رنگ مشکی یکی از رنگهای خنثی است که در بیشتر فرهنگها به عنوان نماد مرگ و عزاداری شناخته میشود. بسیاری از افراد رنگ مشکی را دوست دارند این رنگ را نماد ثروت، قدرت، هوش و درایت، جدیت میدانند.
همچنین پوشیدن لباس مشکی سبب زیباتر به نظر رسیدن اندام میشود. نگاه به رنگ سیاه در فرهنگ اسلامی متفاوت است و در برخی موارد پوشیدن لباس مشکی کراهت دارد. در این بخش از نمناک بیشتر به بیان این موضوع و علت آن میپردازیم.
نگاه به رنگ سیاه در فرهنگ اسلامی متفاوت است. پوشیدن لباس مشکی در برخی موارد جایز شمرده شده است، اما پوشیدن لباس مشکی به صورت روزانه و بی دلیل بر طبق روایات کراهت دارد.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
«یکره السواد إلاّ فی ثلاثة الخفّ و العمامة و الکساء»
پوشیدن لباس سیاه مکروه است، مگر در سه مورد:کفش سیاه، عمامه سیاه و عبا یا قبای سیاه". (وسایل الشیعه، شیخ حرّ عاملی، ج ۸، ص ۳۸۲)
پوشیدن لباس مشکی مکروه است زیرا:
لباس مشکی کثیفی را مشخص نمیکند.
بنی امیه و بنی عباس، رنگ مشکی را به عنوان نماد مخالفت با پذیرش وصایت بلا فصل امیرالمؤمنین علی (ع) و مخالفت با جانشینی اهل بیت بعد از پیامبر استفاده میکردند پس پوشیدن لباس دشمنان جایز نیست.
لباس مشکی بر روحیه اثر گذار است و در ایجاد گرسنگی، سیری، خشم و آرامش و در شعله ور شدن غرایز جنسی دخالت مستقیم دارد.
امام صادق ـ علیه السلام ـ در این زمینه خطاب به «حنّان بن سُدَیر» که نعلین سیاه پوشیده بود، فرمودند:
«آیا نمیدانی رنگ سیاه مایه تقلیل شهوت است». (وسایل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج ۳، ص ۳۸۶)
از نظر اسلام رنگ سیاه به عنوان زمینه و متن زندگی، هرگز پسندیده نیست، امّا اگر این رنگ در حاشیه متن اصلی و دائمی زندگی به کار رود، مانعی ندارد. مشکی برای لباس رو (مثل ابا) یا برای عمّامه یا کفش چرمی نازک مناسب بیان شده است.
بر اساس روایات ردا اگر سیاه باشد کراهت ندارد، از این رو پوشیدن چادر سیاه برای زنان مانعی ندارد و کراهت هم ندارد. در بحث حجاب پوشیدن چادر مشکی برای بانوان بسیار نیکو است، زیرا مشکی به دلیل صامت بودنش جلب توجه هم نمیکند و چادر مشکی، چون جذابیت و تحریک کننده گی ندارد، مفسدهای بر آن مترتب نمیشود. از نظر اسلام خانمها باید استفاده از رنگهای شاد و مهیّج و هرگونه مجلس آرایی را به خلوت خانه و در جمع محارم خویش اختصاص دهند.
در مواقع عادی، پوشیدن لباس مشکی برای مردان به جز عمامه، عبا و کفش و یا لباس رسمی، مناسب نیست و اگر به نیت تشخص، تفاخر، تکبر و ... باشد، اشکال دارد.
پوشیدن لباس مشکی در عزاداری اهل عصمت و طهارت برای مرد و زن، اشکالی ندارد و بسیار خوب و مستحب است، زیرا سبب حفظ شعایر و معظم داشتن شهادت آنهاست.
امام باقر علیه السلام نقل شده است:
«وقتی جدّم امام حسین (علیه السلام) شهید شد زنان بنی هاشم در عزای آن حضرت لباس سیاه پوشیدند و این لباس را در گرما و سرما تغییر نمیدادند» (البحرانی، الحدائق الناظرة فی احکام العترة الطاهرة، ج ۷، ص ۱۱۸) – و در تواریخ مستند است که پس از واقعهی عاشورا، بازماندگان همه برای مدتها لباس سیاه را از تن در نیاوردند.
لباس سفید بهترین رنگ در نظر اسلام است.
از جمله احکام لباس (چه در مورد نمازگزار و چه در غیر حالت نماز) کراهت پوشیدن لباس سیاه است. بهترین لباس، سفید است که بدان سفارش شده است. (وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۲۷۸)
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
اِلبَسوا البَیاضَ، فإنّهُ أطیَبُ وأطهَرُ
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:لباس سفید بپوشید، زیرا جامه سفید، نیکوتر و پاکیزهتر است. (اصول الکافی، جلد ۶، صفحه ۴۴۵)
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
جامههای سفید بپوشید که آنها از بهترین جامههای شمایند. مُردگان خود را نیز در پارچه سفید، کفن کنید. (عوالی اللئالی، جلد ۱، صفحه ۱۶۷)