ضرب المثل ” خرج اتینا “

به گزارش مجله خبری نگار،ضرب المثل باعث میشه که در کمترین زمان منظور خودمون رو با استفاده از تعداد کمی از کلمات به طرف مقابل برسونیم.

از طرفی خیلی از حرف‌ها رو نمیتونیم به صورت رک و مستقیم بزنیم، ضرب المثل‌ها باعث میشن که بتونیم به راحتی با استفاده از دو پهلو حرف زدن حرف خودمونو بزنیم.

خیلی از ضرب المثل‌ها هم معنی دقیق ندارن و وقتی با یه نفر صحبت می‌کنیم می‌تونیم به عنوان تموم کننده اون بحث از ضرب المثل استفاده کنیم تا طرف مقابل به معنیش فک کنه و از ادامه بحث خودداری کنه.

یه وقتایی هم واقعا برای توصیف یه موضوع هیچ چیزی بهتر از یه ضرب المثل نیست و اون وضعیت و اون حال و هوا رو فقط یه ضرب المثل میتونه توصیف کنه.

یکی از مواردی هم که می‌تونه به جذاب‌تر شدن صحبت‌های شما کمک کنه همین ضرب المثل‌ها و استفاده از اون هاست.

معنی خرج اتینا

۱- هرگاه کسی پولی را که باید خرج کار‌های لازم و ضروری شود در راه بیهوده و غیرعاقلانه خرج کند با استفاده از ضرب المثل فوق می‌گویند: فلانی همه را خرج اتینا کرده است.
۲- یعنی از روی نادانی به مخارج غیر ضرور رسانده است.
۳- معنای خرج‌های بیهوده و بی‌مصرف است.

داستان این ضرب المثل

مطلب بر سر واژه اتینا است که باید دید این واژه چیست و در عبارت مثلی چه نقشی دارد. شادروان امیرقلی امینی می‌نویسد: سابقا مطرب‌ها در مجالس عروسی و امثال آن پس از آن که یک دور می‌رقصیدند در مقابل هر یک از مهمان‌ها می‌نشستند و پس از چندی عشوه‌گری و سروکله آمدن، زنگی را که در دست نگه می‌داشتند یا یک نعلبکی را که در دهان داشتند را جلو می‌بردند و میهمان به کرم خود سکه‌ای طلا و یا سکه‌های نقره در زنگ و یا نعلبکی او می‌ریخت. در حقیقت مهمان پولش را به مفت و رایگان از دست می‌داد. پس از آن که مطرب شادباش خود را دریافت می‌کرد با صدای بلند اعلام می‌کرد: “اعطینا” که در عربی به معنای《مرحمت کردند به ما》می‌باشد.

به تدریج در زبان فارسی کلمه اعطینا به اتینا منحرف گشته و با توجه به داستان فوق ضرب المثل خرج اتینا کردن پیدا شد؛ و معنای آن خرج‌های بیهوده و بی‌مصرف است.
به این ترتیب واژه اتینا در این عبارت مثلی غلط است و باید خرج عطینا به معنی و مفهوم تقریبی خرج اعطایی و مرحمتی، گفته شود. این رسم سنتی اگرچه در حال حاضر تقریبا متروک شده و در شهر‌های بزرگ اثری از آن مشهود نیست، ولی در قرون گذشته به صورت شادباش در مجالس عروسی و ختنه سوران و نظایر آن بسیار مورد توجه قرار می‌گرفت.

گاهی اصرار مطربان در گرفتن اعطینا از مهمانان مجلس باعث رسوایی و دردسر می‌شد و حتی بعضی از صاحبان مجالس هنگام آوردن مطرب، حق گرفتن شاد باش را منع یا محدود می‌کردند. به هر صورت اصطلاح خرج اتینا و یا به اصطلاح صحیح خرج عطینا مخفف خرج اعطیناست که مفهوم فارسی آن همان شادباش است.

بدون شک این مثل بعد از غلبه عرب در ایران و نفوذ زبان عربی جز ضرب المثل‌های ایرانیان شده است و مخصوصاً در میان عوام بیشتر از سایر طبقات مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد. چنان که در ترانه عامیانه شیرازی گفته می‌شود:

نه فکر دنیا می‌کنه

نه فکر عقبی می‌کنه

هر چی که پیدا می‌کنه

خرج اتینا می‌کنه …