اختصاص یک دهه به نام "علوم اقیانوس‌ها"/۵ مسیر فناورانه توسعه پایدار دریاها

رییس پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی ایران را چهل و هفتمین کشور دنیا در دسترسی به سواحل توصیف کرد و گفت: رتبه ایران در علوم اقیانوسی ۲۴ و ۲۵ است، ولی اطلاعات ما از دریاها کم است؛ از این رو تلاش داریم تا دانش جامعه را نسبت به آب‌های کشور ارتقاء دهیم.

به گزارش مجله خبری نگار، بهروز ابطحی امروز در وبینار دانش دریاها و اقیانوس‌ها، ایران را یک کشور دریایی توصیف کرد و افزود: مساحت کل سواحل ایران ۵۹۰۰ کیلومتر در شمال و جنوب است و بر این اساس ایران در میان ۲۱۰ کشور ساحلی، چهل و هفتمین کشور دنیا از نظر میزان امتداد سواحل است.

وی با بیان اینکه ایران در یک چهارم اول کشورهای دنیا از نظر دسترسی به سواحل قرار دارد، اظهار کرد: سواحل ایران از نظر جغرافیایی اهمیت بالایی دارند و این در حالی است که اطلاعات ما از دریاها کم است؛ از این رو تلاش داریم تا دانش جامعه را نسبت به آب‌های کشور ارتقاء دهیم.

ابطحی با بیان اینکه بخش اعظمی از سطح کره زمین که ۷۲ درصد می‌شود، توسط آب‌ها پوشانده شده است، ادامه داد: ۱۰ درصد از جمعیت جهان در مناطق با ارتفاع حدود ۱۰ متری از سطح دریاها زندگی می‌کنند و ۴۰ درصد از جمعیت کره زمین در ۱۰۰ کیلومتری سواحل سکنی گزیدند و این امر نشان از اهمیت و نقش سواحل در زندگی بشر دارد.

رییس پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی، با تاکید بر اینکه در آینده با افزایش جمعیت جهان بر جمعیت ساحل نشینان افزوده خواهد شد، یادآور شد: دریا بر تغذیه، سلامت و بهداشت به دلیل مصرف بشر از آبزیان و پیشگیری از بیماری‌ها موثر است، ضمن آنکه اقتصاد جهان وابسته به دریا است، به گونه‌ای که گردش مالی ناشی از دریا ۳ تا ۶ تریلیون دلار برآورد شده است که رقم بالایی محسوب می‌شود.

وی ایجاد ۲۶۰ میلیون شغل از دریا را از دیگر اثرات اقتصادی دریا بر زندگی مردم نام برد و خاطر نشان کرد: دریا منبع ثروت قابل استحصال است، به شرطی که آن را درست شناسایی کنیم و از این جهت است که سازمان ملل از ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ را "دهه جهانی علوم اقیانوس شناسی برای توسعه پایدار" نامگذاری کرده است.

ابطحی هدف از این نامگذاری را برنامه ریزی کشورها برای برداشت صحیح از محیط‌های دریایی ذکر کرد و گفت: برای بهره برداری صحیح از محیط دریایی باید آن را به درستی بشناسیم و این در حالی است که ۹۹ درصد از اکوسیستم‌‎های مرده دریایی شناسایی نشدند و تعداد افرادی که به اعماق اقیانوس‌ها رفتند، اندک هستند.

وی با تاکید بر اینکه بیش از یک میلیون گونه اقیانوسی ناشناخته باقی ماندند، اظهار کرد: علاوه بر آن تنها ۵ درصد از بستر اقیانوس‌ها نقشه برداری دقیق شدند و بخشی زیادی از اقیانوس‌ها در تاریکی مطلق قرار دارند. بنابراین دانش بشر از اقیانوس‌ها اندک است.

رییس پژوهشگاه اقیانوس شناسی "بیوتکنولوژی دریایی"، "آبزی پروری در دریا"، "توریسم و اکوتوریسم دریایی"، "انرژی‌های تجدیدپذیر و "استفاده از مواد معدنی در بستر دریا" را ۵ مسیر فناوری و اقتصادی توسعه پایدار دریایی نام برد و یادآور شد: در ایران در این ۵ مسیر فعالیت‌هایی صورت گرفته است، به گونه‌‎ای که موفقیت ایران در حوزه علوم دریایی از مهندسی سواحل تا فیزیک و شیمی دریا روند رو به رشدی دارد و در رتبه‌های ۲۴ و ۲۵ جهانی قرار گرفته است.

وی با اشاره به وضعیت خلیج فارس و دریای عمان با تاکید بر اینکه در خلیج فارس بیش از ۹۰۰ گونه ماهی وجود دارد، افزود: برخی از ماهیان این حوضه آبریز مانند راشگو، حلوا سفید و سنگسر ارزش اقتصادی دارند. با وجود این تنوع زیستی به دلیل وجود آلودگی‌ها و صید بی رویه، در حال کاهش این ذخایر زیستی هستیم و این مشکلی است که نه تنها در ایران، بلکه در کل جهان وجود دارد.

ابطحی، افزایش قیمت ماهی را به دلیل کاهش این ذخایر زیستی دانست و اضافه کرد: از این رو در دنیا پرورش ماهی در محیط دریا مطرح شده است تا با پرورش مصنوعی ماهی در محیط‌های دریایی، از این گونه‌های آبزی محافظت شود.

این محقق حوزه اقیانوس شناسی، آلودگی‌های نفتی، ورود فاضلاب به محیط‌های دریایی، رسوبگذاری غیر عادی در محیط‎های دریایی، ورود گونه‌های مهاجم به دلیل تغییر اقلیم و افزایش فعالیت کشتیرانی، اسیدی شدن محیط دریاها و آلودگی تشعشعات هسته‌ای را از معضلات و آلودگی‌های محیط‌های آبی نام برد و افزود: بخش دیگر از این آلودگی‌ها مربوط به پلاستیک‌ها و میکروپلاستیک‌ها می‌شود، به گونه‌ای که حتی در بدن زئوپلانکتون‌ها بقایای میکرو پلاستیک‌ها مشاهده شده که موجب مرگ آنها شده بود.

منبع: ایسنا