مجله خبری-سبک زندگی نگار: یکی از سؤالات رایجی که در ذهن اکثر افراد شکل میگیرد و در واقع یکی از ایراداتی که برخی درخصوص آیههای قرآن مطرح میکنند که چرا قرآن عربی است، عربی بودن آن است و از آنجایی که خواندن آیههای قرآن به صورت عربی و بدون توجه به معانی آن برای همه عادت شده و تعداد نفراتی که قرآن را با توجه به معنی و تفسیر آن بخوانند، محدود میباشد.
چرا قرآن در عربستان نازل شده و به زبانهای مختلف در ممالک مختلف مانند زبانهای چینی، انگلیسی و... و به افراد مختلف نازل نشده است؟
علت عربی بودن قرآن و ویژگی زبان عربی
برای روشن شدن پاسخ، اول باید با ویژگیهای منطقه جزیره العرب که عربستان جزئی از آن منطقه بزرگ محسوب میشده است، آشنا شویم سپس ویژگیها و خصوصیات زبان عربی را مورد بررسی قرار دهیم، از این رو توجه به مطالب ذیل لازم است:
۱ ـ این منطقه محل پرورش و ترویج ادیان و شریعتهایی همچون شریعت حضرت موسی (علیه السلام) و شریعت حضرت عیسی (علیه السلام) میباشد.
۲ ـ خانه کعبه به عنوان مقدسترین بنای جهان توسط حضرت ابراهیم (علیه السلام) و به امر خداوند متعال در این منطقه بنا شده که به عنوان قبله مسلمانان قرار گرفت.
۳ ـ بنای مقدس دیگری به نام بیت المقدس که قبله اولین مسلمانان بود در این منطقه واقع شده است.
۴ ـ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در عربستان متولد شده است؛ زیرا طائفه و قبلیهی ایشان که از نسل حضرت ابراهیم (علیه السلام) هستند و آنجا ساکن بوده اند؛ لذا همان گونه که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در آن منطقه متولد شده، در همان منطقه نیز قرآن بر ایشان نازل گردیده است.
۵ ـ موقعیت جغرافیایی منطقه حجاز و عربستان از ویژگیهای خاصی برخوردار است؛ زیرا دسترسی داشتن به جاده ابریشم، زمینه مناسبی را برای ارتباط و تبادل افکار و عقائد و در نتیجه ترویج و گسترش دین اسلام به دیگر نقاط دنیا به خصوص کشورهای آسیایی فراهم میکند.
۱ ـ ادبیات زبان عربی یکی از کاملترین و غنیترین ادبیاتها میباشد.
۲ ـ زبان عربی یکی از وسیعترین زبانها از حیث لغت و اصطلاح و واژگان میباشد.
۳ ـ شیوایی و رسایی آن تا حدّی است که بدون ابهام، معنا و مقصود خود را به طور واضح و روشن به مخاطب تفهیم میکند، کما این که خداوند متعال در آیه ۲۸ سوره «زمر» به این مطلب این چنین اشاره فرموده: «قُرْآنًا عَرَبِیًّا غَیْرَ ذِی عِوَجٍ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ؛ قرآنی است فصیح و خالی از هرگونه کجی و نادرستی باشد که اهل تقوی شوند».
علت عربی بودن قران
ادبیات زبان عربی یکی از کاملترین و غنیترین ادبیاتها میباشد
با توجه به این که پیامبر- صلی الله علیه و آله وسلم- از منطقه جزیرة العرب بود، پس زبان قرآن باید عربی باشد همان طور که خداوند متعال میفرماید: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ ... [۱]؛ ما هیچ پیامبری را جز به زبان
قومش نفرستادیم تا (معارف الهی را) برای آنها روشن کند.» مانند انبیاء گذشته که هر کدام به زبان قوم خودشان صحبت میکردند، و کتاب آسمانی آنها نیز همان زبان بوده است؛ زیرا در غیر این صورت به آن پیامبر و کتابش ایمان نمیآوردند، همانطور که قرآن کریم میفرمایند: «هرگاه آن را برای عجم (غیر عرب)ها نازل میکردیم و او آن را بر ایشان میخواند، به آن ایمان نمیآوردند». [۲]و چه بسا اگر زبان قرآن غیر از زبان عربی بود پارهای از اسرار بر عقول مردم مخفی میماند و تعقل و فهم بشر به آنها نمیرسید؛ زیرا زبان عربی از کاملترین و پربارترین ادبیاتها مایه میگیردو از حیث لغت و واژگان جزء وسیعترین زبانها میباشد، از این رو شایسته است به عنوان زبان ارسالی وحی باشد تا بتواند تمام ریزه کاریهای سخنان خداوند را به بهترین بیان به مخاطب خود انتقال دهد.
البته قرآن کریم با این زبان برای همه مردم جهان قابل فهم نیست (و به هر زبان دیگری بود نیز همین گونه بود) زیرا، یک زبان جهانی و بین المللی که همه مردم دنیا آن را بفهمند نداریم، ولی این مانع بهره مندی سایر مردم جهان از ترجمههای آن نخواهد شد، از جهتی ناگفته نماند، در هر جای قرآن کریم که از آن تعبیر به «عربی بودن» آورده شده، منظور از عربی بودن قرآن، واضح و روشن بودن تعالیم قرآن است، از این جهت که هیچ ابهام و پیچ و خمی ندارد و به شیواترین و رساترین بیان آورده شده است.
باید توجه داشت که قرآن کریم مشتمل بر تعالیم و قوانین کلی الهی است که محدود به یک منطقه و یک زبان نمیشود، بلکه برای تمام انسانها و در همه زمانها کاربرد داشته و قابل استفاده میباشد، از این رو هم شکل بودن ظاهر کلام قرآن با زبان عربی و یا مکان نزول قرآن با عربستان کنونی، از کلی و عمومی بودن دستورات و تعالیم آن کتاب الهی نمیکاهد و این کتاب آسمانی برای همیشه و حتی برای انسانهایی که در آینده به وجود میآیند، دستورات و قوانین راه گشا و هدایت کنندهای دارد؛ بدون این که غبار کهنگی و قدیمی شدن بر چهره روشن و نورانی آن قوانین بنشیند.
با ویژگیهای منطقه حجاز و عربستان و خصوصیات بارز زبان عربی در مییابیم که بهترین مکان نزول قرآن و بهترین زبان برای کلام قرآن در نظر گرفته شده است تا تعالیم نورانی قرآن کریم به سایر نقاط جهان انتقال یابد بدون این که از محتوا و مضمون آن کاسته شود، البته شایان ذکر است که تعبیر عربی بودن که در قرآن کریم در حدود ۱۰ مورد آورده شده، اشاره به زبان عربی امروزی نیست بلکه مراد واضح و روشن بودن آن تعالیم الهی و خالی بودن آنها از پیچیدگی و ابهام میباشد، از این رو میتوان خلاصهای از محتوای این چند آیه را اینچنین بیان کرد:ما قرآن را به شیوهای واضح و روشن و با بیانی رسا و شیوا برای شما فرستادیم.