احتمال فراوان کشف حیات بیگانه در منظومه‌های دوگانه

به گزارش مجله خبری نگار  و به نقل از آی‌ای، تقریباً نیمی از ستارگانی که به اندازه خورشید هستند و تاکنون مشاهده شده‌اند، ستاره‌های دوگانه هستند. این بدان معنی است که آن ستاره‌ی هم‌اندازه با خورشید به همراه یک ستاره دیگر به دور یک مرکز جرم مشترک می‌چرخند، در حالی که سیارات فراخورشیدی به دور این دو غول می‌چرخند.

ستاره دوگانه یک سامانه ستاره‌ای است که در آن دو ستاره به دور مرکز سنگینی سراسری مشترک میان خود گردش می‌کنند. سامانه‌های دارای بیش از دو ستاره را سامانه‌های چند ستاره‌ای می‌نامند. به ستاره دیگر "ستاره ندیم" یا "ستاره همدم" نیز گفته می‌شود.

بررسی‌های جدید نشان می‌دهند که درصد زیادی از ستارگان، بخشی از یک سامانه حداقل دو ستاره‌ای هستند. ستارگان دوتایی در اخترفیزیک بسیار مهم هستند، زیرا ویژگی‌های مدار آن‌ها جرم و چگالی آن ستارگان را برای اخترشناسان مشخص می‌کند. جرم بسیاری از ستارگان تکی نیز از روی برون‌یابی جرم ستارگان دوتایی به دست می‌آید.

ستارگان دوتایی واقعی با ستارگان دوتایی نوری یکی نیستند، تفاوت آن‌ها در این است که ستارگان دوتایی نوری از زمین و از دیدگاه ما با چشم غیر مسلح نزدیک به یکدیگر یا گاهی به صورت یک ستاره دیده می‌شوند، ولی هیچ اثر گرانشی بر یکدیگر ندارند و فقط در راستای دید ناظر اینگونه دیده می‌شوند.

ستارگان دوتایی از روی طیف‌سنجی هم شناخته می‌شوند. اگر مدار حرکت این ستارگان در راستای دید زمین باشد به آن‌ها "دوتایی گرفتی" می‌گویند و هویت آن‌ها از راه بهره‌وری از "پدیده گرفت" تشخیص داده خواهد شد.

ستاره‌های دوتایی گاهی می‌توانند بین یکدیگر جرم تبادل کنند و تکامل یابند. از معروف‌ترین ستارگان دوتایی می‌توان به "الغول" (ستارهٔ دوتایی گرفتی)، "شباهنگ" و "ماکیان ایکس یک" اشاره کرد.

اصطلاح ستاره دوتایی از سال ۱۸۰۲ توسط "ویلیام هرشل" به کار رفت. در تعریف او آمده است: یک ستاره دوتایی واقعی متشکل از دو ستاره است، به طوری که یکدیگر را جذب می‌کنند.

اکنون یک مطالعه جدید توسط محققان دانشگاه "کپنهاگ" نشان می‌دهد که سیاراتی که به دور ستارگان دوتایی می‌چرخند، بسیار متفاوت از زمین و سایر سیاراتی هستند که به دور ستاره‌های منفرد می‌چرخند. این یک راه جدید برای تحقیق در جستجوی حیات فرازمینی است.

بررسی سیستم‌های ستاره‌ای دوتایی برای کشف حیات بیگانه

این تحقیق بر روی رصد یک ستاره دوتایی انجام شده توسط تلسکوپ‌های "ALMA"در شیلی انجام شد. منظومه ستاره‌ای دوتایی که "NGC ۱۳۳۳-IRAS۲A" نام دارد، در فاصله ۱۰۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد و تیم دانشگاه "کپنهاگ" دریافتند که این منظومه توسط یک دیسک متشکل از گاز و غبار احاطه شده است.

آن‌ها شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای را بر اساس این مشاهدات برای ترسیم چگونگی تکامل سیارات در اطراف این نوع سامانه ایجاد کردند و امیدوارند مشاهدات آینده بتوانند یافته‌های آن‌ها را تأیید کنند.

پروفسور "جس کریستین یورگنسن" سرپرست این مطالعه توضیح داد: این هیجان‌انگیز است، زیرا جستجو برای حیات فرازمینی به چندین ابزار جدید و بسیار قدرتمند در سال‌های آینده مجهز خواهد شد. این اهمیت درک چگونگی تشکیل سیارات در اطراف انواع مختلف ستارگان را افزایش می‌دهد.

شبیه‌سازی‌ها نشان داد که حرکت گاز و غبار احتمالاً از یک الگوی پیوسته پیروی نمی‌کند و ستاره برای مدت طولانی می‌تواند بسیار درخشان‌تر شود که نشان می‌دهد حرکت غبار قوی‌تر است.

این امر احتمالاً به دلیل این واقعیت است که گرانش مشترک ستارگان دوتایی بسته به نزدیکی آن‌ها به یکدیگر، بر دیسک گاز و غبار به طور متفاوتی تأثیر می‌گذارد و هنگامی که قوی‌تر است، موجب می‌شود مقدار زیادی از مواد به سمت ستاره‌ها بروند.

دکتر "راجیکا کوروویتا" از نویسندگان این مطالعه گفت: مواد در حال سقوط باعث گرم شدن قابل توجهی می‌شوند و این گرما، ستاره را بسیار درخشان‌تر از حد معمول می‌کند. این انفجار‌ها دیسک گاز و غبار را از هم جدا می‌کنند. در حالی که دیسک دوباره ایجاد می‌شود، انفجار‌ها ممکن است همچنان بر ساختار منظومه سیاره‌ای بعدی تأثیر بگذارند.

دنباله‌دار‌ها می‌توانند حیات را به سیاراتی که به دور ستاره‌های دوتایی می‌چرخند، بیاورند

هیچ سیاره‌ای در اطراف منظومه ستاره‌ای دوتایی "NGC ۱۳۳۳-IRAS۲A" شکل نگرفته است، اگرچه محققان دانشگاه "کپنهاگ" امیدوارند مشاهدات تلسکوپ‌های ALMA از منظومه‌های ستاره‌ای مشابه را مطالعه کنند.

آن‌ها همچنین توضیح دادند که بر روی دنباله‌دار‌ها تمرکز خواهند کرد، زیرا احتمالاً نقش مهمی در تکامل حیات در سیارات دارند.

"کریستین یورگنسن" توضیح داد: طول موج‌های تحت پوشش ALMA به ما امکان می‌دهد مولکول‌های آلی کاملاً پیچیده را ببینیم، بنابراین مولکول‌هایی با ۹ تا ۱۲ اتم و حاوی کربن تحت رصد ما هستند. این مولکول‌ها، به عنوان مثال اسید‌های آمینه که در دنباله‌دار‌ها ذخیره شده‌اند، می‌توانند بلوک‌های سازنده مولکول‌های پیچیده‌تری باشند که کلید حیات هستند.

شبکه ALMA از ۶۶ تلسکوپ تشکیل شده است که به طور هماهنگ عمل می‌کنند و وضوح بسیار بالاتری را نسبت به یک تلسکوپ امکان‌پذیر می‌کنند. تلسکوپ فضایی "جیمز وب" نیز به زودی به جستجوی حیات فرازمینی خواهد پرداخت و "تلسکوپ بزرگ اروپایی" (ELT) و "آرایه کیلومتر مربع" (SKA) به آن ملحق خواهند شد که قرار است رصد کیهان را برای جستجوی حیات فرازمینی در سال ۲۰۲۷ آغاز کنند