شگفتی ستاره شناسان از رصد نوری به درخشندگی یک کوادریلیون برابر نور خورشید

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از نیو اطلس، ستاره شناسان یک تلألو نور فوق‌العاده درخشان را مشاهده کرده‌اند که از نیمه‌ی راهِ جهان تابیده می‌شود و تخمین زده شده که این نور عجیب بیش از یک کوادریلیون برابر درخشنده‌تر از نور خورشید است و در یک پیچش از یکی از تاریک‌ترین اجرام ممکن آمده است.

تأسیسات گذرای زوئیکی (ZTF) رصدخانه‌ای است که بخش‌های بزرگی از آسمان را به طور همزمان تماشا می‌کند و مراقب رویداد‌های گذرا است که نور‌های ضربانی به مانند ابرنواختر‌ها یا اجرام متحرک مانند دنباله‌دار‌ها هستند.

در تاریخ ۱۱ فوریه امسال بود که این رصدخانه یک نقطه نورانی فوق‌العاده درخشان را در منطقه‌ای که شب قبل هیچ چیز در آن وجود نداشت، شعله‌ور دید. اخترشناسان تخمین زده‌اند که این نور، درخشان‌تر از یک کوادریلیون (۱۰ به توان ۱۵) خورشید است.

طی چند روز پس از مشاهده این نور درخشان، تلسکوپ‌هایی از سراسر جهان روی آن متمرکز شدند و آن را در طیف‌های پرتوی ایکس، فرابنفش، نور مرئی و رادیویی مطالعه کردند تا دریابند چه چیزی می‌تواند این مقدار انرژی آزاد کند. اکنون دانشمندان در یک مطالعه جدید، محتمل‌ترین گزینه‌ها را گزارش کرده‌اند.

به نظر می‌رسد این سیگنال که با نام AT ۲۰۲۲ cmc شناخته می‌شود، از یک سیاه‌چاله در فاصله ۸.۵ میلیارد سال نوری از ما منشاء گرفته است. این هیولای عظیم الجثه در آن چه "رویداد اختلال کشندی" (TDE) نامیده می‌شود، یک ستاره سرگردان و بدشانس را که خیلی به آن نزدیک بوده بلعیده است و اکنون مقداری از ماده خود را دور ریخته تا انفجاری از نور ایجاد کند.

در حالی که TDE‌ها در گذشته بار‌ها مشاهده شده‌اند، اما به نظر می‌رسد این درخشان‌ترین و دورترین نمونه‌ای است که تاکنون شناسایی شده است.

اما این تشعشع چطور تا این میزان درخشان شده است؟ برخی از TDE‌ها می‌توانند فواره‌های نسبیتی تشکیل دهند که به حالتی گفته می‌شود که ماده از ستاره‌ی در حال مرگ به شکل پرتو‌های قدرتمند پرتاب می‌شود و تا ۹۹.۹۹ درصد سرعت نور شتاب می‌گیرد. وقتی این فواره‌ها به طور اتفاقی مستقیماً به سمت زمین نشانه می‌روند، می‌توانند بسیار درخشان‌تر از حد معمول ظاهر شوند که این امر به لطف اثر داپلر است، جایی که طول موج‌های نور با نزدیک شدن به بیننده به هم نزدیک‌تر می‌شوند.

اما این گروه پژوهشی می‌گوید حتی این اثر نیز برای توضیح این میزان بی‌سابقه از روشنایی این نور، کافی نیست و این سیاه‌چاله باید در حین یک تغذیه شدنِ دیوانه‌وار باشد.
دیرج پاشام یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: احتمالاً این سیاه‌چاله در حال بلعیدن این ستاره با سرعتی معادل نیمی از جرم خورشید در سال است. بسیاری از این اختلالات کشندی در همان اوایل اتفاق می‌افتند و ما می‌توانیم این رویداد را در همان ابتدا، در عرض یک هفته پس از شروع تغذیه سیاه‌چاله از ستاره مشاهده کنیم.

این گروه می‌گوید که انتظار می‌رود TDE‌های بیشتری در آینده مشاهده شوند، زیرا تلسکوپ‌های قدرتمندتر به طور منظم‌تر آسمان را رصد می‌کنند.

این پژوهش در مجله Nature Astronomy منتشر شده است.