به گزارش مجله خبری نگار، در دورانی که اختلافنظرها حتی میان اعضای یک خانواده روز به روز عمیقتر میشود، روانشناسان میگویند راه تغییر ذهنیت دیگران نه در آمار و استدلال، بلکه در یک سؤال ساده و کمهزینه پنهان است؛ سؤالی که میتواند تنش را کم کند و گفتوگوهای سخت را به مسیر مشترک ببرد.
وقتی حق با ماست، معمولاً بدتر نتیجه میگیریم، در بحثهای داغ، اولین واکنش ما این است که با «واقعیتها» وارد میدان شویم؛ آمار، پژوهش، تجربه و استدلال. اما مطالعات جدید نشان میدهد وقتی فردی وارد حالت دفاعی میشود، حتی محکمترین دادهها هم تأثیری ندارند. بیشتر آدمها نه با منطق، بلکه با تهدید شدن هویتشان تصمیم میگیرند؛ بنابراین هر چه بیشتر فشار بیاوریم، مخالفت طرف مقابل بیشتر میشود.
روانشناسان توصیه میکنند در لحظهای که میخواهید ذهن کسی را تغییر دهید، بهتر است ابتدا این سؤال را بپرسید:
«چه چیزی ممکن است باعث شود نظر شما کمی تغییر کند؟»
این سؤال ساده سه کار مهم انجام میدهد:
اول، طرف مقابل را از حالت دفاعی خارج میکند.
دوم، نشان میدهد قصد تحقیر یا قانع کردن زورکی ندارید.
سوم، مکالمه را از «مشاجره» به «کاوش مشترک» تغییر میدهد.
بهجای این که شما فرض کنید چه چیزی برای او مهم است، خودش به شما میگوید نقطۀ حساس کجاست.
وقتی از فردی میپرسید چه چیزی میتواند نظرش را تغییر دهد، او وارد حالت «تفکر واقعبینانه» میشود، نه «تفکر دفاعی». این تغییر ذهنیت باعث میشود:
• از شدت قطبیشدن کم شود
• فرد احساس کنترل و احترام کند
• گوشش نسبت به اطلاعات جدید بازتر شود
تحقیقات نشان میدهد این سؤال حتی در بحثهای سیاسی، خانوادگی، و اختلافات محیط کار نیز مانع تنش و بنبست میشود.
پس از پرسیدن سؤال، مهمترین کار این است که واقعاً گوش کنیم. متخصصان ارتباطی تأکید میکنند که پاسخها معمولاً منطقیتر از چیزی است که تصور میکنیم؛ گاهی فرد فقط به یک مثال قابل لمس احتیاج دارد، یا اینکه نگرانیاش دیده شود. گوش دادن فعال زمینهای ایجاد میکند تا استدلالهای بعدی اثرگذارتر شوند.
تغییر ذهن دیگران همیشه سخت است، اما با جایگزین کردن «فشار» با «کنجکاوی»، میتوان مکالمههای بهتری ساخت. در زمانهای که گفتوگوها اغلب به تنش، تحقیر و قطع رابطه میرسد، شاید همین یک سؤال بتواند اولین قدم برای بازگشت به گفتوگوهای انسانیتر باشد.
منبع: عصر ایران