آلودگی پساب‌های شهری و صنعتی استان مرکزی تهدید جدی برای انسان است

به گزارش مجله خبری نگار، رسول شمسی، مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی ظهر امروز در نشست خبری به مناسبت روز جهانی خاک در استان مرکزی با اشاره به ارتباط مستقیم برداشت محصولات زراعی و باغی با حاصلخیزی خاک گفت: کنترل مصرف سموم و آفت‌کش‌ها و اجرای روش‌های زراعی و به‌زراعی از عوامل مؤثر بر ارتقاء حاصلخیزی خاک هستند. اگر بیش از توان اکولوژیک از زمین برداشت شود، مواد آلی خاک کاهش یافته و جمعیت موجودات زنده آن از جمله باکتری‌های هوازی و بی‌هوازی کم می‌شود که این امر در نهایت منجر به افت تولید محصول و تخریب خاک خواهد شد.

وی افزود: پتانسیل تولید محصول در شرایطی که مواد آلی و عناصر غذایی کافی برای موجودات زنده خاک فراهم باشد را می‌توان حاصلخیزی خاک تعریف کرد، افزایش مواد آلی خاک یکی از وظایف اصلی سازمان جهاد کشاورزی است و باید با مدیریت صحیح، از کاهش توان تولیدی خاک جلوگیری شود.

شمسی تصریح کرد: فرسایش ناشی از باد و باران، به‌ویژه در زمین‌های بدون پوشش گیاهی، موجب تخریب ساختمان خاک و جابجایی ذرات می‌شود که پیامد آن تولید ریزگردهاست. منابع طبیعی با اجرای عملیات حفاظتی و توسعه پوشش گیاهی در اراضی ملی و مراتع، تلاش دارد میزان فرسایش را کاهش دهد.

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی با اشاره به فعالیت بیش از سه هزار واحد صنعتی، اظهار کرد: پساب‌های صنعتی حاوی عناصر سنگین در صورت عدم مدیریت وارد خاک می‌شوند و ترکیبات شیمیایی آن را تخریب می‌کنند. این آلودگی‌ها علاوه بر تهدید محصولات کشاورزی، به دام و در نهایت به انسان منتقل شده و منجر به بیماری‌های جدی می‌شوند؛ بنابراین پایش و کنترل دقیق پساب‌های صنعتی و همکاری با منابع طبیعی در شناسایی کانون‌های ریزگرد‌ها از ضروریات است.

حسن حسین‌آبادی، دبیر اجرایی هفته خاک در استان مرکزی در این نشست با اشاره به اهمیت توجه ملی و جهانی به موضوع خاک گفت: اتحادیه جهانی علوم در سال ۲۰۰۳ روز پنجم دسامبر را به عنوان «روز جهانی خاک» نامگذاری کرده و شعار امسال نیز «خاک‌های سالم برای شهر‌های سالم» تعیین شده است.

وی افزود: خاک یک ثروت ملی و عمومی است، تمرکز جمعیتی در شهر‌ها طی دو تا سه دهه اخیر افزایش یافته و این امر امنیت غذایی شهر‌ها را به شدت وابسته به خاک و منابع طبیعی کرده است. متأسفانه در حاشیه شهر‌ها اتفاقات مطلوبی رخ نمی‌دهد و کلان‌شهر‌ها به جای مزیت، چالش‌های اجتماعی، عمرانی و زیست‌محیطی به همراه دارند.

حسین‌آبادی تصریح کرد: آلودگی پساب‌های شهری و صنعتی یکی از مهم‌ترین تهدید‌ها برای خاک است، تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که ورود پساب‌ها به مناطق کویری و دریاچه‌های اطراف اراک موجب تخریب منابع زیستی شده است. همچنین استفاده از مواد پلاستیکی در صنایع روند تصفیه پساب‌ها را دشوار کرده و بوی نامطبوع ناشی از آلودگی خاک در اطراف شهر‌ها به وضوح قابل مشاهده است.

دبیر اجرایی هفته خاک استان مرکزی با اشاره به گسترش بی‌رویه باغ‌ویلا‌ها و تغییر کاربری اراضی کشاورزی اظهار کرد: این روند منابع تولیدی استان را از دسترس خارج کرده و سبزی‌کاری‌های حاشیه شهر‌ها که تأمین‌کننده مواد معدنی جمعیت نیم میلیونی اراک بودند، با تهدید جدی مواجه شده‌اند. در برخی موارد سبزی‌های آلوده به پساب‌های شهری وارد بازار می‌شوند که سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد.

وی ادامه داد: مشکلات قانونی ناشی از خرد شدن اراضی و صدور اسناد رسمی برای زمین‌های کوچک موجب افزایش پرونده‌های قضایی و اتلاف وقت دستگاه‌های اجرایی و مردم شده است.

حسین‌آبادی خاطرنشان کرد: وجود ریزگرد‌ها از دیگر چالش‌های خاک است، بخشی از ریزگرد‌ها منشأ خارجی دارند، اما بخشی دیگر ناشی از کشاورزی غیر اصولی در حاشیه شهرهاست. لازم است زمین‌ها در فصول پاییز و زمستان دارای پوشش گیاهی باشند تا از بروز این پدیده جلوگیری شود.

وی با اشاره به برنامه‌های هفته خاک استان مرکزی گفت: ۹ آذرماه نشست تخصصی خاک‌ورزی حفاظتی در فراهان با حضور دکتر حق‌پرست، ۱۰ آذر نشست خبری هفته خاک در اراک، ۱۱ آذر اجرای برنامه‌های حوزه آبخیز شهری گردو با همکاری اداره آبخیزداری و منابع طبیعی و همیاران طبیعت، ۱۲ آذر برگزاری کاروان‌های ترویجی در سطح استان و شهرستان‌ها برای ارتقای فرهنگ عمومی حفاظت از خاک، ۱۳ آذر برنامه پژوهش و نوآوری در حوزه خاک سالم با محوریت شورای تحقیقات استان پیش بینی شده است.

حسین‌آبادی ادامه داد: همچنین ۱۴ آذر برنامه‌های آموزشی و فرهنگی با محوریت آموزه‌های دینی در نماز جمعه، ۱۵ آذر نشست اداره کل محیط زیست استان در زمینه چالش‌های خاک، ۱۶ آذر جلسه مشترک با مسئولان دادگستری و اداره ثبت در خصوص مسائل حقوقی اراضی، ۱۷ آذر (۵ دسامبر – روز جهانی خاک) گردهمایی کشوری با حضور میهمانان خارجی در تهران به مسئولیت معاونت آب و خاک جهاد کشاورزی برگزار می‌شود.