راهکار‌های تجاری‌سازی دستاورد‌های تحقیقاتی کشاورزی

به گزارش مجله خبری نگار، تجاری‌سازی تحقیقات، فرآیندی است که طی آن ایده‌ها و نتایج تحقیقات به محصولات یا خدمات قابل ارائه در بازار تبدیل می‌شوند. این فرآیند در توسعه و رشد اقتصادی نقش مهمی ایفا می‌کند. در دهه‌های اخیر، مفاهیم اقتصاد دانش‌بنیان و تجاری‌سازی دانش به عنوان ارکان اصلی توسعه شناخته شده‌اند. تجاری‌سازی تحقیقات به عنوان یکی از حلقه‌های اصلی فرآیند نوآوری، تفاوت‌های عمده‌ای بین کشور‌های توسعه‌یافته و در حال توسعه ایجاد کرده است.

در ایران، تجاری‌سازی دستاورد‌های تحقیقاتی به ویژه در بخش کشاورزی، یکی از موضوعات مهم در نظام تحقیقاتی کشور است. با وجود تلاش‌های فراوان در عرصه تحقیقات کشاورزی، تولید محصولات و سرعت مصرف منابع طبیعی همگام با رشد مصرف در کشور پیش نرفته است. افزایش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی می‌تواند به رشد تولید ناخالص ملی، اشتغال و امنیت غذایی کمک کند. حرکت از کشاورزی سنتی به کشاورزی دانش‌بنیان، مستلزم توجه به تجاری‌سازی دستاورد‌های تحقیقاتی است.

مریم محمودی، استادیار پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، به همراه هشت همکار دیگر از سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) تحقیقی را در این زمینه انجام داده‌اند. این پژوهش به بررسی چالش‌ها و راهکار‌های تجاری‌سازی دستاورد‌های تحقیقاتی در بخش کشاورزی پرداخته است.

در این مطالعه، اعضای هیئت علمی مؤسسات تحقیقات مرتبط با علوم زراعی در سازمان تات و مدیران عامل شرکت‌های طرف قرارداد با این مؤسسات مورد پرسش واقع شده اند و بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از این طریق، چالش‌ها و راهکار‌های تجاری‌سازی در بخش کشاورزی شناسایی و اولویت‌بندی گردیده اند.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که چالش‌های اصلی تجاری‌سازی در بخش کشاورزی شامل ماهیت فناوری‌ها، ضعف قوانین و مقررات حمایتی، ضعف در اطلاع‌رسانی و تعامل با بخش خصوصی، ضعف مدیریت و نیروی انسانی، ضعف نظام آموزشی و سیاست‌های سازمان تات در حوزه تجاری‌سازی هستند. همچنین، محدودیت فعالیت شرکت‌های بین‌المللی در ایران و ضعف توانمندی شرکت‌های خصوصی نیز از دیگر چالش‌ها به شمار می‌آیند.

راهکار‌های پیشنهادی برای تسهیل تجاری‌سازی شامل تقویت نظام اطلاع‌رسانی و تعامل با بازار و بخش خصوصی، تقویت قابلیت تجاری‌شدن فناوری‌ها، حمایت‌های دولتی از تجاری‌سازی، توسعه نیروی انسانی و ساختار سازمانی در مؤسسات، حمایت از بخش خصوصی برای افزایش سرمایه‌گذاری و بازنگری در سیاست‌های سازمان تات بودند. این راهکار‌ها می‌توانند به بهبود فرآیند تجاری‌سازی در بخش کشاورزی کمک کنند.

یکی از مسائل مهم در تجاری‌سازی دستاورد‌های تحقیقاتی، حمایت دولت از حقوق مالکیت معنوی و فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم است. سیاست‌های اقتصادی و سیاسی دولت می‌تواند نقش مهمی در کاهش چالش‌ها و تسهیل تجاری‌سازی ایفا کند. افزایش حمایت‌های دولت از تحقیقات تقاضامحور و کاهش قوانین دست و پاگیر می‌تواند به تجاری‌سازی فناوری‌های کشاورزی کمک کند.

گفتنی است، این یافته‌های علمی در فصلنامه «اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی» منتشر شده اند. این فصلنامه وابسته به مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی است و به انتشار تحقیقات مهم در این زمینه می‌پردازد.