تلخی مزمن دهان نشان دهنده وجود چه مشکلی است

به گزارش مجله خبری نگار،محرک‌های شیمیایی ایجاد کننده طعم‌ها از طریق اعصاب صورت، گلوفارنکس و واگ منتقل می‌شوند. بر اساس مطالعات انجام شده، تلخی دهان که به آن پاراگزویا نیز می‌گویند، علامتی است که درک ناخوشایند از مزه‌ها را توصیف می‌کند و معمولاً به صورت یک احساس تلخ در دهان ظاهر می‌شود، حتی زمانی که غذا نمی‌خوریم. در بیشتر موارد، این علامت ممکن است دست کم گرفته شود. با این حال، تحقیقات نشان داده است که اختلال در درک طعم غذا‌ها می‌تواند منجر به عدم لذت در خوردن، بیزاری از غذا و سوء تغذیه شود که در نتیجه می‌تواند منجر به کاهش کیفیت زندگی و تحلیل عضلانی شود.

علائم تلخی دهان

احساس تلخی در دهان می‌تواند به تنهایی یا همراه با علائم دیگر رخ دهد. تشخیص این علائم بسیار مهم است، زیرا باعث تسهیل در درمان می‌شود. برخی از علائمی که ممکن است همراه با دیسژئوزی باشد عبارتند از:

احساس سوزش در قفسه سینه پس از غذا خوردن، مانند افراد مبتلا به گاستریت.

مشکل در بلع چند لقمه، که در التهاب لوزه یا فارنژیت رایج است.

احساس خشکی دهان که ناشی از کاهش تولید بزاق است.

خونریزی و تورم لثه، همراه با بیماری پریودنتال.

بوی بد دهان که می‌تواند منشا یا علت طعم تلخ در دهان باشد.

از دست دادن اشتها.

کاهش یا از دست دادن حس بویایی، زیرا تغییرات حس بویایی می‌تواند منجر به تغییر چشایی شود.

۷ علت احتمالی احساس تلخی در دهان

بر اساس مطالعات انجام شده اختلالات چشایی ناشی از علل موضعی، سیستمیک یا هر دو است. همچنین تلخی دهان با برخی بیماری ها، مصرف دارو، غذا، عادات و شیوه زندگی مرتبط است.

۱. عفونت‌ها

برخی از شرایط عفونی می‌توانند باعث تلخی دهان شود. در واقع، مطالعات اخیر نشان می‌دهد که تلخی دهان جزو علائم اولیه در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ است، چون ویروس‌ها به جوانه‌های چشایی و بویایی آسیب می‌رسانند. همچنین بر اساس همین مطالعات، تلخی دهان در سایر بیماری‌های عفونی مانند آنفولانزا و سینوزیت هم وجود دارد

۲. بیماری ریفلاکس معده به مری

در این بیماری، اسفنکتر فوقانی معده تحت تأثیر قرار می‌گیرد و اجازه می‌دهد اسید به مری برسد. بر اساس مطالعات انجام شده، ریفلاکس معده باعث ایجاد احساس سوزش در گلو، قفسه سینه و شکم و همچنین طعم تلخ در دهان و سوزش سر دل می‌شود

۳. کاندیدیازیس دهان

این عفونت ناشی از قارچ کاندیدا آلبیکنس است. این بیماری در افراد مبتلا به نقص ایمنی شایع است. کاندیدیازیس دهان باعث ایجاد ضایعات سفید رنگ در زبان، گونه‌های داخلی و گلو می‌شود. تحقیقات انجام شده تأیید می‌کند که برخی از افراد مبتلا به این بیماری ممکن است از تلخی و سوزش دهان رنج ببرند.

۴. اختلالات عصبی

همانطور که قبلا ذکر شد، پیام‌های عصبی که در هنگام مصرف غذا در جوانه‌های چشایی ایجاد می‌شود، به مغز می‌رسد؛ بنابراین اختلالات مختلف در سیستم عصبی می‌توانند درک چشایی را تغییر دهند. بر اساس مطالعات انجام شده این مورد در بیماران مبتلا به تومور‌های مغزی، فلج بل، ضربه به سر، جراحی مغز، سکته مغزی و صرع مشاهده می‌شود.

۵. سندرم شوگرن

این یک بیماری خود ایمنی است که با خشکی دهان و چشم مشخص می‌شود. بر اساس برخی تحقیقات انجام شده، کاهش تولید بزاق منجر به سوزش در دهان، مشکل در جویدن، درد هنگام بلع و تغییر در درک چشایی می‌شود.

۶. دارو‌ها

تحقیقات نشان داده است که طیف گسترده‌ای از دارو‌ها به دلیل تماس ترکیبات آن‌ها با بزاق باعث تلخی دهان می‌شوند. از جمله دارو‌هایی که می‌توانند باعث ایجاد حس تلخ در دهان شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آنتی بیوتیک ها: تتراسایکلین، آمپی سیلین و مترونیدازول.

دارو‌های نارسایی قلبی و فشار خون بالا: دارو‌های ضد آریتمی مانند کاپتوپریل و لیزینوپریل، استاتین‌ها و دیورتیک ها.

دارو‌های مبتنی بر لیتیوم برای درمان اختلال دوقطبی.

دارو‌های روانگردان: دارو‌های ضد روان پریشی، دارو‌های ضد افسردگی و ضد اضطراب.

دارو‌های اختلالات عصبی: مانند دارو‌های مورد استفاده در بیماری پارکینسون، آلزایمر یا میگرن.

برونکودیلاتورها: برای درمان آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه استفاده می‌شود.

دارو‌های ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن که برای تسکین درد استفاده می‌شود.

عوامل کاهش دهنده قند خون: فنفورمین و گلیپیزید.

به طور مشابه، قرار گرفتن در معرض شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز با تلخی دهان مرتبط است. در همین راستا یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ انجام شد،۳۲۹ بیمار مبتلا به سرطان را آزمایش کرد و نتایج نشان داد که ۶۴ درصد از آن‌ها در طول و بعد از شیمی درمانی دچار تلخی دهان شدند.

۷ علل دیگر

بر اساس مطالعات، کمبود روی نیز یکی از شایع‌ترین علل اختلالات چشایی است. این می‌تواند به دلیل کمبود این ماده معدنی در رژیم غذایی یا سوءجذب آن به دلیل بیماری‌هایی مانند بیماری سلیاک، بیماری کرون، دیابت یا پانکراتیت باشد. تخمین زده می‌شود که درمان با مکمل‌های روی می‌تواند در کاهش این علامت کلیدی باشد. چه در بارداری و چه در یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی، زنان ممکن است طعم تلخی را در دهان خود تجربه کنند. همچنین مشکلات دندانی ناشی از بهداشت نامناسب دهان، حفره ها، التهاب لثه و جراحی دندان باعث تلخی دهان می‌شود.

درمان تلخی دهان

تلخی دهان ممکن است خود به خود بدون مداخله پزشکی برطرف شود. در موارد دیگر، درمان تلخی دهان به شناسایی و رفع علت بستگی دارد برای مثال اگر تلخی دهان مربوط به مشکل دندان باشد، باید اقدامات لازم را انجام دهید و به یک پزشک مراجعه کنید.

توصیه‌هایی برای کاهش احساس تلخی در دهان

چندین کار وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید تا طعم تلخ دهان را کاهش دهید. یکی از آن‌ها حفظ هیدراتاسیون کافی و همچنین جویدن آدامس (ترجیحاً بدون قند) است، چون به افزایش تولید بزاق کمک می‌کند. در مرحله دوم، شما باید بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید. از سوی دیگر باید از مصرف بیش از حد الکل، کافئین و برخی غذا‌های تند یا چرب اجتناب کنید. مهمتر از همه، ترک سیگار حیاتی است، زیرا قطران تنباکو جوانه‌های چشایی را مسدود می‌کند و عملکرد آن‌ها را تغییر می‌دهد.