«پاپیروس وزیری» سر نخ‌هایی از کتاب مردگان مصری

به گزارش مجله خبری نگار/تکناک: به گفته مصطفی وزیری، دبیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر، اولین بار در یک قرن گذشته یک پاپیروس کامل پیدا شد. این طومار «پاپیروس وزیری» نامیده شده است و در حال ترجمه شدن به زبان عربی است.

طرفداران فیلم مومیایی محصول ۱۹۹۹ می‌دانند که کتاب مصری مردگان نقشی کلیدی در بازگرداندن کشیش نفرین شده ایمهوتپ ایفا می‌کند تا زندگان را به وحشت بیندازد. همانطور که در فیلم به تصویر کشیده شده است یک نسخه جادویی از کتاب مردگان وجود ندارد. در طول قرن‌ها نسخه‌های زیادی وجود داشت که همگی منحصربه‌فرد بودند و با انتخاب طلسم‌ها که اغلب بر اساس نیاز‌های خاص خانواده‌های سلطنتی درگذشته و (بعدها) اعضای عالی رتبه جامعه مصر طراحی می‌شدند.

کتاب مردگان مصری در واقع مجموعه‌ای از متون تشییع جنازه و طلسم‌ها برای کمک به متوفی در سفر خود در عالم اموات بودند نه برای بازگرداندن مردم از مردگان و آن‌ها متون مقدسی مانند انجیل نیستند. آن‌ها در اصل بر روی اشیاء نقاشی می‌شدند یا بر روی دیوار اتاق‌های تدفین نوشته می‌شدند. با گذشت زمان، تصاویری اضافه شد و طلسم‌هایی نیز در داخل تابوت‌ها یا کفن‌های کتانی که برای بسته بندی متوفی استفاده می‌شد، به کار رفتند.

هرم پلکانی جوسر، ساقارا، مصر

یکی از معروف‌ترین طلسم‌ها «وزن‌کردن قلب» (برگزیده شده توسط ۱۲۵ محقق) است که مربوط به حدود ۱۴۷۵ قبل از میلاد است، که در آن زمان نسخه‌هایی از کتاب مردگان معمولاً روی پاپیروس نوشته می‌شد. آنوبیس متوفی را پیش از اوزیریس هدایت می‌کرد، جایی که آن‌ها سوگند یاد می‌کردند که هیچ یک از ۴۲ «گناه» فهرست‌شده را مرتکب نشده‌اند، و قلب‌شان را روی یک جفت ترازو با یک پر وزن می‌کردند تا مشخص شود که آیا شایسته جایگاهی در زندگی پس از مرگ هستند یا خیر. (کسانی که سریال شوالیه ماه را تماشا کردند، نسخه‌ای از این مراسم را که در یکی از قسمت‌ها به تصویر کشیده شده بود را به یاد می‌آورند، که توسط الهه مصری زایمان و باروری انجام شد.) از ۱۹۲ طلسم که در حال حاضر شناخته شده است هیچ نسخه خطی حاوی همه آن‌ها نیست. چندین طلسم محافظ برای محافظت در برابر آسیب یا از دست دادن قلب وجود دارد و در یک مورد (۳۰b) از قلب التماس می‌شود که در هنگام مراسم آیینی وزن کردن به صاحب خود با «دروغ گفتن در حضور خدا» خیانت نکند.

نسخه‌هایی از کتاب مردگان به سفارش کاتبان تهیه می‌شد و طومار‌ها می‌توانستند بین ۱ متر (۳.۲ فوت) تا ۴۰ متر (حدود ۱۳۱ فوت) طول داشته باشند. مردم از وجود چنین طومار‌هایی در قرون وسطی اطلاع داشتند و تصور می‌کردند که ماهیت آن‌ها مذهبی است، زیرا در مقبره‌ها یافت می‌شد. کارل ریچارد لپسیوس در سال ۱۸۴۲ پس از ترجمه یکی از این متن‌ها نام کتاب مردگان را ابداع کرد. شناخته شده‌ترین نمونه تا به امروز پاپیروس آنی (Ani) است که در سال ۱۸۸۸ در لوکسور کشف شد و اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. اما چنین یافته‌هایی به طور فزاینده‌ای نادر هستند.

سال گذشته، باستان شناسان در گورستان ساقاره، نزدیک قاهره، ۲۵۰ مومیایی کامل را در تابوت‌های چوبی نقاشی شده کشف کردند.

گورستان ساقارا در پایتخت مصر باستان (ممفیس) بوده و دارای اهرام متعددی است، از جمله هرم پله‌ای جوسر، که طراحی و ساخت آن معمولا به ایمهوتپ، صدراعظم فرعون جوسر (و بعد‌ها به عنوان هیولا در مومیایی جاودانه شد) نسبت داده می‌شود. سقاره در سال ۱۹۷۹ توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی نامگذاری شد، اگرچه غارتگران در جریان اعتراضات مصر در سال ۲۰۱۱ به اتاق‌های فروشگاه‌ها نفوذ کردند و در آن سال به این مکان آسیب وارد کردند. در طول سال‌ها، باستان‌شناسان مقبره‌ها، مصنوعات و مومیایی‌های زیادی را در حین حفاری در محوطه کشف کرده‌اند: به عنوان مثال، میتوان به یک ماسک تدفین طلاکاری شده کمیاب و چندین انبار مومیایی در سال ۲۰۱۸، یا مجسمه‌های خدایان مختلف و تعدادی تابوت‌خانه کاملاً مهر و موم شده در سال ۲۰۲۰ اشاره کرد.

در مارس ۲۰۲۲، باستان شناسان پنج مقبره ۴۰۰۰ ساله را کشف کردند که ۲۵۰ تابوت چوبی نقاشی شده حاوی مومیایی کامل و ۱۵۰ مجسمه از خدایان مختلف را در گورستان حیوانات باستانی این مکان کشف کردند.

همچنین مجموعه‌ای از لوازم آرایشی، ظروف برنزی و سیستروم (آلات موسیقی ضربی) وجود داشت. یکی از تابوت‌ها همچنین حاوی یک طومار پاپیروسی بود که به اعتقاد آن‌ها حدود ۹ متر (۲۹.۵ فوت) اندازه داشت و حاوی فصلی از کتاب مردگان بود که به خط هیروگلیف نوشته شده بود. این کشف برای مطالعه بیشتر به آزمایشگاه موزه مصر در قاهره فرستاده شد.

هنگامی که پاپیروس به طور کامل بازسازی شد، در واقع ۱۶ متر (حدود ۵۲.۵ فوت) اندازه گیری شد و محققان اکنون تأیید کرده اند که طومار در واقع حاوی طلسم‌هایی از کتاب مردگان است. به گفته مصطفی وزیری این پاپیروس در افتتاحیه موزه بزرگ مصر در قاهره در سال جاری ارائه خواهد شد.