کاهش استرس با غرق‌شدن در اکسپلور اینستاگرام؟

به گزارش مجله خبری نگار، هر کدام از ما در زمانی که با موضوعی تنش‌زا روبه‎رو می‌شویم، سبک خاصی از رفتار را دنبال می‌کنیم. البته ممکن است بسته به موقعیت این سبک رفتاری ما متفاوت باشد. در این مطلب می‌خواهیم با بخشی از دسته‌بندی سبک‌های رفتاری در زمان مواجهه با استرس از دیدگاه روان‌شناسی آشنا شویم و ببینیم هر کدام چقدر مفید هستند.

شما در این ۴ موقعیت چه‌کار خواهید کرد؟

۱ شب امتحان چه‌کار می‌کنید؟ به صورت معمول غالب ما وقتی می‌خواهیم در آزمونی شرکت کنیم، شروع به مطالعه می‌کنیم چراکه به تجربه دریافته‌ایم هر چه بر مباحث مرتبط با امتحان مسلط‌تر باشیم، استرس کمتری را تجربه خواهیم کرد. در این موقعیت ما با حل کردن مسئله (دشواری امتحان) استرس آن را هم مدیریت می‌کنیم.

۲ حالا موقعیتی را تصور کنید که امتحان منابع مشخصی ندارد یا معروف است که برگزارکنندگان آن، سوالات را بسیار دشوار طراحی می‌کنند. در این شرایط ممکن است حس کنید درس خواندن فایده‌ای ندارد. اما از طرفی استرس شما بالاست. پس ممکن است روز قبل از آزمون برنامه تفریحی برای خودتان ترتیب دهید، چرا که می‌دانید این کار حداقل نفعی که دارد آن است که استرس شما را کاهش می‌دهد، ولو این‎که مسئله دشواری امتحان را حل نمی‌کند.

۳ حالا فرض کنید در راه جلسه آزمون، زمین سختی می‌خورید و ناچار می‎شوید به بیمارستان بروید. فرایند درمان طولانی است و شما به آزمون نمی‌رسید. در این شرایط ممکن است بعد از ناراحتی اولیه، با خود فکر کنید این اتفاق که کاملا هم از کنترل شما خارج بوده، حتما معنایی دارد. تلاش شما برای پیدا کردن معنای این اتفاق، هر چند مسئله از دست دادن فرصت آزمون را حل نمی‌کند، اما می‌تواند دریچه جدیدی را برای شما باز کند و باعث شود تا حال بدی را که داشتید، به شدت کاهش دهد.

۴، اما حالت آخر، زمانی است که شما می‌دانید آزمون مهمی در پیش دارید، استرس بالایی هم دارید، اما حس درس خواندن ندارید، کاری هم برای کاهش استرس و فشاری که تجربه می‌کنید، انجام نمی‌دهید و هر بار یاد درس و امتحان می‌افتید، فقط سعی می‌کنید حواس خودتان را پرت کنید، حالا یا با بازی با گوشی یا با گشت‌و‌گذار در شبکه‌های‌اجتماعی، غرق شدن در اکسپلور اینستاگرام و ....

آشنایی با سبک‌های مقابله‌ای در برابر استرس

این چهار موقعیتی که برای شما توصیف شد، می‌تواند تا حد زیادی معرف چهار مدل راهبرد مقابله‌ای ما در برابر استرس باشد. منظور از راهبرد مقابله با استرس، سبک رفتاری است که ما در موقعیت‌های استرس‌زا در پیش می‌گیریم. اما بیایید با هر کدام از این روش‏ها کمی بیشتر آشنا شویم و ببینیم چقدر مفید است.

سبک‌مقابله‌ای مسئله‌مدار

در این روش که در مثال شماره یک توصیف شد، ما به دنبال انجام کار‌هایی هستیم که مسئله ما را حل می‎کند و به دنبال آن استرس ما را کاهش می‌دهد. در این مثال با درس خواندن به دنبال کاهش دشواری امتحان و استرس ناشی از آن هستیم. برنامه‌ریزی برای انجام کارها، پیگیری دستورالعمل‌های پزشکی و تلاش برای حل مسائل مختلف، زیرمجموعه این بخش قرار می‌گیرد.

چقدر مفید است؟ برای مسائل قابل حل در زندگی، این سبک مقابله‌ای بسیار مفید است. اما در زمان مواجهه با مشکلات غیرقابل حل مانند فوت افراد، سوانح یا موضوعاتی که خارج از کنترل ماست، صرف انرژی برای حل مسئله، کاری عبث است و فقط حال ما را بدتر می‌کند. اگر با چنین موقعیت‌هایی روبه‎رو هستید، بهتر است سراغ سبک‌های دیگر بروید.

سبک مقابله‌ای هیجان‌مدار

گاهی ما روی موضوع پیش‌آمده کنترلی نداریم؛ مانند فوت افراد، بدرفتاری نزدیکان و حوادث. در چنین وضعیت‌هایی تلاش برای تغییر و حل مسئله، بی‌نتیجه است و واکنش کارامدتر می‌تواند تمرکز بر رفتار‌هایی باشد که استرس ما را کاهش می‌دهد؛ مانند ورزش، کتاب‎خوانی، باغبانی، نوشتن یا درددل با دوستان و عزیزان.

چقدر مفید است؟ اگر موقعیتی که با آن روبه‎رو هستید، واقعا خارج از کنترل شماست، این سبک در کوتاه‌مدت می‌تواند استرس شما را به خوبی کاهش دهد. این موضوع به ویژه زمانی که آگاهانه دست به انتخاب می‌زنید، مشهودتر است. در طولانی مدت، اما بهتر است وضعیت را دوباره ارزیابی کنید، شاید بتوانید از روش‌های دیگر برای بهبود شرایط خود بهره بگیرید.

سبک مقابله‌ای معناگرا

گاهی اوقات در زندگی با اتفاقاتی روبه‌رو می‌شویم که اصلا انتظارش را نداریم و همین هم استرس بسیاری بالایی را به ما وارد می‌کند، اتفاقاتی مانند بیماری سخت یا قربانی اتفاقات ناخوشایند شدن. در این موقعیت‌ها تلاش برای پیدا کردن معنای اتفاق روی‌داده، گاهی بهترین انتخاب برای این است که حالمان بهتر شود.

چقدر مفید است؟ این روش به ویژه اگر اصرار نداشته باشیم که سریع و به عنوان اولین انتخاب، استفاده شود، می‌تواند روش خوبی باشد. اما چرا به عنوان اولین انتخاب توصیه نمی‌شود؟ گاهی افراد تلاش برای پیدا کردن معنا را با انکار احساسات ناخوشایند همراه می‌کنند. در نتیجه قبل از این‎که فرصت کنند تا احساسات ولو ناخوشایندی، چون غم، عصبانیت یا احساس گناه را تجربه کنند، به دنبال یافتن معنا می‌روند.

سبک مقابله‌ای اجتنابی

مورد آخری که گاهی اوقات افراد از آن استفاده می‌کنند، روشی است که در مثال چهارم به آن اشاره شده است؛ این‎که فرد وقتی می‌بیند استرس موقعیتی بالاست، به کل خودش را از آن کنار می‌کشد و به نوعی تلاش می‌کند تا اصل ماجرا را انکار کند.

چقدر مفید است؟ از بین سبک‌هایی که در این مطلب به آن اشاره کردیم، شاید کمترین فایده را این روش داشته باشد. البته این به معنای آن نیست که استفاده هرازگاهی و کوتاه‌مدت از آن، مضر است. اگر مدیریت شرایطی که با آن مواجه شده‌اید، خارج از تحمل شماست، استفاده کوتاه مدت از این روش، شاید بتواند به شما کمک کند تا انرژی لازم برای مواجه شدن با شرایط را به دست آورید.

منبع: خراسان