ایران شاهراه بی‌رقیب اتصال چین و آسیای مرکزی به ترکیه

به گزارش مجله خبری نگار، در روز‌هایی که رقابت برای تصاحب سهم بیشتر از بازار ترانزیت جهانی داغ‌تر از همیشه دنبال می‌شود، ایران با موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فردش بار دیگر خود را به عنوان شاهراه بی‌رقیب اتصال ترکیه، آسیای مرکزی و حتی چین به اروپا مطرح کرده است.

بندرکاسپین، نگین تازه‌نفس منطقه آزاد انزلی، این روز‌ها با اتصال به خطوط ریلی سراسری و آغاز دوباره ترانزیت محموله‌های راهبردی مثل کود اوره از ترکمنستان به ترکیه، نقشی کلیدی در این مسیر بازی می‌کند.

رحمت رحمت‌نژاد، مدیرکل راه‌آهن شمال۲ روز دوشنبه (۲ تیر) از آغاز عملیات بارگیری و اعزام محموله ترانزیتی کود اوره به مقصد ترکیه خبر داد؛ محموله‌ای که از مبدأ ترکمنستان و پس از طی مسیر دریایی از طریق کشتی، به بندرکاسپین رسیده و با واگن‌های فله‌بر اروپایی راهی مرز رازی و سپس ترکیه شده است.

دو هفته پیش نیز ۲۵ واگن از محموله فولادی ترکیه وارد بندر کاسپین شد و پس از تخلیه، از طریق بندر کاسپین برای ارسال به ترکمنستان آماده گردید.

این بندر مدرن نه‌تنها بزرگ‌ترین مجموعه بندری ایران در سواحل جنوبی دریای خزر است، بلکه با بهره‌گیری از اسکله‌های پیشرفته و اتصال به راه‌آهن رشت-کاسپین، به دروازه‌ای بی‌بدیل برای حمل ترکیبی دریایی و ریلی بدل شده است.

این ویژگی باعث شده تا کالا‌ها از شرق و شمال (روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و چین) پس از ورود به کاسپین، به‌سرعت و با صرفه اقتصادی، از طریق ریل به ترکیه و سپس اروپا منتقل شوند.

به گفته فعالان ترانزیتی و لجستیکی، این گام عملی (اتصال تجاری ترکیه با کشور‌های آسیای مرکزی و شرق روسیه) برای احیای نقش ایران در کریدور شمال–غرب موثر و کارآمد خواهد بود.

مدیرکل راه‌آهن شمال۲ با ابراز امیدواری نسبت به تداوم این روند گفت: «در صورت رضایت صاحب کالا، پیش‌بینی می‌شود حجم حمل کود اوره از بندرکاسپین تا پایان سال جاری به بیش از ۶۰ هزار تن برسد.»

افزایش ۷۵ درصدی ترانزیت و صادرات کالا از این بندر طی سال گذشته، نشان‌دهنده استقبال بازار‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از این مسیر جدید است.

اما اهمیت استراتژیک بندرکاسپین فقط به امروز محدود نمی‌شود؛ این بندر قرار است با تکمیل قطعه ریلی رشت-آستارا، ایران را به شاهراه اصلی کریدور شمال-جنوب و نیز کریدور میانی چین-اروپا تبدیل کند.

این یعنی هر کالایی که از شرق آسیا یا آسیای مرکزی به اروپا می‌رود، می‌تواند از مسیر ایران عبور کند؛ مسیری کوتاه‌تر، امن‌تر و اقتصادی‌تر نسبت به سایر گزینه‌ها.

به گفنه حسن کریم‌نیا، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت، عنوان کرد که برای ایفای نقش بهتر در کریدور‌های شرق-غرب عبوری از مسیر ایران، می‌بایست هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، گمرک و اپراتور‌های حمل‌ونقل ادامه پیدا کند و موانع اجرایی رفع شود، به گونه‌ای که عملکرد زنجیروار داشته باشند.

این کارشناس تصریح کرد: عملکرد زنجیروار در کریدور باعث می‌شود که هزینه و زمان ترانزیت کالا را بتوان پیش‌بینی‌پذیر کرد و صاحبان کالا بتوانند برنامه‌ریزی بهتر برای بار خود داشته باشند و این یعنی افزایش جذابیت کریدور.

به گفته مهدی باقری، کارشناس ترانزیت، ایران در کریدور شرق-غرب و راه ابریشم قدمتی ۲۰۰۰ ساله دارد. بازگشت به دوران طلایی ترانزیت ایران با وقوع تحولات جهانی و لزوم برون‌رفت از اقتصاد نفتی، اجتناب‌ناپذیر است و می‌توانیم در قدم اول، ترانزیت منطقه‌ای ذیل راه ابریشم را فعال کنیم تا به مرور زمان به چین و اروپا تعمیم دهیم.

باقری عنوان کرد که تداوم موفقیت کریدوری کشور وابسته به هماهنگی کامل میان نهاد‌های ذی‌ربط از جمله سازمان بنادر، راه‌آهن، گمرک، مناطق آزاد، دستگاه‌های اجرایی استانی و به صورت کلی ۲۴ دستگاه اجرایی دخیل در ترانزیت است.