بوستان‌ها، میزبانی از شهروندان یا پاتوق حیوانات خانگی؟

به گزارش مجله خبری نگار، فضا‌های عمومی شهری به عنوان مهمترین بخش شهرها، امری ضروری برای زندگی اجتماعی هستند که سبب حرکت در فضا‌های شهری، تبادل اطلاعات و آگاهی، اجتماع‌پذیری و همچنین غنی‌سازی کیفیت محیط‌های شهری می‌شوند.

فضای عمومی در صورت القای احساس امنیت، علاوه بر ارتقای شهر، سطح تعاملات و فعالیت‌های اجتماعی ساکنان شهر را نیز افزایش داده و در نهایت احساس مطلوبیت و رضایت محیطی را در شهروندان تقویت می‌کند. از آنجا که فضا‌های شهری در حقیقت ظرف و بستر تعاملات اجتماعی را تشکیل می‌دهند، می‌بایست بتوانند امنیت استفاده‌کنندگان خود را تامین کنند؛ در غیر این صورت، افراد جز در صورت لزوم و اجبار حاضر به گذران وقت خود در آن‌ها نخواهند بود. این امر می‌تواند به کاهش پویایی و سرزندگی فضا‌های یاد شده و در نهایت تبدیل آن‌ها به فضا‌هایی بی‌جان و بدون نظارت اجتماعی بیانجامد؛ در نقطه مقابل امنیت در فضا‌های عمومی یک شهر، سرزندگی و پویایی فضا را به دنبال خواهد داشت؛ نمود آن را می‌توان در حضور فعال مردم، خلق فرهنگ تعاون و تعامل، کاهش استرس و نگرانی، حضور گروه‌های مختلف سنی و جنسی و حیات شبانه مشاهده کرد؛ بنابراین امنیت شهری، یکی از مسائل مهم در مباحث، اصطلاحات و ساماندهی شهری محسوب می‌شود.

سگ‌گردانی در پارک‌ها از جمله معضلاتی است که طی چند سال گذشته حریم فضا‌های عمومی را به مخاطره انداخته و در حال تبدیل شدن به یک معضل اجتماعی و بهداشتی است؛ هر چند که در ورودی تمامی پارک‌ها تابلویی با عنوان «ورود سگ ممنوع» به چشم می‌خورد، اما به دلیل عدم توجه مسئولان خدماتی و انتظامی مستقر در پارک‌ها، شاهد ورود روزافزون حیوانات خانگی به پارک‌ها هستیم.

در این حال باید به این نکته توجه داشت که در ایران، بساط کردن روی زمین و چمن پارک‌های شهری و پخت و پز و غذا خوردن و دراز کشیدن بزرگ‌تر‌ها و بازی کردن بچه‌ها روی چمن‌های پارک، یک عادت فرهنگی مرسوم است؛ بنابراین حفظ تمیزی و بهداشت محیط پارک‌های شهری در ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این درحالی است که عمدتا صاحبان سگ‌ها در مورد دفع فضولات حیوانات خود در پارک‌ها، معابر و اماکن عمومی ملاحظات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند.

همچنین سگ‌های ولگردی در برخی از پارک‌ها و بوستان‌های تهران تردد دارند که در برخی موارد حتی شهروندان را هدف حمله قرار داده‌اند.

میزبانی از شهروندان یا پاتوق حیوانات خانگی؟

«دکتر عبدالرضا ادهمی»، جامعه‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه که سال‌ها در حوزه‌های آسیب‌شناسی معضلات اجتماعی جامعه پژوهش‌های مختلفی انجام داده است در این زمینه می‌گوید: «نخستین موردی که به ذهن هر شهروند عادی و یا رهگذر در هنگام ورود به پارک‌ها و بوستان‌ها می‌رسد؛ چگونگی امنیت آن محیط است.

شهروندانی که در این شرایط کرونایی می‌خواهند زمانی را در پارک استراحت کنند آن قدر حیوان خانگی در پارک‌ها می‌بینند که از رغبت آن‌ها برای تردد و نشستن در پارک کم می‌کند.

وی می‌افزاید: «تصور کنید که می‌خواهید با خانواده به پارکی بروید و چند ساعتی از وقت استراحت و فراغت خود را در پارک و بوستانی بگذرانید، به طور حتم مساله‌ای با عنوان ناامنی، ذهن شما را مشغول خواهد ساخت که در پارک‌ها و فضا‌های عمومی شهر‌ها حادث می‌شود.

ادهمی معتقد است «ناامنی‌هایی که وجود دارد احساس ناخوشایندی را به وجود می‌آورند و بروز چنین معضلات در این زمینه سبب می‌شود تا مراجعه‌کنندگان در این فضا‌ها احساس امنیت نداشته باشند. در این شرایط کرونایی که افراد می‌خواهند زمانی را در پارک و بوستان، استراحت کنند؛ آن قدر حیوانات خانگی در پارک‌ها می‌بینند که رغبت آن‌ها برای تردد و نشستن در پارک کم می‌کند.

وی می‌افزاید: نبایستی امنیت جانی، روانی و سلامت بهداشتی جامعه را نادیده گرفت و معتقدم حضور روزافزون حیوانات سبب شده تا پارک‌ها به جای آنکه به عنوان محلی برای استفاده و راحتی انسان‌ها باشد، تبدیل به پاتوقی برای حیوانات شود.»

ضرورت بازنگری جدی در ضوابط تحویل سگ‌های ولگرد

بر پایه این گزارش گاهی نیز برخی از افراد با حضور در مکان‌های تعبیه شده سگ‌های جمع‌آوری شده توسط شهرداری‌ها، خواستار بازپس‌گیری آنان شده و سپس در پارک و بوستان‌ها رهاسازی می‌کنند که بایستی بازنگری جدی در سیاست تحویل سگ‌های ولگرد به افراد داشته باشد.

بوستان پلیس منطقه ۴ شهرداری تهران از جمله پارک‌هایی است که حضور دائم سگ‌های ولگرد سبب آزار بسیاری از شهروندان شده و در این زمینه یکی از پیمانکاران فضای سبز منطقه ۴ شهرداری تهران می‌گوید: «سگ‌های ولگرد پارک پلیس هر ماه جمع‌آوری می‌شوند، اما بازگشت مجدد آن‌ها پس از چند روز بعد از جمع‌آوری سبب سرخوردگی پیمانکار و افراد فعال در این حوزه می‌شود.

بایستی شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران، قوانین و مقررات جدی‌تری در زمینه تحویل سگ‌های ولگرد اخذ کند.

وی که نخواست نامش مطرح شود، می‌افزاید: سگ‌های ولگرد این فضای سبز، جمع‌آوری می‌شوند؛ اما با این همه باز هم چند فرد که خود را حامی حیوانات می‌نامند؛ با مراجعه به مراکز آنان را به راحتی تحویل و بار دیگر در پارک‌ها و بوستان‌ها رها می‌کنند.

از نظر وی «بایستی ضوابط و مقررات جدی‌تری در این زمینه ایجاد شود تا به طور مثال شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران به درخواست هر فرد در این زمینه پاسخ مثبت ندهد و یا حداقل تضمین محکمی برای رهانکردن مجدد این حیوانات در پارک‌ها و بوستان‌ها اخذ شود.»