علت اینکه چرا نماز جز فروع دین است

اهمیت و جایگاه نماز از دیدگاه قرآن

مجله خبری-سبک زندگی نگار: نگاهی گذرا به آیات قرآن کریم، گویای اهمیت زیاد نماز در این کتاب آسمانی است، اما با این حال نماز جزء فروع دین است و جزء اصول دین نمی‌باشد. با هم به اینکه چرا نماز جز فروع دین است؟ می‌پردازیم.

عالمان مسلمان آموزه‌های دینی را دو دسته اصول و فروع تقسیم کرده اند: اصول دین شامل باور‌های بنیادین دینی می‌شود که فرد با اعتقاد به آن‌ها مسلمان محسوب می‌شود. منظور از فروع دین احکام شرعی اسلام در زمینه‌های مختلف عبادت‌ها و دادوستد‌ها است. به عبارت دیگر فروع دین مجموعه تکلیف‌هایی است که یک مسلمان باید به آن‌ها عمل کند.

فروع دین احکام عملی اسلام است که یک مسلمان وظیفه دارد به آن‌ها عمل کند. فروع دین در برابر اصول دین قرار دارد که مراد از آن اعتقادات بنیادین دین است و باور به آن‌ها شرط مسلمانی است. از نظر مذهب شیعه امامیه فروع دین اسلام عبارتند از: نماز، روزه، خمس، زکات، حج، جهاد، امر به معروف، نهی از منکر، تَوَلّی و تَبَرّی.

فروع دین به وسیله دانش فقه از چهار منبع قرآن، روایات پیامبر اسلام (ص) و ائمه، عقل و اجماع به دست می‌آید. به فتوای فقیهان، یادگیری آن بخش از فروع دین که غالبا با آن‌ها سروکار داریم، واجب است.

با اینکه نماز ستون دین است، اما جزء فروع دین است

اگر نماز ستون دین است پس چرا جزو فروع دین است؟

هر دینی از دو بخش تشکیل می‌گردد:

۱. عقیده یا عقایدی که حکم پایه و اساس و ریشه آن را دارد.

۲. دستورات عملی که متناسب با آن پایه یا پایه‌های اعتقادی و برخاسته از آن باشد».

واژه «اصول دین» به بخش اول (عقاید) و واژه‌ی «فروع دین» به بخش دوم (احکام عملی)، گفته می‌شود؛ بنابراین باید دانست که حیطه اصول دین، «اعتقاد و ایمان» است و حیطه فروع دین «عمل و تکالیف شرعی» است؛ و از آن جا که «نماز» از اعمال مهم شرعی است در فروع از آن یاد می‌شود. برای توضیح بیشتر توجه شما را به چند نکته جلب می‌کنیم.

۱ ـ در فرهنگ اسلام اصالت با اعتقاد و ایمان است و ارزش عمل آن هنگامی است که از اعتقاد صحیح منشاء گرفته باشد. برخلاف نظریه عمل گرایان (پراگماتیسم) که اصالت را تنها به اعمال می‌دهند. از این رو در اسلام از اعتقادات به عنوان اصول دین یاد شده است.

۲ ـ میان اعتقاد و عمل رابطه تنگاتنگ و به گونه دور تصاعدی وجود دارد. به گونه‌ای که هر چه اعتقاد و ایمان عمیق‌تر باشد عمل نیک بیشتر و قوی‌تر بروز می‌کند و هر چه اعمال نیک بیشتر باشد آدمی لذت حقیقت اعتقاد و ایمان را بیشتر می‌چشد و باور او تقویت می‌شود. الیه یصعدُ الکَلِمُ الطّیّبُ والعملُ الصّلِحُ یَرفَعُهُ؛ سخنان پاکیزه به سوی او بالا می‌رود و کار شایسته به آن رفعت می‌بخشد. (سوره‌ی فاطره، آیه‌ی ۱۰)

۳ ـ از آن جا که «نماز» مانع بسیاری از گناهان و ناهنجاری‌ها می‌شود و تداوم نماز موجب تداوم ارتباط با خداوند و حفظ بنیان‌های اعتقادی می‌شود. از نماز به عنوان ستون دین یاد شده است.

پس نتیجه می‌گیریم که اگر عباداتی مانند نماز (که جامع تمام عبادات است و بهترین و مقرب‌ترین عبادات به شمار می‌آید) در دسته‌ی فروع دین قرار می‌گیرد و در دسته‌ی اصول دین قرار نمی‌گیرد، دلیلش بی اهمیتی آن در مکتب اسلام نیست، بلکه به این معناست که این عبادت از دسته اعمال و افعال و دستورات عملی (باید‌ها و نبایدها) اسلام است و مبتنی بر نگرش و نوع جهان بینی انسان و متفرع و متوقف بر پذیرفتن اصول و پایه‌های اساسی دین اسلام است یعنی کسی نماز می‌خواند و نمازش قبول است که ابتدا دین اسلام و عقاید آن را پذیرفته و ایمان به آن داشته باشد.

منبع: بیتوته