به گزارش مجله خبری نگار، به گفته دانشمندان دانشگاه علوم و فناوری نروژ، مواد شیمیایی موجود در پلاستیکهای موجود در مبلمان روکشدار و اسباببازیهای کودکان میتواند ریتم شبانهروزی انسان را مختل کند. یافتههای این مطالعه در مجله Environmental International (EI) منتشر شده است.
ریتم شبانهروزی، چرخه روزانه داخلی بدن است که خواب و بیداری را تنظیم میکند. این ریتم کمی طولانیتر از ۲۴ ساعت است و برای همگامسازی با چرخش زمین، بدن روزانه به مدت ۱۲ تا ۱۸ دقیقه خود را با آن تنظیم میکند و به نشانههای خارجی مانند نور، غذا و فعالیت بدنی پاسخ میدهد.
در یک مطالعه آزمایشگاهی، دانشمندان اثرات مواد شیمیایی حاصل از محصولات پلاستیکی - لولههای پزشکی PVC و یک بسته هیدراتاسیون پلی اورتان برای کوهنوردان و ورزشکاران - را بر روی سلولهای انسانی ارزیابی کردند. این آزمایش به صورت آزمایشگاهی (in vitro) انجام شد، یعنی در یک لوله آزمایش، نه در بدن.
توجه ویژهای به اثرات آن بر گیرنده آدنوزین، یک "سوئیچ" مولکولی که ریتمهای شبانهروزی را تنظیم میکند، معطوف شد. مشخص شد که مواد شیمیایی این گیرنده را فعال کرده و از انتقال صحیح سیگنالها توسط آن جلوگیری میکنند و در نتیجه ساعت بیولوژیکی را مختل میکنند.
محققان این اثر را با کافئین مقایسه کردند. در حالی که کافئین فعالیت گیرنده را سرکوب میکند و در خواب اختلال ایجاد میکند، مواد شیمیایی موجود در پلاستیک، برعکس، آن را فعال میکنند، اما نتیجه مشابهی دارند - اختلال در چرخه خواب و بیداری. این اثر سریعتر از قهوه رخ میدهد، اگرچه کمتر مشهود است.
پروفسور مارتین واگنر، نویسندهی این مطالعه از دانشگاه علوم و فناوری نروژ، گفت: «ممکن است بگویید ۱۵ دقیقه مهم نیست، اما ساعت بیولوژیکی انسان آنقدر دقیق تنظیم شده است که حتی این مقدار تغییر میتواند قابل توجه باشد.»
به گفته کارشناسان، این تغییرات ممکن است در ایجاد اختلالات خواب نقش داشته و خطر ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت و سرطان را افزایش دهد. دانشمندان تأکید میکنند که تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه کدام مواد شیمیایی به طور خاص باعث این اثرات میشوند و چگونه در شرایط واقعی بر بدن تأثیر میگذارند، مورد نیاز است.