به گزارش مجله خبری نگار،دکتر جواد نظری مقدم ، با بیان اینکه عوامل متعددی در شکل گیری انقلاب اسلامی نقش داشته است، اظهار کرد: این عوامل جنبههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را در بر میگیرد که از بعد جامعه شناختی بسیار حائز اهمیت است.
وی یکی از کلان مسئلههای جامعه ایرانی را در مواجهه با توسعه به ویژه توسعه غربی دانست و افزود: قبل از بهمن ۵۷، بخشی از جامعه آن زمان معتقد بودند که برای دستیابی به توسعه باید شبیه غرب شد و لذا در نسخهای که رژیم پهلوی برای جامعه ایرانی تعریف کرده بود، وابستگی به غرب خیلی پررنگ بود که با هویت ایرانی مردم سازگاری نداشت.
این دکترای فرهنگ و ارتباطات، استقلال را یکی از مهمترین ویژگیهای هویتی جامعه ایرانی دانست و تصریح کرد: جامعه آن روز میدید که استعمارزده شده و تحت انقیاد و هدایت و راهبری و تسلط غرب است لذا گروههای چپ و مارکسیست به این رویکرد پهلوی واکنش نشان دادند، زیرا دولت را نماینده امپریالیسم میدانستند و به دنبال مبارزه با آن بودند و هزینه زیادی هم دادند.
نظری مقدم با بیان اینکه گروههای اسلام گرا نیز دولت پهلوی را وابسته به غرب میدانستند، عنوان کرد: این وابستگی به جز تحت سلطه غرب قرار گرفتن، آوردهای برای جامعه ایرانی نداشت؛ جامعه از نظر اقتصادی نیز دچار بحران بود و مردم ناکامیهای دولت را لمس میکردند.
وی با اشاره به آسیبهای فرهنگی و اجتماعی ناشی از سلطه غرب در ایران، تاکید کرد: رویکردهای فرهنگی که هم توسط پهلوی اول و هم به وسیله پهلوی دوم دنبال میشد، سازگار با هویت ایرانی - اسلامی نبود و لذا با واکنش جامعه به این رویکرد مواجه شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، شعارهای پاک و اصیل انقلاب اسلامی را بیانگر اهداف این حرکت مردمی دانست و متذکر شد: با بررسی شعارهای مردم در راهپیماییها و سخنرانیهای امام، دلایل اعتراض و واکنش مردم نسبت به سیاستهای رژیم پهلوی مشخص میشود.
وی با بیان اینکه در کنار ناکامیهای اقتصادی و تغییرات فرهنگی غیرسازگار با جامعه مذهبی ایران، استعمارزدگی شاه استقلال جامعه ایرانی را خدشه دار کرده بود، گفت: شاهد حضور چندین هزار مستشار آمریکایی در کشور بودیم.
نظری مقدم با اشاره به نقش پررنگ دین و مذهب در حرکت انقلاب اسلامی، خاطرنشان کرد: گفتمان رایج و مسلط در حکمرانی جهان، الگوی سکولار بود، اما انقلاب اسلامی مبتنی بر دین بود و رهبری این انقلاب را یک روحانی طلبه بر عهده داشت و شاهد شعارها و رویکردهای مذهبی بودیم که مهمترین وجه تمایز انقلاب اسلامی با دیگر انقلاب هاست.
وی یکی دیگر از وجوه تمایز انقلاب اسلامی را در دغدغههای فرهنگی جامعه ایرانی دانست و یادآور شد: اگر مردم اعتراض کردند و جلوی توپ و تانک قرار گرفتند، فقط به خاطر نان شب نبود، زیرا منطقی نیست که انسان برای مسائل اقتصادی جان خودش را به خطر بیاندازد. گروههای چپ با انگیزههای ایدئولوژیکی مبارزه با امپریالیسم وارد میدان شدند، اما وجه استعماری برای اسلام گراها پررنگ بود و در برابر سلطه پذیری و استعمارگری ایستادند.
این جامعه شناس، انقلاب اسلامی ایران را یکی از تاثیرگذارترین انقلابها در جهان دانست و بیان کرد: بعضی از انقلابها ناشی از کودتا هستند و قشر کوچکی از نظامیان در آن نقش دارند و حضور مردم چشمگیر نیست، اما در انقلاب اسلامی ایران همه گروهها و جریانات سیاسی و اجتماعی وارد صحنه شدند.
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان با اشاره به نقش آفرینی همه گروهها اعم از روشنفکران و روحانیت و مردم شهر و روستا و قشر زنان و... در حرکت انقلاب، اضافه کرد: انقلاب اسلامی به معنای واقعی کلمه یک خیزش اجتماعی بزرگ بود و تحولات بزرگی را ایجاد کرد و صرفا تغییر حکومت نبود.
وی «استقلال»، «آزادی» و «جمهوری اسلامی» را سه هدف اصلی انقلاب اسلامی دانست و متذکر شد: با سیاست نه شرقی؛ نه غربی، شاهد تحقق استقلال کشور هستیم؛ امروز اگرچه جامعه روشنفکری وابسته به غرب، از روابط ایران و روسیه انتقاد میکند و آن را نوعی وابستگی به شرق میداند، اما وابستگی با مراوده فرق دارد و کسی نمیتواند برای ایران تعیین تکلیف کند.
نظری مقدم با بیان اینکه انقلاب اسلامی آزادی سیاسی را محقق کرده است، گفت: اگرچه با نقطه مطلوب فاصله داریم، اما حرف نزدهای هم نیست و شاهد کنشگری گروههای سیاسی هستیم و چرخش قدرت در دولتها اتفاق میافتد و رویکردهای سیاسی، امکان بروز و ظهور دارند.
وی جمهوری اسلامی را یک الگوی سیاسی مبتنی بر اندیشههای اسلام و قرآن دانست و عنوان کرد: الگوی حاکم بر جامعه ایرانی مبتنی بر اندیشه دینی و عدالت محوری است و اگرچه در عمل با نقصها و ضعفهایی مواجه هستیم، اما در همان مسیر حرکت میکنیم.
این دکتری فرهنگ و ارتباطات، انقلاب اسلامی را مردم پایه دانست و خاطرنشان کرد: انقلاب با حرکت همه گروههای مردمی شکل گرفت و نقش مردم در انقلاب اسلامی از انقلاب مشروطه نیز برجستهتر و پررنگتر بود.
وی مردم را علت موجده انقلاب دانست و بیان کرد: تداوم و حیات انقلاب هم وابسته به حضور مردم است و هرچقدر فاصله میان دولت و ملت بیشتر شود، گویی از اهداف انقلاب فاصله گرفتهایم و مسیر اشتباه را طی میکنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، انقلاب اسلامی را منشاء تحولات فرهنگی و اجتماعی و سیاسی ملی و بین المللی دانست و تاکید کرد: بسیاری از جریانهای شکل گرفته در منطقه متاثر از انقلاب ایران بوده است لذا شاهد تقابل قدرتهای جهانی با انقلاب اسلامی هستیم.
وی با بیان اینکه دولتهای غربی همواره میخواستند مانع شکل گیری این حرکت شوند، اظهار کرد: حرکت بزرگ جامعه ایرانی از همان ابتدا با کودتا و جنگ و تحریم همراه شد، اما مردم مقاومت کردند و موجب تداوم این انقلاب شدند.