شامپو‌های درمانی و معمولی چه تفاوتی دارند؟

به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز، اگرچه یکی از اهداف اصلی شامپو، شویندگی و تمیز کردن سطح مو‌ها و پوست است، اما شامپو‌ها تنها برای شست و شو ساخته نمی‌شوند؛ امروزه شامپو‌ها به عنوان یکی از فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی پیچیده شناخته می‌شوند که علاوه بر پاکسازی، می‌توانند نقش درمانی هم داشته باشند و در کنترل شوره، التهاب و برخی بیماری‌های پوست سر مورد استفاده قرار گیرند؛ شناخت ترکیبات مؤثر و انتخاب صحیح شامپو، در پیشگیری از آسیب‌های شیمیایی و تحریکات پوستی اهمیت فراوانی دارد.

هر شامپو از چندین گروه ماده تشکیل می‌شود که هر کدام نقش مشخصی دارند:

مواد شوینده (سورفکتانت‌ها) مانند سدیم لوریل سولفات یا کوکامیدوپروپیل بتائین که چربی‌ها و آلودگی‌ها را از سطح مو جدا می‌کنند.

مواد نرم‌کننده، حالت‌دهنده و ضد الکتریسیته ساکن که از گره‌خوردگی و شکنندگی مو جلوگیری می‌کنند.

مواد درمانی مانند زینک پیریتیون، کتوکونازول یا ستیل‌پیرِدینیوم کلراید که در کنترل شوره و التهاب پوست سر موثر هستند.

مواد نگهدارنده و تنظیم‌کننده pH که برای پایداری و جلوگیری از آلودگی میکروبی افزوده می‌شوند.

انتخاب شامپو باید بر اساس نوع پوست سر و وضعیت مو انجام شود؛ برای مثال مو‌های چرب نیاز به شامپو‌هایی با قدرت شویندگی بیشتر دارند، اما مو‌های خشک باید از شامپو‌های ملایم‌تر و سرشار از مواد نرم‌کننده استفاده کنند؛ شامپو‌های روزانه نیز برای افراد با پوست حساس یا نیاز به شست و شوی مکرر مناسب‌تر است.

اگرچه برخی شامپو‌ها با ادعای جلوگیری از ریزش مو به بازار عرضه می‌شوند، اما شواهد علمی در مورد تاثیر واقعی آنها محدود است؛ حتی مصرف مکرر شامپو‌های دارای سورفکتانت‌های قوی یا مواد عطری ممکن است موجب تحریک پوست سر و افزایش ریزش موقت مو شود.

در سال‌های اخیر، مصرف شامپو‌های بدون سولفات بسیار تبلیغ می‌شود، اما باید توجه داشت که گروه سولفونات‌ها نقش اصلی در شویندگی دارند؛ بنابراین شامپو‌های فاقد سولفات معمولاً قدرت شویندگی کمتری دارند؛ این نوع شامپو‌ها برای مو‌های آسیب‌دیده، رنگ‌شده یا کراتینه مناسب‌تر هستند، اما افراد دیگر می‌توانند بدون نگرانی از شامپو‌های معمول استفاده کنند.

به برخی شامپو‌ها پروتئین‌های هیدرولیزشده اضافه می‌شود؛ این شامپو‌ها تخصصی‌تر و معمولاً گران‌تر هستند و می‌توانند به ترمیم مو‌های آسیب‌دیده و افزایش حجم مو کمک کنند؛ همچنین شامپو‌های با pH متعادل، تحریک کمتری ایجاد می‌کنند.

شامپو‌های درمانی بر خلاف شامپو‌های معمولی، دارای مواد دارویی فعال هستند و باید با نظر پزشک یا داروساز مورد استفاده قرار گیرند؛ شامپو‌های حاوی کتوکونازول و زینک پیریتیون در درمان شوره و درماتیت سبوره‌ای موثر هستند؛ شامپو کولتار برای پسوریازیس و شامپوی کافئین در کنترل ریزش مو کاربرد دارند.

یادآوری چند نکته طلایی:

شامپو را چند دقیقه روی پوست سر ماساژ دهید تا مواد فعال فرصت اثرگذاری داشته باشند.

تعداد دفعات شامپو کردن باید با نوع مو هماهنگ باشد؛ مو‌های چرب نیاز به شست و شوی بیشتر دارند.

در صورت بروز خارش، سوزش یا پوسته ریزی، مصرف شامپو را تغییر دهید.

عبارت‌های تبلیغاتی مانند «فاقد پارابن» همیشه پشتوانه علمی ندارند و بیشتر جنبه بازاری دارند.

نقش داروساز در انتخاب شامپوی مناسب بسیار کلیدی است؛ شامپو اگر درست انتخاب شود، نه تنها یک شوینده، بلکه یک فرآورده درمانی موثر خواهد بود.