نسخه‌نویسی «گیاه‌پزشکی» ابزاری برای کاهش مصرف آفتکش‌های شیمیایی

به گزارش مجله خبری نگار، «مسعود لطیفیان» روز دوشنبه در خصوص وضعیت نسخه نویسی گیاه پزشکی افزود: آمار‌های جهانی منتشر شده نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۹، ارزش بازار محصولات شیمیایی کشاورزی در سراسر جهان ۲۴۳ میلیارد دلار آمریکا بوده و پیش بینی می‌شود این میزان در سال ۲۰۲۴ به حدود ۳۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد.

معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور اضافه کرد: کشور‌های «فرانسه، آلمان، لهستان، اسپانیا و انگلیس» به ترتیب در جایگاه اول تا پنجم تولیدکنندگان جهان قرار گرفته اند.

وی تصریح کرد: بر اساس داده‌های منتشر شده جهانی، در سال زراعی ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ کشور چین بالاترین میزان مصرف سموم دفع آفات را رقم زده است به طوری که به ازای هر هکتار از محصولات زراعی ۱۳ کیلوگرم سموم دفع آفات استفاده کرده است.

لطیفیان با اشاره به اینکه در این بین کشور آمریکا و برزیل در جایگاه دوم و سوم مصرف کنندگان برتر سموم دفع آفات قرار گرفته اند، گفت: داده ها‌ی منتشر شده همچنین نشان می‌دهد که کشور ایران نیز در این دوره در جایگاه ۵۴ دنیا قرار داشته است.

معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور افزود: قاره آسیا پر مصرف‌ترین سموم دفع آفات بوده است به طوری که بالغ بر ۵۲ درصد از کل سموم استفاده شده در دنیا به این قاره تعلق داشته و همچنین این داده‌ها نشان می‌دهد که آمریکا ۳۰ درصد، اروپا ۱۳.۸ درصد، آفریقا ۲.۱ درصد و اقیانوسیه ۱.۳ درصد از کل سموم دفع آفات مصرف شده در سطح جهانی را به خود اختصاص داده است.

وی ادامه داد: در صورت عدم مصرف سموم در برخی از محصولات کشاورزی، این محصولات توسط آفات کاملا از بین می‌رود، اما نکته مهم اینجاست که در سیاست‌های سازمان حفظ نباتات، سم آخرین حربه‌ای است که برای کنترل آفات استفاده می‌شود و رعایت دستورالعمل‌های سازمان حفظ نباتات برای بهینه سازی مصرف آفت کش‌های شیمیایی در دفاع از امنیت غذایی کشور مستلزم تجویز منطقی بر مبنای نظام نسخه نویسی گیاهپزشکی است.

لطیفیان براین باور است که مشکلات مربوط به مدیریت تلفیقی آفات بدون سیستم نسخه نویسی موجب بروز اشتباه در نام، غظلت، دوره مؤثر آفت کش، دستورالعمل مبهم و نامشخص در کاربرد آفت کش، دستورات کنترل شیمیایی شفاهی نامفهوم، صدور دستور اشتباه کنترل شیمیایی برای آفات و بیماری‌های گیاهی، عدم امکان ثبت داده‌های آفات و بیماری‌های گیاهی و سوابق مدیریت کنترل، بالا بودن میزان جعل در مدیریت آفت کش‌ها و تحمیل هزینه‌های پیامد آن به سیستم مدیریت تدارک آفت کش‌های کشور، دوباره کاری در نوشتن داده‌های نسخه توسط گیاهپزشک و فروشگاه‌های آفت کش، دستورات تکراری کنترل شیمیایی، مشکلات تداخل آفت کش‌ها و میزان بالای عوارض مصرف غیر فنی آفت کش‌ها می‌شود.

معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور افزود: سیستم‌های سطوح بالاتر پیچیدگی (که هزینه راه‌اندازی و پیچیدگی بیشتری دارند) فرصت‌های بهتری را برای بهبود کیفیت، کاهش خطا‌ها و بهبود کارایی مدیریت آفات به خصوص کنترل شیمیایی فراهم می‌کنند.

به گفته لطیفیان، بیشترین مزایا از طریق بهبود در روابط بین کشاورز، گیاه پزشکان، فروشگاه آفتکش و همه ذینفعان واقعی و بالقوه دیگر درگیر در فرایند مدیریت کنترل شیمیایی به دست می‌آید.

معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور با بیان اینکه مزایایی مانند بهبود کیفیت، کاهش اشتباهات و بهبود کارایی کنترل شیمیایی در سطوح پایین‌تر نیز قابل دستیابی است، اضافه کرد: یک گیاه پزشک بر اساس موقعیت و منابع محلی خود می‌تواند از سطوح میانی این سیستم را آغاز کند و سپس با افزودن قابلیت‌های بیشتری ارتقا پیدا کند، هدف نهایی، دستیابی به بالاترین سطوح و بیشترین منافع همه ذینفعان است.

لطیفیان ادامه داد: ذینفعان سیستم نسخه نویسی گیاهپزشکی را کشاورزان (همچون زراعان، باغداران، گلخانه داران، بهره برداران از مراتع و جنگل)، ارائه کنندگان خدمات گیاهپزشکی شامل (متخصصین گیاهپزشکی، کلینیک ها، آزمایشگاه‌های تشخیص، صنایع تولیدکننده آفت کش، کارکنان فروشگاه آفت کش و مؤسسات گیاهپزشکی دانشگاهی و تحقیقاتی)، پرداخت کنندگان بیمه خسارات کشاورزی (طرح‌های بیمه محصولات مختلف کشاورزی)، شبکه‌های فروشگاه آفت کش (فروشگاه‌های خرده فروش، توزیع کنندگان و تولیدکنندگان آفت کش‌ها) و سازمان‌های مقابله با فروش و قاچاق آفت کش‌ها هستند.

وی اظهار داشت: بیشترین مزایای سیستم نسخه نویس گیاه پزشکی به سازمان حفظ نباتات خواهد رسید، زیرا موجب حمایت از تصمیم گیری آنان در مورد کشاورزان، ارتقای ایمنی کنترل شیمیایی، بهبود کیفیت و کارایی آفت کش‌ها، کاهش هزینه‌های مراقبت و تسهیل فرایند پیش آگاهی و ردیابی می‌شود.

گیاه‌پزشکی شاخه‌ای از علوم مرتبط با کشاورزی است که به دنبال گردآوری دانش و اطلاعات مربوط به عوامل آسیب‌رسان گیاهی در دو بخش بیماری‌های گیاهی و آفات گیاهی (حشرات) و تشخیص و شناسایی و مدیریت یا کنترل آن‌ها است.