توزیع ۱۲۰۰ میلیارد تومان برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: پس از آنکه اردیبهشت امسال تکلیف قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پس از ۱۵ سال مشخص شد، از آبان‌ماه اجرای این قانون با در نظر گرفتن ۵ هزار میلیارد تومان اعتبار از ردیف بودجه وزارت بهداشت عملی شد؛ موضوعی که البته حواشی زیادی هم در پی داشت. اجرای این قانون بیش از آنکه رضایت جامعه پرستاران را به همراه داشته باشد، موجب گلایه آن‌ها شده است. گلایه آن‌ها متوجه تفاوت در پرداختی گروه‌های مختلف پرستاری در بیمارستان‌ها و شهر‌های مختلف کشور است.

اجرا شدن تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و همچنین استخدام پرستاران تازه‌نفس طرحی دوران کرونا دو مطالبه قدیمی پرستاران است که هر دوی این مطالبه‌ها از نگاه ویژه دولت سیزدهم دور نمانده است، به‌طوری که طبق برآورد‌های انجام شده قرار است حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد سرانه سلامت در بودجه ۱۴۰۲ سهم گروه پرستاری شود. از سوی دیگر سازمان اداری و استخدامی کشور در هفته‌های اخیر اعلام کرد که در ارتباط با دستور رئیس جمهور در خصوص تعیین وضعیت پرستارانی که خانه‌نشین شده‌اند قرار بر این است، برای آزمون استخدامی آن‌ها که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز اعلام نیاز کرده اقدام و برای جذب آن‌ها امتیاز ویژه در نظر گرفته شود. درحالی که هر دو مطالبه پرستاران به مرحله اجرا نزدیک شده پرسش‌های زیادی درباره سازکار مبنایی و روش و مدل تعیین تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و اینکه آیا رقم استخدام پرستاران مشخص است و منظور از امتیاز ویژه برای بازگشت نیرو‌های طرحی دوران کرونا به مراکز درمانی چیست، مطرح است.

سازکار مبنایی پرداخت تعرفه‌ها ترکیبی از فی فور سرویس و DRG است

دکتر عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت درباره چرایی نارضایتی پرستاران نسبت به اولین پرداختی کارانه بر اساس اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات می‌گوید: اولاً باید در نظر گرفت تشکیل ساختار‌های سلامت برای پاسخ‌دهی به نیاز سلامت است، بنابراین اجزای ساختار نظام سلامت قبل از هر چیز باید دغدغه و نگرانی سلامت مردم را داشته باشند تا مردم در بالاترین سطح کیفیت خدمات دریافت کنند.

برای پاسخ‌دهی به این نیاز مهم‌ترین سازکار ما منابع انسانی ارائه‌دهنده خدمت است. بالغ بر ۲۰۰ عنوان تخصصی مختلف در نظام سلامت وجود دارد و جامعه پرستاری (پرستار، کارشناس اتاق عمل هوشبری، بهیار و کمک پرستار) یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های نظام سلامت هستند. ۶۰ درصد کارکنان بیمارستان‌ها و ۴۵ درصد نظام شبکه بهداشت و درمان جزو گروه پرستاری هستند، طبیعتاً برای اینکه بتوانیم خدمت کافی به لحاظ کمیت و کیفیت ارائه دهیم باید موانع خدمتی را به حداقل برسانیم. بخشی از این موانع مربوط به احساس عدالت در بین کارکنان یک سیستم است. البته گاهی مفهوم عدالت سازمانی با احساس عدالت متفاوت است یعنی ممکن است مدیر یک سازمان مدعی اجرای عدالت باشد، اما این احساس عدالت را نتواند در بین کارکنانش ایجاد کند. اتفاقی که در ماه‌های اخیر در موضوع تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری رخ داد از همین نوع است. به نظر می‌رسد در حالی که عدالت به شکل گسترده توزیع شده، اما احساس عدالت شکل نگرفته است.

دکتر عبادی در ادامه از توزیع ۱۲۰۰ میلیارد تومان برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری خبر می‌دهد و می‌افزاید: برخی بازخورد‌های جامعه پرستاری مبنی بر این بود که احساس عدالت ایجاد نشده است، در حالی که قرار نیست احساس عدالت را مساوات تلقی کنیم چرا که سختی کار پرستاران، حجم مراجعین از بیمارستان به بیمارستان و شهر به شهر متفاوت است و اگر تصور بر این باشد که پرستاران در همه بیمارستان‌ها و شهر‌ها به یکسان کارانه دریافت کنند ناعدالتی است.

معاون پرستاری وزارت بهداشت در پاسخ به اینکه سازکار مبنایی قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری چقدر به عدالت در پرداختی‌ها نزدیک است، عنوان می‌کند: اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را باید به نوعی اراده دولت سیزدهم بدانیم که در نهایت با حمایت وزارت بهداشت و مجلس شورای اسلامی برای اولین بار در سال ۱۴۰۱ محقق شد و با مصوبه هیأت دولت و شورای عالی بیمه ۵ هزار میلیارد تومان اعتبار از ردیف بودجه وزارت بهداشت تحت عنوان ارزش نسبی خدمات پرستاری در نظر گرفته شد و پس از آمادگی زیر ساخت‌های سیستم HIS اولین پرداختی در آبان‌ماه واریز شد.

او درباره روش و مدل پرداخت کارانه پرستاران نیز می‌گوید: نظام پرداخت ما مبتنی بر فی فور سرویس نیست، این مدل پرداخت برای کارانه پزشکان اعمال می‌شود که به دلیل تحمیل هزینه‌های القایی به بیماران موجب انتقاد متخصصین اقتصاد سلامت نیز هست. نظام پرداخت دوم DRG است که بسته‌های خدمتی را تعریف می‌کنند. روش سوم که در مدل تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری استفاده شد مدل ترکیبی فی فور سرویس و DRG است که به دلیل دفاع از بیمار و برای اینکه در تله فی فور سرویس و نیاز القایی نیفتیم، ایجاد شد.

دکتر عبادی با بیان اینکه خدمات پرستاری بر اساس بستری، سختی بیماران و تنوع خدمات تقسیم‌بندی شد در ادامه از تعریف و تصویب ۱۷ بسته خدمتی پرستاری در شورای عالی بیمه خبر می‌دهد و می‌گوید: به ازای ۲۴ ساعت خدمت پرستاری معادل ۶ کا در نظر گرفته می‌شود، در بخش آی‌سی‌یو این عدد به دلیل سختی کار و شدت بیماری به ۲۵ کا (حق‌العمل) و بخش سوختگی به ۳۷ کا ارتقا پیدا می‌کند، البته این تعریف مربوط به بیماران بستری است؛ یعنی بیماری که ۲۴ ساعت بستری می‌شود ۶ کا ارزش نسبی را ضرب در ضریب ریالی آن خدمت می‌کنند. ضریب ریالی طبق مصوبه شورای عالی بیمه ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان است ۶ کا ضرب در ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان چیزی حدود ۹۰ هزار تومان می‌شود، یعنی به ازای هر بیمار بستری ۹۰ هزار تومان بابت تعرفه به پرستار پرداخت می‌کنند. البته اگر پرستار در بخش داخلی باشد و در هر شیفت ۵ بیمار را مراقبت کند ۹۰ هزار تومان را ضرب در ۵ بیمار می‌کنند سپس به ازای ۲۴ ساعت مراقبت از یک بیمار عدد به دست آمده را بین پرستاران در سه شیفت صبح، عصر و شب تقسیم می‌کنند.

او با بیان اینکه نظام پرداختی ترکیبی از ایجاد هزینه‌های القایی به بیمار جلوگیری می‌کند، عنوان کرد: در بخش مربوط به ارائه خدمات بستری موقت در اورژانس بیمارستان‌ها، بخش‌های دیالیز و شیمی‌درمانی مطابق روش قبلی ارزش نسبی بسته‌های خدمتی تعریف شده است. در بخش سرپایی درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها نیز روش‌های دیگری برای پرداختی‌ها در نظر گرفته‌اند. از سوی دیگر گروه‌های هوشبری به ازای هر یک ساعت عمل جراحی کارانه دریافت می‌کنند و بهیار و کمک پرستار نیز پرداختی کارانه‌شان غیرعملکردی حساب می‌شود که تعریف اختصاصی خود را دارد.

دکتر عبادی همچنین به تخصیص ردیف اعتبار برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در سرانه سلامت بودجه ۱۴۰۲ اشاره و عنوان می‌کند: چنانچه مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه ۱۴۰۲ تصویب کند سهم تعرفه پرستاری در سرانه سلامت در نظر گرفته می‌شود. تعرفه‌ها نیز به ازای میزان خدمات ارائه شده و ثبت تعداد خدمات در سازمان‌های بیمه‌گر به پرستاران پرداخت می‌شود.

به گفته معاون پرستاری، پرداخت کارانه پرستاران تابع ضریب اشغال تخت و سختی کار است. برای مثال پرداختی پرستاری که در بیمارستانی با ضریب اشغال تخت ۹۰ درصد خدمت ارائه می‌دهد نسبت به پرستاری که در بیمارستانی با ضریب اشغال تخت ۱۵ درصد خدمت ارائه می‌کند، متفاوت است. در مراکز درمانی که گردش و درآمد بیمارستان کمتر است کارانه هم کمتر خواهد بود.

در هفته‌های پیش رو مجوز استخدام پرستاران صادر می‌شود

وی درباره جزئیات استخدام پرستاران و چگونگی بازگشت نیرو‌های طرحی کرونا می‌گوید: در نظام سلامت تعداد پرستاران بسیار کمتر از استاندارد‌های ملی، منطقه‌ای و جهانی است. در داخل وزارت بهداشت روی این مسأله اختلاف نظر وجود ندارد، اما دیدگاه سازمان‌های اداری و استخدامی و برنامه و بودجه که بحث مجوز‌ها و تأمین منابع مالی را بر عهده دارند، متفاوت است؛ چرا که دیدگاه کلی کوچک‌سازی دولت است و، چون این موضوع را به وزارت بهداشت نیز تسری می‌دهند روی تصمیم‌گیری‌ها تأثیر می‌گذارد.

دکتر عبادی در پاسخ به این پرسش که آیا تعداد مجوز استخدام پرستاران مشخص است، عنوان می‌کند: عددی که سازمان استخدامی می‌گوید با عددی که وزارت بهداشت طلب می‌کند، متفاوت است در چند سال گذشته توسعه تخت‌های بیمارستانی افزایش داشته است. از سوی دیگر به دلیل سختی کار پرستاری و بازنشستگی با ۲۵ سال خدمت و نیز مرخصی استعلاجی بانوان پرستار که ۷۵ درصد پرستاران را تشکیل می‌دهند کمبود نیروی انسانی داریم. به رغم آنکه وزارت بهداشت نسبت به استخدام پرستاران اعلام نیاز کرده و به زبان مشترک با کمیسیون بهداشت مجلس رسیده و البته مدتی است که رئیس جمهور نیز به این موضوع ورود کرده‌اند به نظر می‌رسد در هفته‌های پیش رو مجوز استخدام پرستاران صادر شود.

به گفته دکتر عبادی، هنوز تعداد مجوز استخدام پرستاران مشخص نیست، اما وزارت بهداشت آمادگی برگزاری آزمون استخدامی پرستاران را دارد. از سوی دیگر برای جذب نیرو‌های طرحی دوران کرونا دو مسیر مشخص شد؛ مسیر اول تغییر وضعیت پرستارانی است که در دوران کرونا همراه مردم در بیمارستان‌ها بوده‌اند که بدون آزمون جذب شوند و روش دوم این است که به ما مجوز دهند از مسیر برگزاری آزمون، پرستاران طرحی کرونا را جذب کنیم البته هر عددی که به تصویب نهایی برسد اولویت با پرستاران تمدید طرحی در دوره کرونا است که در بخش‌های کرونا حضور داشته‌اند، این پرستاران امتیاز مازاد می‌گیرند. جایگذاری این افراد نیز بر اساس منطقه، بخش و بیمارستان‌های محل خدمت مشخص می‌شود.