وصولی ۱/۱ میلیارد تومان از ۳۸۰۰ میلیارد تومان مالیات خانه‌های خالی!

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: دریافت مالیات از واحد‌های مسکونی خالی موضوع ماده ۵۴ مکرر اصلاحی مصوب ۵ آذر ۱۳۹۹ قانون مالیات‌های مستقیم و جزء ۲ بند ط تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور است. در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ دولت قبل، قانون را اجرا نکرد و اجرای قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی به‌صورت رسمی با ابلاغ دولت سیزدهم در مهرماه سال گذشته آغاز شد. مشمولان پرداخت مالیات، مالیات محاسبه‌شده خانه‌های خالی در سال ۱۴۰۰ را امسال باید پرداخت کنند.

بر این اساس مالیات خانه‌های خالی که سال ۱۴۰۰ حدود ۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان برآورد شده امسال باید وصول شود، اما آخرین آمار وصولی این مالیات که سازمان امور مالیاتی آن را منتشر کرده است تاکنون ۱.۱ میلیارد تومان است. بر اساس آمار نفوس و مسکن (سال ۹۵) حدود ۲.۵ میلیون واحد خالی در کشور موجود است که البته فعالان بازار مسکن تعداد واحد‌های خالی را در حال حاضر بیشتر از این عدد می‌دانند. دریافت مالیات از واحد‌های خالی با هدف عرضه این واحد‌ها به بازار مسکن برای جبران نیاز، طراحی شده است.

همچنین با توجه به اجرای برنامه نهضت ملی مسکن، بخشی از منابع این برنامه باید از دریافتی مالیات خانه‌های خالی تأمین شود، اما آمار وصولی مالیات خانه‌های خالی، نگرانی از تحقق اهداف بخش مسکن را نشان می‌دهد.

اگر تعداد واحد‌های خالی در کشور را همان ۲.۵ میلیون واحدی که سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵ ثبت کرده در نظر بگیریم، تاکنون یک پنجم این تعداد برای دریافت مالیات شناسایی شده است. بر اساس اطلاعات تکمیلی و به‌روز شده دریافتی از وزارت راه و شهرسازی و درگاه سامانه املاک و اسکان کشور تعداد ۵۱۵ هزار و ۴۹۳ واحد مسکونی خالی تا کنون شناسایی و به سازمان امور مالیاتی اعلام شده است.

مالیات این واحد‌ها بر اساس دستورالعمل نحوه محاسبات مالیات واحد‌های مسکونی خالی مهرماه سال ۱۴۰۰ محاسبه و از طریق پیامک و بارگذاری در درگاه خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی به مالکان واحد‌های مسکونی خالی اعلام شده است، اما همین تعداد واحد شناسایی شده، واحد‌های قطعی برای دریافت مالیات محسوب نمی‌شود، چون اغلب مالکان نسبت به آن معترض بوده و اعلام می‌کنند واحد خالی نیست یا آن‌ها مالک واحد مذکور نیستند. نبود هماهنگی میان دستگاه‌های مسئول از وزارت راه و شهرسازی تا سازمان ثبت اسناد، وزارت اقتصاد، وزارت نیرو، شهرداری‌ها و ... علت این مشکلات است.

ناهماهنگی‌ها باعث کند شدن شناسایی واحد‌ها شده است. به خاطر احتمال خطا در شناسایی واحد‌های خالی و امکان عدم پذیرش مالیات اعلام‌شده به‌دلیل عدم خالی بودن واحد مسکونی یا عدم مالکیت و سایر موارد از سوی مالکان، اشخاص برای ویرایش دوباره اطلاعات و حذف اطلاعات قبلی ملکی باید به درگاه سامانه املاک و اسکان وزارت راه و شهرسازی مراجعه و اطلاعات جدید خود را ثبت کنند تا این اطلاعات جدید از سوی وزارت راه و شهرسازی به سازمان امور مالیاتی ارسال شود. پس از دریافت اطلاعات تکمیلی، سازمان امور مالیاتی نسبت به صدور برگ مطالبه و ابلاغ آن به مالکان واحد‌های خالی اقدام می‌کند.

تعداد کل واحد‌های خالی شناسایی شده و مالیات تعیین‌شده که به مالکان آن‌ها در اجرای حکم جزء ۲ بند ط تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور از سوی سازمان امور مالیاتی اعلام شده است، به‌طور دقیق به ترتیب ۴۹۳ هزار و ۳۲۰ واحد و ۱.۱ میلیارد تومان است.

علاوه‌بر خانه‌های خالی، تکلیف دیگر مالیاتی در بخش مسکن، شناسایی خانه‌های لوکس است که باید اطلاعات آن از شهرداری و وزارت راه و شهرسازی به سازمان امور مالیاتی ارسال شود که سازمان امور مالیاتی نسبت به اطلاعات ارسالی این واحد‌ها نیز رضایت ندارد و آن را دارای اشکال ارزیابی می‌کند.

با اطلاعات محدود در خصوص خانه‌های لوکس، مالیات این واحد‌ها کمتر از ۵۰۰ میلیارد تومان مالیات ارزیابی شده است در حالی‌که در قانون درآمد قابل توجهی از این محل پیش‌بینی شده است. میزان درآمد مالیاتی خانه‌های لوکس سال ۱۳۹۹ تقریباً نزدیک به صفر بود؛ دیوان محاسبات کشور نیز در گزارش تفریغ بودجه ۱۳۹۹، از صفر بودن درآمد مالیات بر خانه‌های لوکس و عدم اجرای قانون مربوطه در همان سال خبر داد.

بر اساس آیین‌نامه اجرایی بند «خ» تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۰ مصوب ۷ مهر ماه ۱۴۰۰ در دولت سیزدهم، واحد‌های مسکونی (شامل کلیه ساختمان‌ها اعم از مستغلات، آپارتمان و ویلا) و باغ‌ویلا‌های گران قیمت با احتساب عرصه و اعیان متعلق به همه اشخاص حقیقی و حقوقی و افراد تحت تکفل آنها، با ارزش روز بیشتر از ۱۰ میلیارد تومان و همچنین باغ ویلا (اماکنی که مطابق جواز صادره به‌عنوان باغ شناخته شده و توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها حسب مورد پروانه ساخت ویلا برای آن صادر شده است) دارایی‌های مشمول این آیین‌نامه بودند.