بارش‌های سیل آسا شاید تا ۱۴۲۰

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: چه نعمت و خبری بهتر از باران‌هایی که این روز‌ها و هفته‌ها روشنای سرزمین ماست؛ آسمانی تمیزتر از همیشه، تالاب‌هایی پر از آب، روز‌های خوب سد‌ها را سپری می‌کنند اگرچه دراین میان گاهی فقدان مدیریت بهنگام باعث خسارت‌های سنگین جانی و مالی می‌شود، اما هیچ گاه از «باران» نمی‌توان ناخرسند بود. البته که عدم مدیریت بحران، فقدان سازو کار آبخیزداری، دستکاری در طبیعت و از میان بردن رودخانه‌ها و مسیل‌ها همواره خود یک غصه و درد بزرگ است.

ماجرای باران‌های شدید چیست؟

اما در ذیل تمامی لبخند‌ها و گاهی اشک‌هایی که از باران‌های شدید برایمان پدید می‌آید، چند روزی است که کارشناسان حوزه تغییر اقلیم و محیط زیست درباره این بارش‌ها به نکاتی درباره تغییرات جدید آب و هوایی اشاره کرده اند، از جمله این که اغلب کارشناسان معتقدند، این بارش ها، «بارش‌های حدی» است.

بارش‌های حدی چیست؟

اگر بخواهیم درباره بارش‌های حدی بدانیم، تورج فتحی این طور تعریف می‌کند: «بارش‌های حدی، بارش‌هایی است که برخلاف بارندگی‌های متعارف، کوتاه مدت و با شدت بسیار زیادی اتفاق می‌افتد. درواقع ویژگی بارندگی‌های یک تا دو دهه آینده در ایران، بارش‌های سیلابی است، بر این اساس بارش‌هایی با حجم زیاد و مدت زمان کوتاهی رخ می‌دهد.

بارش‌های حدی چرا؟

مهران زند، مدیر گروه خشکسالی و تغییر اقلیم پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری درباره علل رخداد‌های حدی این طور تحلیل می‌کند: «میانگین گرمایش جهانی ۱.۱ درجه و در غرب آسیا ۲ درجه سانتی گراد برآورد شده است. در خاورمیانه گرمایش بیشتر بوده و تبعات آن هم بیشتر است. وقتی دما بالا می‌رود، ظرفیت نگهداشت رطوبت هوا بیشتر می‌شود، در نتیجه تبخیر بالا می‌رود و حجم بیشتری رطوبت را خواهیم داشت که به دنبال آن بارندگی‌های سیل آسا بیشتر می‌شود.

۱۵۰ درصد بالاتر از نرمال

قبل از ورود به پیش بینی‌ها درباره آینده تغییرات اقلیمی و افزایش بارش ها، خوب است، به آمار بارش‌ها و مقایسه آن با وضعیت گذشته سرکی بکشیم. سازمان هواشناسی ایران پایان هفته گذشته این طور آمار داده است: «تا صبح بیست‌وسوم اردیبهشت سال جاری، میانگین ۴۱ میلی‌متر بارندگی در کشور ثبت شده است. مطابق آمار‌ها میزان بارش‌های نرمال در این فصل ۱۶.۵ میلی‌متر است، بنابراین نزدیک به ۱۵۰ درصد نسبت به نرمال بالاتر بوده است.»

این سازمان همچنین گزارش داده است: «از ابتدای فروردین تاکنون بیش از ۸۳ میلی‌متر بارش در کشور ثبت شده است. اگر این دو آمار را با هم مقایسه کنیم نزدیک به ۴۲ میلی‌متر در فصل فروردین و حدود ۴۱ میلی‌متر مرتبط از ابتدای اردیبهشت تاکنون است، لذا در مجموع نسبت به بلندمدت از ابتدای فصل سال جاری ۸۳ میلی‌متر در مقایسه با ۵۳ میلی‌متر بارندگی‌های نرمال، یعنی حدود ۵۸ درصد بیش از نرمال بارش داشتیم.»

بارش‌های سیل آسا تا ۲۰۴۰

از خلال همین اظهارنظرها، دیدگاه ۲۵ اردیبهشت تورج فتحی معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران در گفتگو با خبرگزاری ایمنا قابل تامل است: «براساس مطالعات انجام شده، پیش‌بینی اثرات تغییرات اقلیمی در ایران نشان می‌دهد که تا ۲۰ سال آینده یعنی حدود سال ۲۰۴۰ میلادی (۱۴۲۰ شمسی) چند ویژگی خاص اقلیم در کشور پدیدار خواهد شد. این موضوع به این معنا نیست که با افزایش بارش‌های متعارف و متعادل مواجه هستیم، بلکه مدل‌ها نشان می‌دهد که در کشور با «بارش‌های حدی» روبه‌رو خواهیم شد. افزایش دما یکی از پدیده‌های ویژه‌ای است که مناطق مختلف کشور افزایش دمایی بین یک تا ۳ درجه یا ۳.۵ درجه را تجربه خواهد کرد، از این رو چنین نوساناتی در دوران خشکسالی تشدید می‌شود.