مدل تناسبی در بن بست مصلحت

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: طرحِ پر سر و صدای «تناسبی شدن انتخابات» با مخالفت مجمع تشخیص مصلحت نظام همراه شد و حالا به نظر دیگر به ایستگاه انتخابات ۱۴۰۲ مجلس نخواهد رسید. مدلی که موافقان آن حضور واقعی‌تر نمایندگان مردم و حضور طیف‌های مختلف سیاسی را از ثمرات آن و مخالفان نیز شرایط سیاسی کشور و عملیاتی کردن این طرح آن هم چند ماه مانده به انتخابات را از اشکالات آن دانستند.

طرحی که در یک رفت و برگشت در نهایت با موافقت و چراغ سبز شورای نگهبان همراه شد در عین حال به بن بست تشخیص مصلحت نظام برخورد کرد و هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام در جلسه‌ای تناسبی شدن انتخابات مجلس در تهران را مغایر با برخی سیاست‌های کلی و دارای ابهام دانست. با این حال، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها در مجلس شورای اسلامی از تصویب مجدد مصوبه تناسبی شدن انتخابات مجلس در تهران در جلسه امروز این کمیسیون خبر داد.

محسن پیرهادی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «تناسبی» مجدد در کمیسیون طرح و تصویب شد. وی در ادامه این مطلب آورده است: مدل تناسبی انتخابات، مدت‌هاست در محافل علمی و کارشناسی چکش می‌خورد. برای عدالت انتخاباتی و افزایش مشارکت مردم، نیازمند همراهی هیئت عالی نظارت مجمع هستیم. اما انتخابات تناسبی به زبان ساده چیست؟ تصور کنید که اسفند فرا رسیده و انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در کلان شهر تهران با مدل تناسبی برگزار شود؛ حوزه انتخابیه تهران گستره وسیعی شامل «تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس» است و حدود ۱۴ میلیون نفر جمعیت دارد که در مجموع ۳۰ نفر را راهی بهارستان می‌کنند؛ برای احزاب و تشکل‌های سیاسی، رای آوردن از این حوزه وسیع اهمیت بسیاری دارد و به همین دلیل در انتخابات‌ها، جریان‌های سیاسی تلاش می‌کنند با ائتلاف و ارائه فهرست واحد، آرای بیشتری از مردم اخذ کنند. حال اگر انتخابات تناسبی در تهران برگزار شود، رقابت‌های انتخاباتی از رقابت بین افراد به رقابت بین فهرست‌های انتخاباتی ارتقا می‌یابد و به نسبت آرایی که از صندوق‌های رای بیرون می‌آید و میانگین آرای هر فهرست، سهم جریان‌های سیاسی از فهرست نهایی ۳۰ نفره نمایندگان تهران مشخص می‌شود.

به طور مثال، اگر با توجه به میانگین آرای کسب شده، نسبت آرا بین دو فهرست ارائه شده ۲ به یک باشد، ۲۰ کرسی اول تهران به فهرست اول و ۱۰ کرسی باقی مانده به فهرست دوم می‌رسد. به این ترتیب ۲۰ نفر از فهرست اول یک جریان سیاسی که بیشترین رای را آورده اند، به مجلس راه می‌یابند و از فهرست دوم هم ۱۰ نفر اول راهی بهارستان می‌شوند و دیگر این طور نیست که هرکس حائز اکثریت آرا در تهران شد، راهی مجلس شود. این بدان معناست که ممکن است از لحاظ عددی یک نفر در فهرست اول در رده ۲۱ قرار گرفته و آرای بیشتری کسب کرده باشد، اما، چون نسبت فهرست‌ها بر اساس میانگین آرا ۲ به یک است، به مجلس راه نمی‌یابد و نفر اول فهرست دوم - حتی با وجود آرای کمتر - منتخب مردم خواهد شد.