کووید-۱۹ با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مختلف مرتبط است.

به گزارش مجله خبری نگار،یک مطالعه اخیر که در eClinicalMedicine منتشر شده است، گزارش می‌دهد که بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ (COVID-۱۹) ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مختلف را افزایش دهد؛ با این حال، به نظر می‌رسد این خطر با واکسیناسیون COVID-۱۹ کاهش می‌یابد.

سندرم حاد تنفسی شدید (SARS-CoV-۲)، ویروس عامل بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ (COVID-۱۹)، باعث بیش از ۷۶۸ میلیون عفونت و ۶.۹ میلیون مرگ در سراسر جهان شده است. مطالعات قبلی نشان داده است که تشخیص کووید-۱۹ خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی جدیدی را که بر سیستم‌های عصبی، اسکلتی عضلانی و غدد درون ریز تأثیر می‌گذارند، افزایش می‌دهد.

بسیاری از اتوآنتی‌بادی‌ها، از جمله آنهایی که پپتید سیترولینه حلقوی (CCP) را در هسته هدف قرار می‌دهند، در بیماران کووید-۱۹ شناسایی شده‌اند. این اتوآنتی‌بادی‌ها نشانگر‌های زیستی شناخته‌شده‌ای برای چندین بیماری خودایمنی، از جمله پسوریازیس، آرتریت التهابی، بیماری گریوز و سندرم گیلن باره (GBS) هستند.

در طول عفونت SARS-CoV-۲، تولید غیرطبیعی سیتوکین‌های پیش‌التهابی، به‌ویژه اینترلوکین‌ها (IL) و فاکتور نکروز تومور-α (TNF-α)، اغلب رخ می‌دهد. این سیتوکین‌ها پاسخ ایمنی ذاتی و اکتسابی را مختل می‌کنند و منجر به القای خودایمنی می‌شوند. به طور مشابه، سیتوکین‌های القا شده توسط ویروس نیز می‌توانند با فعال کردن سلول‌های T خودواکنش‌دهنده بدون شناسایی آنتی‌ژن، خطر واکنش‌های خودایمنی را افزایش دهند.

مطالعه‌ی هم‌گروهی گذشته‌نگر مشاهده‌ای فعلی بین آوریل ۲۰۲۰ و نوامبر ۲۰۲۲ انجام شد. محققان پرونده‌های الکترونیکی سلامت ساکنان هنگ کنگ، نتایج آزمایش کووید-۱۹ و داده‌های واکسیناسیون کووید-۱۹ را که همگی از مراجع بهداشتی مربوطه به دست آمده بود، تجزیه و تحلیل کردند.

بر اساس نتایج آزمایش کووید-۱۹، جمعیت مورد مطالعه به گروه‌های مبتلا به کووید-۱۹ و غیرمبتلا تقسیم شدند. تجزیه و تحلیل‌های آماری برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی جدید پس از کووید-۱۹ انجام شد. علاوه بر این، شرکت‌کنندگانی که علیه کووید-۱۹ واکسینه شده بودند با شرکت‌کنندگان واکسینه نشده مقایسه شدند تا اثربخشی محافظتی واکسن‌های کووید-۱۹ در برابر بیماری‌های خودایمنی ارزیابی شود.

در مجموع ۱،۰۲۸،۷۲۱ فرد مبتلا به کووید-۱۹ و ۳،۱۶۸،۴۶۷ فرد بدون کووید-۱۹ از مجموعه داده‌ها شناسایی شدند. شایع‌ترین بیماری‌های همراه در جمعیت مورد مطالعه دیابت شیرین، بیماری عروق مغزی و بدخیمی بودند.

گروه مبتلا به کووید-۱۹ در مقایسه با گروه غیر مبتلا، شیوع بالاتری از بیماری‌های خودایمنی داشتند. میانگین زمان بین تشخیص کووید-۱۹ و بروز بیماری خودایمنی جدید از ۴۱ تا ۲۴۶ روز متغیر بود.

بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در مقایسه با افرادی که سابقه کووید-۱۹ نداشتند، با افزایش خطر ابتلا به کم‌خونی خطرناک، اسپوندیلوآرتریت، آرتریت روماتوئید و سایر آرتریت‌های خودایمنی، پسوریازیس، پمفیگوئید، بیماری گریوز، سندرم آنتی‌بادی آنتی‌فسفولیپید، ترومبوسیتوپنی با واسطه ایمنی، مولتیپل اسکلروزیس و واسکولیت همراه بودند.

به طور کلی، تأثیر کووید-۱۹ بر خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی در بین دو جنس مشابه بود. با این حال، خطر ابتلا به اسپوندیلوآرتریت و بیماری گریوز به ترتیب در مردان و زنان شرکت‌کننده به طور قابل توجهی بالاتر بود.

بیشترین خطر ابتلا به آرتریت خودایمنی مرتبط با کووید، پمفیگوئید و سندرم آنتی‌بادی آنتی‌فسفولیپید در میان سالمندان ۶۵ سال و بالاتر مشاهده شد. به طور مشابه، بیشترین خطر ابتلا به اسپوندیلوآرتریت، آرتریت روماتوئید، پسوریازیس و‌ام‌اس در افراد ۴۱ تا ۶۴ ساله مشاهده شد. علاوه بر این، افزایش خطر ابتلا به بیماری گریوز در افراد ۱۸ تا ۴۰ ساله مشاهده شد.

در میان بیماران مبتلا به کووید-۱۹ به شدت بدحال که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشتند، خطر بیشتری برای ابتلا به میلیت عرضی و بیماری التهابی روده (IBD) مشاهده شد. با این حال، هیچ افزایش خطر مشابهی برای این بیماری‌ها در بیماران غیر بستری مشاهده نشد.

در مورد واکسیناسیون کووید-۱۹، خطر ابتلا به آرتریت خودایمنی، پمفیگوئید، ترومبوسیتوپنی با واسطه ایمنی، بیماری گریوز، سندرم آنتی‌بادی آنتی‌فسفولیپید و لوپوس اریتماتوز سیستمیک در بین بیماران واکسینه شده در مقایسه با افراد واکسینه نشده کمتر مشاهده شد.

با در نظر گرفتن محل عفونت، افزایش تمایل به بیماری‌های خودایمنی مختص عضو و بیماری‌های خودایمنی سیستمیک مشاهده شد.

برخی مطالعات، بیماری‌های خودایمنی تازه تشخیص داده شده، مانند بیماری خودایمنی کبد، سندرم گیلن باره و ایمونوگلوبولین A (IgA)، را به عنوان عوارض جانبی نادر بالقوه واکسیناسیون کووید-۱۹ گزارش کرده‌اند. نکته مهم این است که نتایج مطالعه حاضر از اجماع عمومی مبنی بر ایمن بودن واکسیناسیون کووید-۱۹ و عدم افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی در بین افراد واکسینه شده ظرف ۲۸ روز پس از دریافت دوز دوم واکسن، پشتیبانی می‌کند.

مشخص شده است که عفونت SARS-CoV-۲ خطر ابتلا به طیف وسیعی از بیماری‌های خودایمنی را افزایش می‌دهد؛ با این حال، این خطر را می‌توان با دو دوز واکسن کووید-۱۹ مبتنی بر اسید ریبونوکلئیک (mRNA) کاهش داد.

با توجه به این نتایج، دانشمندان توصیه می‌کنند که مطالعه وضعیت خودایمنی بیماران کووید-۱۹ برای تشخیص زودهنگام و درمان بهتر بیماری‌های خودایمنی تازه شروع شده، در نظر گرفته شود. علاوه بر این، نتایج این مطالعه می‌تواند در کمپین‌های آگاهی‌بخشی عمومی برای تشویق به دریافت واکسن مورد استفاده قرار گیرد.