به گزارش مجله خبری نگار اوایل دیماه امسال رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم به همراه هیاتی به عراق سفر کرد تا درباره موضوعات مختلفی با مسئولان این کشور دیدار کند. یکی از مهمترین مسائلی که در این سفر پیگیری شد، موضوع اتصال ریلی دو کشور به یکدیگر از طریق مسیر راه آهن شلمچه-بصره بود که بیش از ۲۰ سال است معطل باقی مانده است.
وزیر راه و شهرسازی در حاشیه این سفر اعلام کرد: تقریبا ۲۰ سال است با عراق برای اجرایی شدن موضوع راهآهن شلمچه- بصره مذاکرات متعددی داشتیم و حتی تفاهمهای بسیار زیادی و در ادوار مختلف شد که هیچگاه به نتیجه مطلوب نرسید؛ بنابراین منتظر تشکیل شرکت مشترک در ۲ ماه آینده نشدیم و توافق کردیم که ظرف یک ماه آینده عملا در کنار پل مستقر شویم و عملیات اجرایی مطالعات و اجرای این طرح را شروع کنیم. این یک اتفاق بزرگ بین دو کشور ایران و عراق برای تبادل تجاری، باری و مسافری است که برای دو کشور حائز اهمیت است.
در همین راستا عباس خطیبی، معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاههای شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل نیز گفته بود: قرارداد اخیر امضاء شده با عراق با همه تفاهمنامههای گذشته فرق دارد و آن اینکه در این قرارداد زمان بندی مشخصی وجود دارد که مقرر شده تا طرفین نسبت به آن پایبند باشند تا به نحوی درست، عملیات اجرایی آغاز شود. بر اساس این قرار داد، راهآهن شلمچه-بصره با مشارکت شرکت ایرانی و عراقی وارد فاز مطالعاتی و اجرایی خواهد شد و تا کنون در تفاهمنامههای قبلی با عراقیها چنین جزییات و زمانبندی وجود نداشت که نشان از عزم طرفین دارد.
وی تصریح کرد: سالهای گذشته با وجود تفاهمهای صورت گرفته امکان کار و زمان بندی مشخصی در پروژه برای سرمایهگذار ایرانی درخاک عراق نبود و این امتیاز و حمایت به صورت کامل وجود نداشت، اما امیدواریم با امضاء این قرار داد گره اصلی خط ریلی بصره-شلمچه باز شود و بتوانیم این پروژه مهم ریلی را در زمانبندی مشخص اعلام شده، به پایان برسانیم.
این پروژه برای ایران به جهت ظرفیتی که ایجاد این خط ریلی در اتصال به کشور سوریه ایجاد میکند از اهمیت بسزایی برخوردار است و قادر خواهد بود تا علاوه بر تکمیل لجستیک بین سه کشور ایران، عراق و سوریه به عنوان اعضای اصلی محور مقاومت، به تسهیل صادرات به عراق به عنوان یکی از مهمترین شرکای تجاری و همچنین تسهیل ارتباط زیارتی بین دو کشور کمک شایانی کند.
با این وجود، اما آنچه تا کنون اتفاق افتاده است، تعلل مسئولین ایرانی در پیگیری احداث این پروژه از یک سو و از سوی دیگر، سنگ اندازیهای مسئولین عراقی است که باعث تقویت ظن دخالت آمریکا برای جلوگیری از احداث این پروژه پر سود برای دو کشور شده است.
این سنگ اندازیها تا جایی پیش رفته که طرف عراقی بارها به بهانههای مختلف زمانبندیهای تحویل و تجهیز کارگاه و همچنین فرآیند احداث این خط ریلی را به عقب انداخته است. به طوری که گاهی عراقیها مساله لایروبی اروند و تعیین مرز بین دو کشور را بهانه عدم همکاری در ساخت این پروژه عنوان کرده اند و اخیرا نیز به بهانه ایجاد اتصال از بندر فاو به ترکیه، ایجاد این راه آهن را به حالت تعویق درآورده اند.
در همین رابطه محمدجواد شاهجویی، کارشناس اقتصادی عنوان کرد: ایجاد محور ریلی شلمچه-بصره به طول ۳۲ کیلومتر نه مشکل تامین اعتبار دارد و نه منافع عراق در بندر فاو را تهدید میکند. چرا که اولا تاسیس راه آهن بصره به ترکیه در عراق با وضعیت فعلی این کشور سالها زمان خواهد برد و ثانیا، بندر فاو ظرفیت لازم برای جذب همه بار عبوری از این کشور را نخواهد داشت. ضمن آنکه این بندر قابلیت توسعه بیشتر نیز نخواهد داشت؛ بنابراین اتفاقا احداث محور ریلی شلمچه-بصره نه تنها به ضرر عراق نیست بلکه با نگاه کلان میتوان ادعا کرد که این کشور بیش از ایران به احداث این خط ریلی نیاز دارد.
شاهجویی افزود: بنابراین آنچه باعث شده که عراق در مسیر ساخت این راه آهن پر منفعت برای هر دو کشور، علی رغم پیگیریهای زیادی که در سطوح بالا از طرف مسئولین ایرانی انجام شده، سنگ اندازی کند، به هیچ عنوان ابعاد اقتصادی ندارد و مساله کاملا سیاسی و مربوط به دخالتهای آمریکا است که احداث این خط ریلی را کاملا به ضرر معادلات خصمانه خود بر ضد ایران و شکل گیری محور مقاومت میداند.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: در تکمیل این خط ریلی برای عراق منافعی، چون تسهیل در واردات از ایران، افزایش سفر زیارتی و گردشگری به این کشور، رونق ترانزیت از خاک این کشور و افزایش درآمدهای ترانزیتی مستتر است که تمامی این منافع به واسطه دخالتهای آمریکا و هم پیمانانش در این کشور در حال از بین رفتن است. به همین اندازه ایران نیز به تکمیل این شبکه ریلی برای تکمیل شبکه ترانزیتی خود در کریدور شرق-غرب نیازمند است؛ بنابراین احداث این خط ریلی میتواند منافع دو سویهای برای ایران و عراق به عنوان دو کشور هم سو و متحد ایجاد نماید.
وی اضافه کرد: بنابراین به مسئولان ایرانی پیشنهاد میشود تا با تعیین ضرب الاجل برای طرف عراقی همراه با فعال کردن دیپلماسی منطقه ای، تکمیل هر چه سریعتر این خط ریلی را مطالبه نمایند تا با تکمیل آن، منافع هر دو کشور تامین شود.