زمین‌های «تورب» عاملی برای فرستادن کربن به جو!

به گزارش مجله خبری نگار/سلام نو، زمین‌های تورب یا «پیت‌لند» که به نام‌هایی، چون «پوده» یا خاک تورب نیز شناخته می‌شوند در سراسر جهان به شکل محافظت‌نشده‌ای رها شده‌اند و از آنجا که این اکوسیستم در صورت تخریب شدن می‌تواند حجم زیادی دی‌اکسید کربن گرمایشی آزاد کند، در شرایط فعلی، تهدیدی جدی برای آب و هوای زمین محسوب می‌شوند.

خاک تورب (Peat)، توده متراکم قهوه‌ای تا سیاه‌رنگ خزه‌ها و گیاهان است که به طور ناقص تجزیه شده‌اند. تورب معمولا در زمین‌های بسیار مرطوب و مرداب‌هایی که طی سالیان طولانی خشک شده‌اند و در مناطق معتدل و سردسیر جهان به وجود می‌آید. تورب را می‌توان مرحله نخست تشکیل زغال‌سنگ دانست.

طبق مطالعات گسترده، پیت‌لند‌ها تنها ۳ درصد از کل خشکی‌های زمین را اشغال می‌کنند، اما حاوی کربن بیشتری نسبت به تمام جنگل‌های جهان هستند.

با این حال موضوعی که در این مطالعه موجب نگرانی کارشناسان شده این است که طی سال‌های اخیر کشاورزان و معدنچیان در حال تخلیه و بهره‌برداری بیش از اندازه از زمین‌های تورب هستند و در چنین شرایطی این اکوسیستم‌ها به اندازه‌ای دی اکسید کربن آزاد می‌کنند که اگر آن را به عنوان یک کشور در نظر بگیریم پس از چین، ایالات متحده و هند، چهارمین آلوده‌کننده بزرگ جهان محسوب می‌شود.

به گزارش گاردین، اولین ارزیابی جهانی نشان داده است تنها ۱۷ درصد از پیت‌لند‌ها جزو مناطق حفاظت شده هستند و این به شدت با نرخ محافظت از سایر اکوسیستم‌های ارزشمند مانند جنگل‌های استوایی که ۳۸ درصد از آنها محافظت می‌شوند و جنگل‌های حرا (با نرخ محافظت ۴۲ درصدی) در تضاد است.

هرچند بررسی‌ها نشان می‌دهد در سه کشور کانادا، اندونزی و روسیه که بیشترین زمین‌های تورب را دارند، حفاظت حتی کمتر از میانگین ۱۷ درصد بوده است.

دانشمندان تاکید می‌کنند حفظ و احیای زمین‌های تورب برای مهار گرمایش جهانی در سطحی پایین‌تر از اهداف توافق‌شده‌ی بین‌المللی و در نتیجه محدود کردن آسیب‌های احتمالی به زندگی و معیشت مردم دنیا ضروری است.

این گزارش حاکیست تقریبا یک چهارم زمین‌های توربِ جهان تحت فشار شدید ناشی از فعالیت‌های انسانی هستند.

محققان می‌گویند اقدام برای حفاظت از زمین‌های تورب، روشی مقرون‌به‌صرفه برای مقابله با بحران آب‌وهوایی است. بررسی‌ها حاکیست یک چهارم از تورب‌ها در سرزمین‌های بومی قرار دارند و تاکنون نسبت به اکوسیستم‌های دیگر کمتر دچار تخریب محیط زیستی شده‌اند.

دکتر «کمن آستین» از انجمن حفاظت از حیات وحش که این مطالعه را سرپرستی کرده، می‌گوید: پیت‌لند‌ها «اکوسیستم‌هایی با ارزش فوق‌العاده بالا» هستند، اما میزان حفاظت از آنها به طور نگران‌کننده‌ای پایین است. زمین‌های تورب نه تنها کربن را ذخیره می‌کنند بلکه جریان آب را مهار کرده و به جلوگیری از سیل و خشکسالی کمک می‌کنند و در عین حال زیستگاه مطلوبی برای خزه‌ها و گل‌ها، پرندگان، ماهی‌ها و پروانه‌ها هستند. وی تاکید می‌کند که ارزش تورب‌ها برای مردم، هم در سطح محلی و هم در مقیاس جهانی، بسیار زیاد است.

با این حال تورب‌ها یک اکوسیستم بسیار متراکم کربن هستند. بنابر این زهکشی یا تخریب زمین‌های تورب برای کاربرد‌های کشاورزی، معدن یا جاده‌سازی و سایر زیرساخت‌ها، کربن ذخیره شده در این اکوسیستم را در معرض هوا قرار می‌دهد و منجر به انتشار حجم زیادی CO۲ در جو می‌شود.

به گفته این محققان، در مجموع کربن ذخیره شده در زمین‌های تورب معادل بیش از نیم قرن انتشار جهانی فعلی است.

از این رو می‌توان از فرصت‌های مهم در سال ۲۰۲۵ استفاده کرد و در رویداد‌های مختلف زیست محیطی، مقوله مهم حفاظت و احیای تورب‌زار‌ها را به برنامه‌های ملی اقلیم و تنوع زیستی اضافه کرد تا کشور‌ها برنامه‌های خود را در این زمینه به نهاد‌های سازمان ملل ارائه کنند.