تحول راهبردی در سوریه؛ بازگشایی گذرگاه ابوزندین به چه معناست؟

به گزارش مجله خبری نگار،گذرگاه مرزی «ابو زندین» در شرق حلب و در منطقه ریف الباب پس از ۱۲ سال بازگشایی شد که تحولی راهبردی در پرونده بحران سوریه محسوب می‌شود.

روز دوشنبه هفته جاری برای نخستین بار کامیون‌هایی از داخل مناطق تحت کنترل دولت سوریه وارد مناطق تحت کنترل شبه نظامیان موسوم به جیش الوطنی (ارتش ملی) وابسته به ترکیه شدند.

روسیه میان ترکیه و سوریه برای بازگشایی این گذرگاه در مقامت یک میانجیگر نقش مهمی داشته و احتمالا این اقدام یکی از گام‌های مهم در راستای احیای روابط دمشق با آنکارا بعد از سپری شدن ۱۲ سال از قطع روابط دو کشور است.

آنکارا و دمشق طی ماه‌های اخیر مذاکراتی در زمینه احیای روابط با میانجیگری روسیه آغاز کرده اند که در این میان دمشق خروج نیرو‌های ترکیه از خاک سوریه را پیش شرط احیای روابط عنوان کرده است. این در حالی است که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه ماه گذشته برای برگزاری دیدار با بشار اسد همتای سوری‌اش اعلام امادگی کرد که این امر با استقبال طرف سوری به شرط خروج نیرو‌های ترکیه همراه شد.

براساس گزارش رسانه‌های محلی، گردان «سلطان مراد»، از گروه‌های شبه‌نظامی نزدیک به ترکیه مسئول تامین امنیت گذرگاه ابو زندین شده است، ولی با این حال برخی عناصر شبه نظامی روز سه شنبه این گذرگاه را هدف حمله خمپاره‌ای قرار دادند. گفته می‌شود این حمله توسط گروهک تحریر الشام به سرکردگی محمد الجولانی انجام شده است و پیام هشداری از سوی تروریست‌ها برای دمشق و آنکارا درباره هرگونه عادی سازی روابط بوده است. حمله گروهک تحریر الشام (جبهه النصره سابق) از جنبه بین المللی بیانگر موضع مخالف آمریکا و فرانسه با هرگونه عادی سازی روابط آنکارا و دمشق است.

آمریکا علاقه ندارد اوضاع در سوریه آرام شود و وضعیت جاری در این کشور را فرصتی برای حضور نظامی‌اش در قلب خاورمیانه می‌داند. پاریس نیز از یکسو به دلیل روابط تنش آلود با آنکارا در سال‌های اخیر و از سوی دیگر به دلیل مواضع خصمانه نسبت به دولت دمشق علاقه‌ای به احیای روابط ترکیه با سوریه ندارد.

علاوه بر جنبه‌های بین المللی، از منظر داخلی هم شمال سوریه به دلیل هم مرز بودن با سوریه به کانون حضور تروریست‌ها و گروه‌های مسلح مخالف سوریه تبدیل شده که منبع درآمد این گروه‌های مختلف عمدتا از مسیر قاچاق انسان و کالا است.

افتتاح گذرگاه رسمی میان مناطق تحت سیطره دولت با مناطق تحت کنترل مخالفان مسلح، تروریست‌ها را از این درآمد‌های قابل توجه محروم می‌کند و از این رو آنها را با انجام حملات پراکنده تلاش می‌کنند تا فعالیت این گذرگاه متوقف شود.

با این حال انتظار می‌رود که فعالیت گذرگاه ابو زندین اولین اقدام از گام‌های عملی ترکیه در جهت تغییر در روابط با سوریه باشد. در همین رابطه روزنامه الشرق الاوسط در گزارشی مدعی شد فعال شدن اتوبان ام-۴ بین حلب و لاذقیه و حتی بازشدن مسیر ترانزیت شمال به جنوب (مرز اردن) جهت ترانزیت کالا‌های ترکیه‌ای به اردن و از آنجا به عربستان و دیگر کشور‌های خلیج فارس در زمره مراحل بعدی توافقات آنکارا و دمشق با میانجیگری مسکو به شمار می‌روند.