«نیپا» همه گیر نمی‌شود

به گزارش مجله خبری نگار/همشهری: این روز‌ها نام «نیپا» بیشتر از همیشه شنیده می‌شود، ویروسی مرگبار که تقریبا یک دهه پیش در ۳ کشور مالزی، سنگاپور و هند شناسایی، اما گستردگی جغرافیایی زیادی نداشت. حالا هندی‌ها از شیوع دوباره این ویروس در یکی از ایالت‌های خود خبر می‌دهند و سازمان جهانی بهداشت هم از این ویروس مانند ابولا، زیکا و کووید-۱۹ به‌عنوان یکی از بیماری‌های مستحق تحقیقات اولویت‌دار به‌دلیل داشتن ظرفیت منجر شدن به اپیدمی جهانی، نام برده است؛ چیزی که نگرانی‌ها را تشدید کرده و اینکه آیا نیپا قادر است مانند ویروس کرونا از مرز‌های کشور مبدأ عبور و یک اپیدمی جدید در جهان را رقم بزند؟

علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه شهید‌بهشتی و عضو کمیته علمی کووید‌-۱۹، درباره اینکه آیا چنین انتظاری محقق می‌شود و باید منتظر یک پاندمی جدید از بیماری تنفسی – ویروسی نیپا بود به نکات جالبی اشاره می‌کند.

نیپا چیست؟

این ویروس از حیوانات (خفاش‌ها و خوک‌های آلوده) یا غذای آلوده به انسان منتقل می‌شود، اما می‌تواند مستقیماً بین افراد نیز سرایت کند. تب شدیدی که به‌دلیل ابتلا به این بیماری ایجاد می‌شود، یکی از دلایل مرگ و نامش هم از روستایی گرفته شده که در آن کشف شده است.

علائم و درمان نیپا

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، تب بالا، سردرد، استفراغ و مشکلات تنفسی از علائم اولیه ابتلا به نیپا است. در موارد شدید هم تشنج و التهاب مغز منجر به کمای بیمار می‌شود. میزان مرگ‌ومیر این ویروس ۴۰ تا ۷۵درصد و بسیار بیشتر از کووید-۱۹ اعلام شده است. هنوز واکسنی برای مقابله با نیپا وجود ندارد.

شیوع‌های قبلی

نیپا ویروس جدیدی نیست و شیوع اولیه این بیماری در سال ۲۰۰۱ در بنگلادش و هند ثبت شده. از آن زمان تاکنون، نیپا جان ۱۰۰ نفر را در بنگلادش گرفته است. پس از آن شیوع نیپا در مالزی گزارش و منجر به مرگ ۱۰۰ نفر شده است. آن زمان، تلاش برای جلوگیری از گسترش ویروس، به معدوم کردن یک میلیون خوک منجر شد.

خبر‌های خوب درباره یک ویروس بد

رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی در توضیح بیشتر درباره نیپا می‌گوید: «این ویروس جزو خانواده ویروس‌هاست که بیماری تنفسی را در انسان ایجاد می‌کند و راه انتقال آن از خفاش میوه‌خوار است که ترشحات آن بیماری را به انسان منتقل می‌کند. البته حیواناتی ازجمله خوک، اسب، گربه و سگ هم می‌توانند آلوده به نیپا شوند.»

به گفته ناجی این بیماری می‌تواند بیماری تنفسی شدید و بیماری‌های عصبی شدید هم در فرد ایجاد کند و میزان مرگ‌ومیر آن هم به زمان تشخیص زودهنگام بیماری مرتبط است. او در پاسخ به این سؤال که گسترش این ویروس به کشور‌های دیگر چقدر امکان دارد، بیان می‌کند: «با توجه به رفتار ویروس تاکنون به‌نظر نمی‌رسد که چندان از وسعت جغرافیایی زیادی برخوردار باشد. ضمن اینکه انتقال از انسان به انسان هم زیاد نبوده و موارد گزارش شده نشان می‌دهد که بین ۱۰ تا ۳۰ درصد افراد، این بیماری را به یکدیگر منتقل کرده‌اند. این ویروس، بیماری شدید ایجاد می‌کند، مرگ‌ومیر حدود ۴۰ تا ۷۵ درصد دارد که عدد بالایی است و باعث مرگ میزبان خود می‌شود؛ بنابراین شانسی برای ویروس از بابت انتقال گسترده وجود ندارد.»

ناجی ادامه می‌دهد: «به همین دلیل این تصور درباره نیپا که سرنوشتی مشابه کووید-۱۹ دارد، فعلا درست نیست، اما در هر صورت مطالعات در حال انجام است و سازمان جهانی بهداشت هم در حال انجام تحقیقات است که احتمال این موضوع را درنظر بگیرد، اما فعلا به‌نظر نمی‌رسد که خطر انتشار جهانی ویروس وجود داشته باشد. مگر اینکه ویروس تغییر و جهشی در خود داشته باشد که بتواند سرعت انتقال خودش را افزایش دهد. اتفاقی که درباره ویروس کووید-۱۹ رخ داد این بود که با جهش‌های متعدد سرعت و میزان انتقال‌پذیری خودش را افزایش داد، اما هنوز چنین چیزی درباره نیپا وجود ندارد.»