آبراهی که می‌توان با آن اقتصاد جهان را در شوک فروبرد

به گزارش مجله خبری نگار، در شرایطی که دامنه تنش‌ها میان تهران و تل‌آویو گسترش یافته و نگرانی‌ها از وقوع درگیری نظامی مستقیم بالا گرفته، گزینه‌ای قدیمی، اما همچنان تأثیرگذار، دوباره به محور تحلیل‌های راهبردی بازگشته: بستن تنگه هرمز. آبراهی باریک، اما حیاتی که بخش عمده‌ای از صادرات نفتی خلیج فارس از آن عبور می‌کند، حالا دوباره به‌عنوان اهرم قدرت ایران در فضای ژئوپولیتیک مطرح شده است.

نبض انرژی جهان در یک تنگه باریک

بر اساس برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، روزانه حدود ۲۰ میلیون بشکه نفت معادل یک‌سوم نفتکش‌های از این مسیر عبور می‌کند. این تنگه در باریک‌ترین نقطه، تنها ۳۳ کیلومتر عرض دارد و مسیر‌های قابل کشتیرانی‌اش حتی از این هم محدودتر است. کوچک‌ترین اختلال در این گلوگاه، می‌تواند قیمت نفت را به شدت دستخوش نوسان کند و زنجیره عرضه انرژی در سراسر جهان را مختل سازد.

بازار جهانی؛ در کمین شوک بعدی

همین احتمال، کافی بود تا پس از حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی، بازار‌های انرژی با افزایش ناگهانی قیمت مواجه شوند. نفت برنت که در روز‌های پیشین در محدوده ۶۵ دلار نوسان داشت، تنها در یک روز با جهشی ۱۳ درصدی به بالای ۷۴ دلار رسید.

آنچه اقتصاددانان را نگران کرده، نه صرفاً خطر درگیری نظامی، بلکه پیامد‌های زنجیره‌ای چنین بحرانی در بازار‌های جهانی است؛ از قبض برق شهروندان اروپایی گرفته تا هزینه سوخت در سبد خانوار‌های آسیای شرقی.

بازدارندگی یا جنگ تمام‌عیار؟

تحلیلگران معتقدند بستن کامل تنگه هرمز به معنای عبور از خطوط قرمز ایالات متحده و متحدانش است. حضور نیرو‌های دریایی آمریکا در منطقه و استقرار پایگاه‌های عملیاتی در خلیج فارس، احتمال واکنش نظامی را بالا می‌برد.

به گزارش فایننشنال تایمز، نگرانی آمریکایی‌ها از این است که با افزایش قیمت نفت نه تنها بر هزینه بنزین در ایالات متحده تأثیر خواهد گذاشت و ممکن است قیمت آن را به بالای ۵ دلار برساند، بلکه می‌تواند بازار سهام آن را نیز با ریزش ۵ تا ۸ درصدی مواجه کند.

برگ بازی تهران در میدان شطرنج ژئوپلیتیک

در شرایط فعلی، تنگه هرمز نه فقط یک مسیر آبی، بلکه یک ابزار راهبردی در جعبه ابزار دیپلماتیک ایران است. این آبراه می‌تواند در لحظه مناسب، موازنه فشار‌ها را تغییر دهد و به تهران فرصت چانه‌زنی در میز‌های دیپلماتیک بدهد. اگرچه گزینه‌ای پرریسک است، اما همین ریسک بالا، آن را به یکی از بازدارنده‌ترین عوامل در برابر اقدامات تهاجمی تبدیل می‌کند.

سرتیپ اسماعیل کوثری، عضوکمیسیون امنیت ملی مجلس روز ۲۴ خرداد عنوان کرده بود که بستن تنگه هرمز در دست بررسی است و ایران با قاطعیت کامل تصمیم مناسب را خواهد گرفت.

بانک جی‌پی مورگان هم هشدار داده که در صورت بروز یک درگیری نظامی فراگیر و بسته‌شدن کامل تنگه هرمز که روزانه نزدیک به یک‌پنجم نفت جهان از آن عبور می‌کند، قیمت نفت ممکن است به ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار در هر بشکه برسد و اقتصاد آمریکا با بدهکاری ۳۶ هزار میلیارد دلاری با سرعت بیشتری به سمت فروپاشی می‌رود.