دره ارغوان مشهد؛ یک پیشنهاد فوق العاده برای سفر‌های کوتاه

به گزارش مجله خبری نگاردره ارغوان مشهد از معروف‌ترین جا‌های دیدنی مشهد در منطقه توریستی طرقبه است. این دره زیبا آب‌وهوایی دلپذیر دارد و در روز‌های گرم تابستان نیز هم‌چنان معتدل می‌ماند. دره ارغوان در نواحی مرتفع و میان کوهستان‌های انبوه قرار گرفته است و مقصدی مناسب برای گردشگران علاقه‌مند به طبیعت‌گردی و کوهنوردی در شمال شرق ایران به شمار می‌رود.

دره ارغوان فاصله کوتاهی تا شهر مشهد دارد و در سفر به این شهر، برنامه بازدید از این دره به‌صورت یک‌روزه امکان‌پذیر است. برای آشنایی با دره ارغوان و بهترین زمان بازدید از این منطقه، در ادامه با ما همراه باشید.

دره ارغوان کجاست؟

آدرس دره ارغوان: ۳۰ کیلومتری غرب مشهد، کلیومتر هفت جاده طرقبه به روستای کلاته آهن

دره ارغوان از زیباترین عرصه‌های طبیعی ایران در نزدیکی شهر مشهد است که نام آن در فهرست میراث طبیعی ایران به چشم می‌خورد. این دره در شهرستان بینالود و در مسیر دسترسی به روستای کلاته آهن قرار دارد. همان طور که از نام این دره پیدا است، سراسر این منطقه زیبا را درختچه‌های بنفش ارغوان پوشانده‌اند. چشم‌انداز تماشایی ارغوانی رنگ در این دره گردشگران زیادی را در فصل بهار به‌سمت دره ارغوان جذب می‌کند.

دره ارغوان فاصله کوتاهی تا منطقه گردشگری طرقبه دارد و از توابع آن به شمار می‌رود. مسیر دسترسی به دره ارغوان از جاده «طرقدر» می‌گذرد. این دره در نزدیکی روستای ییلاقی «کلاته آهن» و در مسیر جاده فرعی این روستا قرار گرفته و دسترسی به آن از مسیر جاده آسفالته پیش از ورودی این روستا میسر است. این منطقه از بخش‌های کوهستانی در غرب شهر مشهد است و آب و هوایی دلپذیرتر نسبت به شهر‌های اطراف خود دارد.

دره ارغوان و روستای کلاته آهن از غرب و شمال به کوهستان‌های «بینالود» و «تخت رستم» محدود شده‌اند. در ۶ ماه دوم سال دسترسی به برخی روستا‌های این منطقه و دره ارغوان بدون تجهیزات مناسب رانندگی میسر نیست.

مسیر دسترسی به دره ارغوان

برای بازدید از دره ارغوان باید به منطقه خوش‌آب‌وهوای طرقبه در حومه غربی شهر مشهد بروید. این دره در حدود ۳۰ کیلومتر با مرکز شهر مشهد فاصله دارد و مسیر دسترسی به آن از جاده‌ای محلی می‌گذرد. برای رسیدن به دره ارغوان باید از بلوار امام رضا (ع) به‌سمت جاده طرقبه بروید. پس از عبور از میدان دوم منطقه توریستی طرقبه به دو راهی دهبار، کلاته آهن خواهید رسید. مسیر سمت چپ به‌سمت روستای کلاته آهن و دره ارغوان می‌رود. جاده ورودی به دره ارغوان قبل از روستای کلاته آهن قرار دارد. تا بخش ورودی این دره را می‌توانید با وسیله نقلیه طی کنید و سپس با پای پیاده به دره ارغوان وارد شوید.

گشت و گذار در دره ارغوان بسته به میزان علاقه شما به طبیعت‌گردی، بین یک تا چند ساعت طول می‌کشد. در این مسیر باید آمادگی مناسب برای پیاده روی در مسیر شیب‌دار و کوهنوردی سبک داشته باشید. در طول فصل بهار چشمه‌های پرآبی در طول این دره به چشم می‌خورند که آب آن‌ها آشامیدنی نیست. پس از طی مسافتی در حدود نیم‌ساعت در دره ارغوان نیز به چشمه‌ای دائمی خواهید رسید که بسیار پرآب است؛ اما املاح زیادی دارد و نباید از آن بنوشید.

در دره ارغوان هرچه مسیر شیب‌دار را بیشتر پیش بروید، به انتهای این دره نزدیک‌تر خواهید شد. بخش بالایی انتهای این مسیر به «تخته شاه» و بخش پایینی آن به «پنج دره» می‌رسد. مسیر پیاده‌روی در دره ارغوان به‌صورت پاکوب مشخص است و آب‌وهوا در این دره نسبت به خارج از آن خنکی ملموسی دارد. بخش‌هایی از مسیر پیاده روی داخل دره ارغوان از میان آب جاری چشمه‌ها می‌گذرد.

درباره دره ارغوان

دره ارغوان بخشی از میراث طبیعی ایران در شمال شرقی ایران است. سراسر این دره را درختچه‌های ارغوان پوشانده‌اند. این گیاه از معروف‌ترین گونه‌های شرق مدیترانه در جهان است و به‌صورت درختچه رشد می‌کند. دره ارغوان در طول سال‌های گذشته به همت گروه‌های فعال محیط زیست پاکسازی کامل شده است. در بخش‌های مختلف کوهپایه‌ای در مسیر این دره نیز سطل‌های زباله نصب کرده‌اند.

دره ارغوان آب و هوایی دلپذیر و ییلاقی دارد. در این منطقه چشمه‌های پر آبی به چشم می‌خورند که برخی از آن‌ها دائمی و برخی دیگر فصلی هستند. درختچه‌های ارغوان در این دره انعطاف بالایی دارند و محلیان مناطق اطراف پس از فصل هرس، با چوب این درختان سبدبافی می‌کنند. از صنایع دستی تولیدی با چوب ارغوان با نام «ارغوان‌بافی» یاد می‌شود. فروشگاه‌های صنایع دستی در اطراف این دره انواع سبد‌های حصیری با چوب ارغوان را به گردشگران عرضه می‌کنند.

دره ارغوان در زمان شکوفایی درختچه‌های آن در فصل بهار یک‌پارچه بنفش می‌شود. پیاده‌روی در مسیر زیبای این دره از بهترین تفریحات دره ارغوان به شمار می‌رود. کوه‌های اطراف این دره نیز ظرفیت‌های گردشگری بالایی برای علاقه‌مندان به کوهنوردی دارند. اطراف این منطقه را باغ‌های سرسبز و پر درخت پوشانده‌اند که در مسیر بازدید از دره ارغوان توجه گردشگران را به خود جلب می‌کنند.

نام دره ارغوان در مهر ماه سال ۱۴۰۰ به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین عرصه‌های طبیعی و ثروت‌های ملی ایران در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید.

علت نامگذاری دره ارغوان

وجود درختچه‌های ارغوان در سراسر دره ارغوان و تاثیر شکوفه‌های این درختان بر زیبایی این منطقه در طول فصل بهار، دلایل نامگذاری این دره هستند. برگ درخت ارغوان سبز رنگ است؛ اما رویش گل‌های این درخت بر تمام بخش‌های آن چشم‌اندازی ارغوانی رنگ به‌خصوص از فاصله دورتر به وجود می‌آورد. چنانچه در فصل گل‌دهی این درختان به دره ارغوان سفر کنید، در مسیر ورودی به این دره منظره‌ای تماشایی و یک دست بنفش مقابل چشمان شما قرار می‌گیرد.

گل‌های ارغوان به‌صورت آویخته هستند و در مقابل تابش مستقیم خورشید زیبایی دوچندان دارند. این نوع از گیاه ارغوان در کوهستان‌های خراسان به‌خوبی رشد می‌کند و نسبت به سرمای ارتفاعات نیز مقاوم است.

پوشش گیاهی و جانوری دره ارغوان

دره ارغوان در میان کوهستان‌های انبوه قرار دارد و بیشترین گونه‌های گیاهی در آن شامل درختچه‌های ارغوان و چنار می‌شوند. خاک این منطقه خاصیت آهکی دارد و برای رویش این نوع گیاهان مناسب است. مقاومت این درختان در مقابل سرمای گزنده دره ارغوان نیز دلیل رویش و بقای درختان ارغوان و چنار می‌شود.

ارتفاع درختچه‌های ارغوان در آب‌وهوای مناسب بین سه تا ۱۰ متر خواهد شد و گل‌های بنفش ارغوان در بخش‌های مختلف این درختچه‌ها می‌رویند. برگ‌های این درخت به‌شکل قلب هستند. درختچه‌های ارغوان از گونه‌های گیاهی مقاوم در برابر سرما به شمار می‌روند؛ اما برای رویش نیاز به آفتاب مستقیم دارند. آب و هوای مناطق شهری برای رشد این گیاه مناسب نیست. شاخه‌های درخت ارغوان بسیار کند رشد می‌کنند؛ اما در زمان گل‌دهی به سرعت به بار می‌نشینند. چوب درخت ارغوان قهوه‌ای متمایل به قرمز است و شکوفه‌های آن بنفش پررنگ و کم‌رنگ هستند.

در دره ارغوان گونه‌های جانوری مختلفی از دسته پرندگان، جوندگان و خزندگان زیست می‌کنند. در کوهستان‌های اطراف این دره بز کوهی نیز به چشم می‌خورد؛ اما به‌دلیل نزدیکی این دره به مناطق مسکونی، در آن خبری از جانوران وحشی نیست.

تجهیزات مورد نیاز برای بازدید از دره ارغوان

برای گشت‌وگذار در دره ارغوان مهم‌ترین نکته استفاده از کفش مناسب است. به‌دلیل مسیر کوهپایه‌ای و شیب‌دار این منطقه کفش‌های مناسب کوهنوردی بهترین گزینه‌ها برای پیاده‌روی در این دره هستند. اگر قصد صعود به ارتفاعات اطراف را دارید نیز باید حتما ابزار مناسب کوهنوردی حرفه‌ای همراه داشته باشید. عصای کوهنوردی کمک زیادی به کاهش فشار بر زانو‌ها در طول مسیر این دره می‌کند.

هوای دره ارغوان بسیار پاکیزه است و بدون پوشش مناسب سر و صورت، دچار آفتاب سوختگی خواهید شد. استفاده از کلاه، عینک آفتابی و کرم ضدآفتاب سبب محافظت از پوست شما در مقابل نور مستقیم خورشید می‌شود.

در بازدید از دره ارغوان چنانچه قصد اتراق در طبیعت را دارید، همه وسایل لازم برای کمپ در طبیعت را همراه ببرید. این منطقه بسیار بکر است و پس از ورود به این دره دسترسی به هیچ امکاناتی نخواهید داشت. گرچه چشمه‌های آب در گوشه و کنار دره ارغوان به چشم می‌خورند؛ آب هیچ‌کدام از آن‌ها نوشیدنی نیست. با توجه به‌مدت زمان برنامه بازدید خود از این منطقه نیز، آب و مواد غذایی مناسب همراه داشته باشید.

در دره ارغوان فرصت پیاده روی در رودخانه و آب‌تنی در چشمه‌های پر آب را خواهید داشت. برای این منظور لباس اضافه و صندل مناسب پیاده روی در آب ضروری هستند. پیمایش دره ارغوان در مسیر داخلی آن برنامه سنگین کوهنوردی نیست؛ اما بازدید از این دره برای کودکان، سالمندان و افراد دارای ناتوانی‌های جسمی مناسب نخواهد بود. پیش از اقدام به بازدید از دره ارغوان و اتراق در آن، حتما وضعیت آب و هوایی این منطقه را استعلام کنید.

بهترین زمان بازدید از دره ارغوان

دره ارغوان اقلیمی سردسیر دارد و به همین دلیل بهار در این منطقه نسبت به شهر‌های اطراف دیرتر آغاز می‌شود. با نزدیکی به واپسین روز‌های فروردین ماه درختان ارغوان در این دره شکوفه می‌دهند. در سال‌هایی که هوا سردتر است؛ شکوفه درختان در ادیبهشت ماه جوانه می‌زنند. در فصل‌های گرم‌تر نیز از اواسط فروردین درختان گل می‌دهند.

زیباترین زمان برای بازدید از دره ارغوان مشهد اردیبهشت ماه است. در این زمان از سال شاخه‌های آویخته ارغوان سراسر این دره را می‌پوشانند و رنگ و بویی خاص به این منطقه می‌بخشند. با پایان اردیبهشت و نزدیکی به اواسط خرداد ماه عمر گل‌های ارغوان نیز به پایان می‌رسد و تنها منظره‌ای سرسبز از دره ارغوان باقی می‌ماند. گشت‌وگذار در دره خوش آب و هوای ارغوان در طول تابستان نیز خالی از لطف نیست؛ اما برای تماشای دره مملو از ارغوان‌های بنفش باید اردیبهشت ماه را انتخاب کنید.

اقامت در دره ارغوان

دره ارغوان از بکرترین نقاط ییلاقی در نزدیکی مشهد است و اقامت در آن برای طرفداران کمپ در طبیعت جذاب خواهد بود. این دره هیچ امکاناتی ندارد و چنانچه تجربه اتراق در طبیعت بکر را ندارید، اقامت در روستا‌های اطراف یا شهر مشهد گزینه مناسب‌تری برای شما است. چنانچه برای کمپ در طبیعت این دره زیبا برنامه‌ریزی می‌کنید، پیش از سفر وضعیت آب و هوایی این منطقه را استعلام کنید. برای اقامت در این دره باید همه وسایل لازم کمپ، مواد غذایی و آب نیز همراه ببرید.

دره ارغوان فاصله کوتاهی تا شهر مشهد دارد و برنامه بازدید از این دره برای پیک‌نیک یک‌روزه نیز مناسب است. به این ترتیب هتل‌های مشهد و سایر اقامتگاه‌های این شهر گزینه‌هایی مناسب برای اقامت شما هستند. هتل‌ها و اقامتگاه‌های طرقبه و شاندیز نیز فاصله کوتاهی تا دره ارغوان دارند.

اگر به اقامت در خانه‌های روستایی و اقامتگاه‌های بومگردی علاقه دارید، یکی از خانه‌های سنتی طرقبه یا روستا‌های اطراف آن را برای اقامت انتخاب کنید. این نواحی از ییلاق‌های خوش‌آب‌وهوا در نزدیکی مشهد هستند و در روز‌های گرم تابستان نیز آب و هوای مناسبی دارند. با اقامت در این خانه‌ها اطلاعات مناسبی برای بازدید از دره ارغوان از بومیان این منطقه به دست خواهید آورد.

دیدنی‌های اطراف دره ارغوان

جا‌های دیدنی اطراف دره ارغوان شامل جاذبه‌های طبیعی و تاریخی برجسته‌ای می‌شوند که بازدید از آن‌ها برای گردشگران خالی از لطف نیست. این جاذبه‌ها در مناطق کوهستانی و خوش‌آب‌وهوا قرار گرفته‌اند و بهترین زمان برای بازدید از آن‌ها از نخستین روز‌های بهار تا پایان تابستان است. در ادامه به معرفی برخی از بهترین دیدنی‌های اطراف دره ارغوان می‌پردازیم.

شاندیز

آدرس شاندیز: خیابان امام رضا، میدان ملک آباد، پل آزادی، ۱۸ کیلومتری بلوار وکیل آباد

شاندیز از معروف‌ترین ییلاق‌های اطراف مشهد در نزدیکی دره ارغوان است که حجم بالایی از گردشگران خارجی و داخلی در طول سال از آن بازدید می‌کنند. این منطقه از بهترین گزینه‌ها برای صرف غذا‌های لذیذ ایرانی در طبیعت بکر اطراف مشهد نیز به شمار می‌رود. شاندیز فاصله بسیار کوتاهی تا طرقبه دارد و فاصله آن تا دره ارغوان در حدود ۲۰ کیلومتر است.

منطقه توریستی شاندیز در میان کوهستان‌های خوش‌آب‌وهوا قرار گرفته است و روستا‌های زیبایی مانند «ابرده» و «زشک» در آن از مقاصد گردشگری طبیعی قابل‌توجه هستند. رودخانه‌های «مایان»، «جاغرق»، «مغان» و «گنگ» در این منطقه جریان دارند. شاندیز جاذبه‌های تاریخی برجسته نیز دارد که از بین آن‌ها می‌توان «قلعه تاریخی شاهان»، «مسجد جامع تاریخی» و «موزه شهرداری» را نام برد. دره ارغوان از مسیر جاده طرقدر و جاده نغندر به منطقه توریستی شاندیز می‌رسد.

طرقبه

آدرس طرقبه: ۱۸ کیومتری در جنوب غربی مشهد، جاده جاغرق

طرقبه از مهم‌ترین مراکز فروش صنایع دستی در نزدیکی مشهد است. این منطقه جاذبه‌های طبیعی برجسته‌ای نیز دارد که گردشگران زیادی را به سوی خود جلب می‌کند. طرقبه در انتهای بلوار وکیل آباد مشهد قرار گرفته است و دره ارغوان نیز از توابع آن به شمار می‌رود. در مسیر دسترسی به این دره می‌توانید زمانی را به گشت‌وگذار در این منطقه ییلاقی بگذرانید.

در طرقبه روستا‌های خوش‌آب‌وهوایی مانند «دهبار»، «ازغد»، «حصار» و «مایان» قرار دارند که اقامت در آن‌ها برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی خالی از لطف نیست. در این روستا‌ها به‌جز جاذبه‌های طبیعی، جا‌های تاریخی برجسته‌ای نیز قرار دارند. اطراف «رودخانه پنج دره» طرقبه مکان‌هایی مناسب برای اتراق در طبیعت وجود دارد.

روستای کنگ

آدرس روستای کنگ: ۱۹ کیلومتری غرب طرقبه و حدود ۳۰ کیلومتری مشهد

روستای کنگ در منطقه‌ای کوهستانی در مسیر جاده نغندر در شمال غربی مشهد قرار دارد. این روستا در فاصله ۲۰ کیلومتری شمال غربی دره ارغوان واقع شده است و به‌دلیل خانه‌های سنگی و پلکانی آن، با نام «ماسوله خراسان» شناخته می‌شود. بر اساس مدارک موجود، قدمت روستای کنگ به حدود ۳۰۰۰ سال پیش می‌رسد و از دوران ایران باستان به یادگار مانده است.

روستای کنگ از نخستین روز‌های بهار پوشیده از شکوفه‌های رنگی می‌شود و تا پایان تابستان باغ‌های آن به بار می‌نشینند. از مهم‌ترین محصولات باغداری این روستا می‌توان به گیلاس اشاره کرد. «آبشار کنگ»، «رباط پای کوه کنگ» و «قلعه حصار» از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این روستا هستند و نام گورستان تاریخی کنگ در میان فهرست آثار ملی ایران به چشم می‌خورد. دامنه‌های کوهستان‌های اطراف روستای کنگ پوشیده از گیاهان معطر و دارویی هستند و در بازدید از این روستا می‌توانید زمانی را به پیاده‌روی و کوهنوردی در این مناطق اختصاص دهید.

بوستان سنگی «کمر مقبولا»

آدرس بوستان سنگی کمر مقبولا: مشهد، سه کیلومتری طرقبه

بوستان سنگی کمر مقبولا در حدود ۱۰ کیلومتر با دره ارغوان فاصله دارد و در شمال شرقی این دره قرار گرفته است. در این پارک ملی آثار سنگی و نگاره‌های باستانی به دست آمده از منطقه طرقبه و روستا‌های اطراف آن را در معرض دید عموم گردشگران قرار گرفته‌اند. در میان این آثار نمونه‌هایی از فسیل‌های مربوط به دوره پارینه‌سنگی نیز به چشم می‌خورند.

بر سنگ‌نگاره‌های بوستان سنگی کمر مقبولا تصاویری از صحنه‌های شکار، ابزار زندگی و حیواناتی مانند بز کوهی حک شده‌اند. این پارک ملی یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های طبیعی ایران در نزدیکی مشهد است که بازدید از آن برای علاقه‌مندان به جاذبه‌های تاریخی بسیار جذاب خواهد بود.

نکات مهم در بازدید از دره ارغوان

دره ارغوان از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های شمال شرقی ایران است. همگام بازدید، در حفظ اکوسیستم محیط آن بکوشید.

دره ارغوان محیطی بسیار پاکیزه دارد. هیچ زباله یا ردی از خود در این دره به جا نگذارید.

پیش از سفر به دره ارغوان وضعیت آب و هوایی این دره را به‌خصوص برای کمپ در طبیعت استعلام کنید.

در بخش‌های زیادی از مسیر دره ارغوان تلفن‌های همراه آنتن ندارند.

بازدید از دره ارغوان برای کودکان، سالمندان و افراد دارای ناتوانایی‌های جسمی مناسب نیست.

شیب مسیر دره ارغوان در بعضی نقاط زیاد می‌شود و برای عبور از این بخش‌ها ابزار کوهنوردی مانند کفش و عصا بسیار مناسب هستند.

برای جلوگیری از آفتاب سوختگی، ساعت‌های نخست روز را برای گشت‌وگذار در دره ارغوان انتخاب کنید.

دره ارغوان کاملا بکر است و هیچ امکاناتی ندارد.

برای بازدید از دره ارغوان در روز‌های بهار و پاییز لباس گرم اضافه همراه داشته باشید.

در بازدید از این دره به درختان و جانوران آسیبی نرسانید و گل‌های ارغوان را به هیچ عنوان از شاخه جدا نکنید.

خرید از فروشگاه‌های صنایع دستی در نزدیکی دره ارغوان به رونق گردشگری در این منطقه کمک خواهد کرد.