بازی با سفره و نان مردم

به گزارش مجله خبری نگار، این روز‌ها اگر به نانوایی‌ها سر زده باشید ساعات کارشان بسیار کمتر شده است دیگر از آغاز پخت و پز از کله سحر، خبری نیست، این روز‌ها خیلی از کوهنوردان یا سحرخیزانی که کار را زودتر شروع می‌کنند دیگر نمی‌توانند صبحانه با نان داغ بخورند. شاید دلیل این باشد که خیلی از نانوایی‌ها به همان اندازه که سهمیه آرد می‌گیرند، نان پخت نمی‌کنند و ساعت کاریشان را کم کرده اند، پس این آرد‌ها چه می‌شود؟

گزارش‌هایی وجود دارد که آرد نانوایی‌ها از انبار‌های بی نام و نشان سر در می‌آورد و نهایتا قاچاق می‌شود یا دوباره به کارخانه‌های آرد بر می‌گردد و یا اصلا از همان ابتدا نانوا ترجیح می‌دهد در کارخانه آرد بماند چو سود نانوا در این کار است که در این گزارش همه این‌ها و خسارتی که این کار‌های به ظاهر ساده به اقتصاد کشور می‌زند، بررسی می‌شود.

*فروش آرد در بازار آزاد به قیمت ۱۰ برابر

بر اساس این گزارش به طور میانگین برای هر نانوایی ۱۰ کیسه آرد می‌دهند که تفاوت آن با نرخ آزاد ۶۰۰ هزارتومان است و برخی از نانوا‌ها که تعدادشان این روز‌ها کم نیست، تعدای از آرد‌هایی که به نرخ دولتی گرفته است را در بازار آزاد به قیمت‌های تا یک میلیون تومان می‌فروشد. این تفاوت قیمت انگیزه زیادی برای فروش آرد در بازار آزاد و قاچاق ایجاد کرده است. نانوایان می‌گویند نپختن نان به صرفه‌تر است فروش ۱۰ کیسه آرد در روز حداقل ۶ میلیون تومان سود دارد.

عسکری بازرس سازمان جهاد کشاورزی گفت: «نانوایی‌ها به هر نحوی سهمیه آردشان را می‌فروشند، چون سود بیشتری برایشان دارد.»

*آرد‌هایی که از انبار‌های بی نام و نشان سر در می‌آورند.

اما مسئله به این سادگی نیست دست‌های پنهانی هستند که این آرد‌ها را حتی از مرز‌ها خارج می‌کنند، آردی که در نانوایی‌ها گم می‌شود از انبار‌های بی نام و نشان سر در می‌آورد و نهایتا یا در بازار آزاد به قیمت ۱۰ برابر و یا به کشور‌ها همسایه خیلی بیشتر از ۱۰ برابر و تا کیسه‌ای یک میلیون تومان به فروش می‌رود.

به استناد به گزارش صدا وسیما از یکی از انبار‌هایی که کشف شده و طبق گزراش بازرسان تا ۱۱۰۰ کیسه نان انبار شده است. این آرد‌ها همان نانی که باید درنانوایی‌ها پخت می‌شد و به سر سفره مردم می‌آمد.

در این انبار‌ها از همه جای کشور آرد وجود دارد و نشان می‌دهد که سود جویان برایش فرقی نمی‌کرده که از کجا فقط برایشان پول مهم بوده است.

بازرس این انبار مکشوفه می‌گوید: «ارزش این آرد‌ها ۷۳ میلیون تومان است و پس از اینکه قیمت‌ها یکشبه ۱۰ برابر شد ۷۰۰ میلیون تومان به جیب زندند این‌ها بازی با سفره و نان مردم است که همه از جیب مردم برداشته می‌شود. ـ»

چهره قانی بازرس سازمان صنعت می‌گوید: «هر نانوایی در سطح شهر ماهانه ۱۸۰ میلیون تومان هزینه دارد و ۹۰ هزار نانوایی در سطح کشورهست که از جیب مردم به این شبکه توزیع می‌رود.»

این رقم ۱۶۲۰۰ میلیارد تومان می‌شود که همه این‌ها در این نحوه یارانه دهی و توزیع نامناسب هدر می‌رود و یا به عبارتی از جیب مردم برداشته می‌شود.

*قاچاق آرد به همسایگان غرب و شرق

گزارش‌هایی وجود دارد که همین آرد هم به کشور‌های همسایه از جمله پاکستان و عراق وترکیه قاچاق می‌شوداختلاف شدید قیمتی نرخ دولتی با آزاد عامل قاچاق عامل این قاچاق است.

دلایل اختلاف قیمت هم اینگونه است نخست اینکه قیمت آرد به دلیل پرداخت یارانه، در داخل کشور بسیار کم است، نکته دوم قیمت‌های جهانی روز به روز افزایش یافته و در یک سال اخیر قیمت گندم جهانی ۱۲۳ درصد رشد داشته، سوم اینکه وضعیت خشکسالی و تغییرات آب و هوایی باعث شده که تولید در کشور‌ها کمتر شود، نکته چهارم اینکه بحران کووید ۱۹ و جنگ بین روسیه و اوکراین موجب شده کشور‌ها ذخایر خود را بیشتر کنند مثلا چین نیمی از گندم صادراتی جهان را در انبار‌های خود ذخیره کرده است.

به عنوان نمونه وضعیت آرد و نان در پاکستان را به نقل از رسانه‌ها خودشان بررسی کردیم

رسانه‌های محلی پاکستان گزارش دادند، آرد تولید شده در ایالت پنجاب این کشور به ایالت خیبرپختونخوا و سایر مناطق نرسیده و ذخایر آرد در چندین منطقه در حال تمام شدن است.

رامبل گال، رییس انجمن تاجران آرد ایالت خیبرپختونخوا هشدار داد، پاکستان طی چند روز آینده با بحران آرد مواجه خواهد شد، زیرا ذخایر این محصول رو به اتمام است.

اکسپرس تریبیون رسانه پاکستانی گزارش داد، قیمت ۲۰ کیلوگرم آرد در پاکستان ۱۰۰ روپیه افزایش یافته و به ۱۴۰۰ روپیه رسیده است.

وی هشدار داد، اگر دولت پاکستان نتواند موضوع آرد را حل کند، این کشور به زودی با بحران آرد مواجه خواهد شد.

انتظار می‌رود که تولید گندم در پاکستان در سال جاری میلادی به علت کمبود مناطق زیر کشت، کمبود آب و کود‌های شیمیایی و تاخیر در اطلاعیه حمایت از قیمت ها، تقریبا ۳ میلیون تن کاهش یابد.

در عین حال، بر اساس گزارشی که اخیرا در مورد بحران مواد غذایی در جهان منتشر شده است، ایالت‌های بلوچستان، خیبرپختونخوا و سِند پاکستان از کمبود شدید مواد غذایی رنج می‌برند.

همه این عوامل باعث شده که کشور‌های همسایه به تعبیر وزیر جهاد کشاورزی مانند یک جاروبرقی کالا‌های اساسی از جمله گندم ایران را به سمت خود بکشند.

*افزایش قاچاق از کشور به روایت آمار

سردار اشتری فرمانده نیروی انتظامی چند روز پیش اعلام کرد: سال گذشته بیش از ۳۵۰ هزار تن آرد یارانه‌ای قاچاق کشف شد که نسبت به مدت مشابه قبل بیش از ۲۰۰۰ درصد افزایش یافته است.

شرکت بازرگانی دولتی هم اعلام کرد: «قاچاق آرد به کشور‌های همسایه به شدت افزایش یافته بود و دلالان با خرید آرد یارانه‌ای از صنایع، اقدام به فروش آن در مرز پاکستان به دو برابر و در مرز ترکیه به سه برابر قیمتی که دولت در اختیار صنایع قرار می‌داد، می‌کردند».

*ترفند‌های فروش آرد در داخل

اختلاف قیمت آرد در داخل هم که سه نرخ وجود دارد عاملی برای فروش آرد یارانه‌ای شده است هر کیلو گندم وارداتی برای کشور حدود ۱۳ هزار تومان تمام می‌شود، اما کیلویی ۶۵۰ تومان به نانوا‌های دولتی، کیلویی ۹۰۰ تومان به نانوا‌های آزادپز و هر کیلو ۲۵۰۰ تومان به صنایع غذایی تحویل می‌دهد.

مدیر یک کارخانه آرد که نخواست نامش فاش شود، گفت: نانوایان و یا بخش صنعت که آرد یارانه‌ای می‌گیرند، به دو حالت آرد را به ما می‌فروشند، یا به جای آرد پول به نرخ آزاد از ما می‌گیرند و یا آرد خود را به ما می‌دهند و ما پس از تعویض کیسه که ظاهر دولتی دارد، به نرخ آزاد می‌فروشیم.

کارشناسان معتقدند اگرچه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌تواند در کوتاه‌مدت تبعاتی برای معیشت مردم ایجاد کند،، اما در طولانی‌مدت اثرات بسیار مطلوبی خواهد داشت که حذف رانت، فساد و جلوگیری از خروج ارز و تک نرخی شدن قیمت‌ها و شفافیت در بازار از جمله آن‌ها است، اما حذف ارز باید تدریجی باشد تا اثر آن بر بازار ملایم باشد.

اختصاص یارانه به محصولات داخلی برای کاهش قیمت‌ها، سیاست شکست‌خورده‌ای است که نتوانسته در سال‌های گذشته اهداف دولت را تأمین کند.

تبعات اختصاص یارانه شامل وجود محصولات چندنرخی در بازار، رانت و فساد و خروج ارز از کشور بوده است. در دولت گذشته هم تلاش بسیاری شد که این یارانه که به اذعان بسیاری برکاتی برای کشور نداشته حذف شود، اما نتوانستند.