چند نکته مهم در مورد اختلالات شبکیه‌ی چشم و نابینایی نوزادان نارس!

به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز،دکترناصر شعیبی اظهار کرد: مرکز (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء (ص)، مرکز کنترل و درمان رتینوپاتی شبکیه‌ی چشم نوزادان نارس است که در آن وضعیت شبکیه بررسی می‌شود تا در صورت نیاز به درمان، اقدامات لازم هر چه زودتر آغاز شود. بر همین اساس نوزادانی که در بیمارستان‌های سطح استان بصورت نارس به دنیا می‌آیند، مشخصات آنها در سامانه (ROP) ثبت و پس از تعیین وقت معاینه توسط همکاران ما، درصورت مراجعه به موقع درتاریخ پیامک شده اقدامات تشخیصی ودرصورت نیاز درمانی برای این نوزادان انجام میشود.

مسئول مرکز (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء (ص) ادامه داد: نکته مهم در خصوص نوزادان ثبت شده در سامانه (ROP)، آن است که بایستی در بازه‌ی زمانی ۲۸ روزهگی تا ۱ ماهگی اولین نوبت معاینه شان انجام شود و چنانچه زیر ۳۴ هفته یا زیر ۲ کیلو به دنیا آمده باشند، طبق دستورالعمل وزارتخانه لازم است که چشم آنها معاینه شود، همچنین در مورد نوزادانی که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری هستند و اکسیژن یا خون دریافت می‌کنند، یا تعویض خون میشوند و وضعیت تنفسی خوبی ندارند، به دلیل تاثیر منفی که اکسیژن می‌تواند بر روی شبکیه چشم نوزاد داشته باشد، لازم است که در ایام ۲۸ روزهگی تا یک ماهگی نوزاد، تصویربرداری با دستگاه RET CAM توسط پرستاران رابط ROP که قبلا دراین مرکز آموزش دیده اند انجام می‌شود وتصاویر بصورت تله مدیسن (پزشکی از راه دور) برای اساتید دراین مرکز ارسال میشود وبصورت مشاوره سیستمی ثبت وبیمارستان مبدا پاسخ را مشاهده میکند تا در صورت نیاز به درمان، اقدامات لازم صورت پذیرد.

دکتر شعیبی در خصوص آغاز فعالیت‌های بخش (ROP) در بیمارستان فوق تخصصی چشم خاتم الانبیاء (ص) نیز گفت: این بخش در سال ۱۳۸۹ فعالیت خود را شروع کرده و به لطف اساتید و همکاری مسئولان واحد‌های NICU در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشت استان اکنون هر نوزاد نارسی که بدنیا می‌آید، مرکز (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء (ص)، روزانه به اطلاعات این نوزادان که توسط بیمارستان محل تولد نوزاد جهت دریافت نوبت ثبت شده است دسترسی پیدا می‌کند و پیگیری‌ها برای معاینه نوزادان آغاز میشود. حتی در مورد نوزادانی که امکان انتقال آنها به بیمارستان خاتم الانبیاء (ص) وجود ندارد، در بیمارستان ام البنین (س) دستگاه و نیرو‌های آموزش دیده‌ای را داریم که در صورت نیاز، به سایر بیمارستان‌ها اعزام و پس از عکس برداری، تصاویر را برای ما ارسال می‌کنند.

وی در خصوص فرایند انجام کار‌های تشخیصی و درمانی در این واحد بیمارستانی نیز گفت: خوشبختانه از سال ۱۴۰۰ همه فعالیت‌های کاغذی متوقف و تقریبا کل فرایند، به شکل سیستمی و الکترونیکی انجام می‌شود که به لحاظ سرعت و حفظ کامل داده‌ها بسیار کمک کننده است. 

دکتر شعیبی در رابطه با اهمیت کار واحد (ROP) در بیمارستان خاتم الانبیاء نیز گفت: در سال ۱۴۰۲ طبق آمار‌های بدست آمده، ۹ هزار معاینه انجام شده (که بطور میانگین برای هر نوزاد دو بار انجام شده) حدود ۵/۴ درصد نوزادان تزریق شده اند، یک درصد لیزر و روی هم رفته ۵ درصد درمان نیاز داشته اند؛ به عبارت بهتر ۵ درصد از نوزادانی که قرار بود نابینا شوند، از نابینایی آنها جلوگیری شده است.

مسئول مرکز (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء (ص) در همین ارتباط افزود: گاهی والدین نوزادان از ما می‌پرسند که چرا باید برای معاینه چشم فرزندمان مراجعه کنیم در حالیکه وضعیت چشمان او سالم به نظر می‌رسد؟ آنها در واقع ظاهر چشم نوزاد را می‌بینند و از وضعیت درون چشم؛ اینکه شبکیه در چه وضعیتی است؟ رگ‌های درون چشم تا چه حد رشد کرده و به چه سمتی می‌رود و. مطلع نیستند و در بسیاری موارد یک عکس عروق می‌تواند بطور کامل طبیعی بودن یا نبودن رگ‌ها را به ما نشان دهد و از طریق آن پیش بینی کنیم که وضعیت چشم نوزاد به کدام سمت می‌رود و این موضوع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چون برای بسیاری از بیماری‌های چشم درمان‌هایی وجود دارد؛ مثلا پیوند قرینه، یا جایگزین کردن لنز و...، اما در مورد شبکیه این امکان وجود ندارد و در صورت عدم درمان در زمان مذکور، فرد دچار کم بینی یا نابینایی خواهد شد. واولین زمان معاینه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

وی همچنین گفت: در سال گذشته تا سه ماهه اول ۱۴۰۳ حدود ۱۰ هزار و ۲۰۲ مورد مراجعه به مرکز (ROP) بیمارستان خاتم الانبیاء انجام شده که حدود ۴ هزار مورد جدیدوبقیه فالوآپ بوده اند بوده وازاین تعداد مراجعات ۱۷۸ نوزاد تزریق و ۱۷ نوزاد مورد لیزر قرار گرفته اند (یعنی ۳۵۷ چشم مورد تزریق و ۳۴ چشم مورد لیزر). در همین بازه‌ی زمانی حدود ۷۰۰ نامه به مراکز بهداشت ارسال کردیم، جهت فراخوان خانواده‌هایی که برای معاینه نوزاد مراجعه نکرده بودند و خوشبختانه ۶۰۰ مورد از آنها در نهایت مراجعه کردند و در ۱۰۰ مورد باقیمانده هم با توجه به جنبه عمومی قضیه و اینکه نوزاد نمی‌تواند از حق خود دفاع کند، پیگیری‌های قضایی از سوی دادستانی انجام میشود تا خانواده ملزم به آوردن نوزاد به بیمارستان شود، البته این پیگیری صرفا برای نوزادانی است که وضعیت آنها خطرناک تشخیص داده شده و پیش بینی می‌شود که منجر به نابینایی طفل گردد؛ لذا از همه خانواده‌هایی که نوزادان نارس دارند ونوبت دریافت کرده اند تقاضا داریم که بعد از تولد نوزادشان، در ایام ۲۸ روزگی تا یک ماهگی حتما برای معاینه چشم نوزاد مراجعه داشته باشند تا درصورت نیاز، اقدامات درمانی به موقع آغاز شود.