند:

هرکس ورع و پرهیزگاری روش زندگی او، بزرگواری و سخاوت عادت او و صبر و بردباری برنامه اش باشد، دوستانش زیاد خواهند بود و دیگران او را مورد مدح و ستایش قرار می‌دهند. (بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۳۷۹)

نشانه‌های انسان صبور

حضرت محمد (ص) فرمودند:

نشانه انسان صبور در سه چیز است:

اینکه کسل نمیشود

دل تنگ نمیشود

از پروردگارش شکایت نمیکند

چرا که وقتی کسل شود، حق را ضایع و تباه خواهد کرد، و هنگامی که دلتنگ شد، سپاسگذاری نمیکند و وقتی که از پروردگارش شکایت کند، گناه خواهد کرد. (بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۸۶)

موارد صبر

امام علی (ع) فرمود:

صبر یا بر مصیبت است، یا بر اطاعت خدا، یا در مقابل معصیت است که قسمت سوم صبر که در مقابل معصیت است از دو قسمت قبلی با ارزش‌تر است. (میزان الحکمه، ج ۵، حدیث ۱۰۱۰۱)

نتیجه صبر و ناشکیبایی

حضرت علی (ع) فرمودند:

اگر صبر کنی، به خاطر صبر خودبه مقامات ابرار و نیکوکاران می‌رسی و اگر بی صبری کنی، این بی صبری تو را در عذاب دوزخ وارد می‌کند. (غرر الحکم، ح ۳۷۱۳)

معنای حلم و بردباری

امام هادی (ع) فرمودند:

یکی از اصحاب از امام هادی (ع) پیرامون معنای حِلم و بردباری سؤال نمود؟ حضرت در پاسخ فرمود:این که در هر حال مالک نَفْس خود باشی و خشم خود را فرو بری و آن را خاموش نمائی و این تحمّل و بردباری در حالی باشد که توان مقابله با شخصی را داشته باشی. (مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۳۰۴، حدیث ۱۷)

صبر تکیه گاهی در زندگی

امام جواد (ع) فرمودند:

در زندگی، صبر را تکیه گاه خود، فقر و تنگ دستی را همنشین خود قرار بده و با هوا‌های نفسانی مخالفت کن؛ و بدان که هیچگاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفی نخواهی ماند، پس مواظب باش که در چه حالتی خواهی بود. (بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۵۸، حدیث ۱)

صبر در اطاعت خدا و ترک معاصی

امام کاظم (ع) فرمودند:

بر طاعت خدا صبر کن و در ترک معاصی او شکیبا باش؛ زیرا دنیا لحظه‌ای بیش نیست. آنچه گذشته جای شادی و غم ندارد و از آنچه نیامده نیز خبری نداری. پس لحظه‌ای را که در آن به سر می‌بری، صبور باش چنان که گویی خوشبخت و خوشحالی. (بحارالأنوار، ج. ۷۵، ص ۳۱۱، ح ۱)

بهشت پاداش صبور بودن

امام باقر (ع) فرمودند:

بهشت آمیخته به سختی‌ها و صبر و بُردباری است، پس هر کس در دنیا بر سختی‌ها شکیبا و صبور باشد، وارد بهشت می‌شود، و جهنّم آمیخته به شهوات و خوشگذرانیهاست. پس هر کس خواسته‌ها و شهوات نفس خود را تأمین کند، وارد آتش می‌شود. (اصول کافی، ج ۷۳، ص ۲، حدیث ۷)

صبر آسانتر از تحمل عذاب

امام علی (ع) فرمودند:

صبر بر طاعت خدا، از صبر بر عذاب او آسانتر است. (غررالحکم، ج ۲، حدیث ۱۷۳۱)

صبر انسان‌های آزاده

ابوبصیر از امام صادق (ع) نقل کرده که فرمودند:

انسان آزاده همیشه آزاده است، اگر حادثه‌ای برای او پیش آید، صبر و شکیبایی دارد، و اگر مصیبت‌ها بر او فرو ریزد، او را نمی‌شکند اگرچه اسیر و مغلوب شود و آسایش او به سختی تبدیل شود. (بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۶۹)