دوگانه ساخت و خرید واکسن؛ راهبرد منطقی دولت درمقابله با کرونا

ایران با سابقه طولانی و جایگاه برتر منطقه ای در صنعت ساخت واکسن، در مسیر تولید واکسن کرونا نیز موفقیت های چشمگیر و امیدوارکننده ای کسب کرده است. علاوه براین دولت به رغم مشکلات و محدودیت های ناشی از تحریم های آمریکایی برای خرید واکسن های قابل اعتماد خارجی نیز تلاش می کند.

از همان ابتدای شیوع پاندمی کرونا، تلاش ها نیز برای تولید واکسن مقابله با این بیماری ویروسی در سراسر جهان از جمله کشورما ایران، آغاز شد. بطوری که میان مراکزعلمی-پژوهشی و شرکت های داروسازی در کشورهای مختلف رقابتی بی وقفه با هدف نجات جان انسان ها به جریان در آمد. در این میان سازمان‌های ملی و بین‌المللی نیز با تخصیص سرمایه و همکاری‌های علمی به حمایت از تولیدکنندگان واکسن پرداختند تا هرچه زودتر واکسنی به نتیجه مثبت و تولید انبوه رسیده و در جهان توزیع گردد.

از آنجایی که در شرایط عادی ساخت هر واکسن از کشف تا مصرف باید مراحل بسیار زمانبری اعم از تست های حیوانی و انسانی، تاییدیه های مراجع معتبر پزشکی و سازمان های جهانی بهداشت، تولید انبوه، قیمت گذاری و توزیع طی کند، بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده کوشیدند تا فازهای مختلف آزمایشات بالینی را به صورت همزمان پیش ببرند و سازمان‌های ممیزی نیز اعلام کردند تمام تلاش خود را برای کوتاه‌تر کردن مدت زمان لازم برای صدور تاییدیه و مجوز تولید به کار گیرند.

در حال حاضر چندین شرکت خارجی موفق به ساخت واکسن، اخذ تاییدیه و تولید انبوه شده اند. در کشور ما نیز نیز که سابقه ای طولانی درزمینه ساخت واکسن دارد، تلاش های زیادی از سوی چندین گروه تحقیقاتی صورت گرفت که نهایتا در اواخرمهرماه خبر تولید نخستین نمونه واکسن نوترکیب نسل جدید علیه ویروس کرونا رسانه ای شد. سرپرست تیم تحقیقاتی این واکسن که در شرکت دانش بنیان هوم ایمن زیست فناور با همکاری شرکت بیوسان فارمد وابسته به مجموعه دارویی برکت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) ساخته شده، اعلام کرده است که فناوری این واکسن پیشرفته در اختیار تعداد بسیار محدودی از کشورهای دنیا قرار دارد و ایران هم در زمره این کشورها است.

سرانجام و پس از سپری شدن مراحل تست حیوانی ۹ دی اولین تزریق انسانی مرحله اول مطالعات بالینی نخستین واکسن کرونا ساخت محققان ایرانی در ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) با نام "کُوو ایران برکت" با حضور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، روی داوطلبان انجام شد.

همچنین ۶ روز بعد در ۱۵ دی رئیس مرکز اطلاع‌رسانی ستاد اجرایی فرمان امام(ره)  خبر داد که پس از بررسی دقیق سلامت سه داوطلب اولی که واکسن کووایران برکت بر روی آنها تزریق شده بود، مجوز تزریق برای چهار نفر بعدی از سوی مراجع ذیصلاح صادر شد.

تولید یا خرید واکسن؛ اولویت دولت کدام است؟

انتشار اخبار مربوط به موفقیت ایران در تولید واکسن و همچنین اما و اگرها در خصوص خرید واکسن از شرکت های خارجی بهانه ای برای اظهارنظرهایی در فضای سیاسی-رسانه ای شد که اغلب محتوای غیرکارشناسانه و رنگ و بوی سیاسی دارند. نتیجه این  واکنش ها تنها ایجاد دوقطبی باهدف زیرسوال بردن عملکرد دولت و زحمات مسئولان است. به طوری که در یک سو منتقدان خرید واکسن خارجی قرار دارند که معتقدند این واکسن ها غیرقابل اطمینان هستند و در سوی دیگر کسانی هستند که واکسن تولید داخل را بی کیفیت می پندارند و دولت را به تعلل در خرید واکسن خارجی متهم می کنند. به نظر می رسد آنچه که در این میان مورد توجه قرارنمی گیرد و اهمیت داده نمی شود سلامت وجان مردم است.

اما باتمام این جوسازی ها مسئولان بهداشت و درمان کشور از زمان آغاز شیوع بیماری کرونا همزمان بر تولید واکسن و باوجود تحریم های خارجی بر واردات آن نیز تمرکز داشته اند. همان طور که رئیس جمهوری به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور که ریاست ستاد مقابله با بیماری کرونا را نیز برعهده دارد اعلام کرده است که ازهیچ تلاشی برای تهیه واکسن فروگذار نمی شود و سه مسیر تولید واکسن داخلی، ساخت واکسن با یک کشور دیگر و خرید واکسن از خارج به موازات هم دنبال می‌شود.

دکتر روحانی ۶ دی ماه و در پنجاهمین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا از دوگانه ساخت و خرید واکسن سخن گفت و  تصریح کرد: از همان روزهای اولیه شیوع کرونا یکی از مسایل مهم مورد نظر، واکسن این بیماری بود و همه تلاش‌ها در کشور بر این مبنا بود که همزمان با تلاش برای تولید داخلی واکسن، فعالیت ها در زمینه خرید واکسن مطمئن خارجی هم متمرکز شود.

رئیس جمهوری با تأکید بر اینکه با همه توان و تلاش اقدامات لازم برای تأمین اعتبار خرید واکسن و انتقال آن انجام شده است، گفت: هر جایی که واکسن مورد اعتماد وجود داشته باشد، حتماً تهیه خواهیم کرد و در این رابطه هم وسیله انتقال را داریم و هم وسیله نگهداری آن فراهم شده است.

ضرورت خرید واکسن خارجی

به گزارش مجله خبری نگارهمایون سامه‌یح نجف‌آبادی داروساز و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اشاره به زمانبر مراحل تولید واکسن می گوید: به طور کلی در ساخت واکسن ها نه تنها تولید بلکه تایید آن ها نیز مراحل مختلفی دارد. بطوری که ابتدا بر روی حیوان تست می شود و بعد از مشخص شدن میزان اثربخشی و عوارض جانبی بر روی انسان ها تست می شود. بعد هم معمولا ۳ تا ۵ سال طول می کشد تا تاییدیه ساخت و تولید انبوه بگیرند.

وی افزود: واکسن کرونا نیز از این مسئله مستثنا نیست و مراحل فوق را باید حتما طی کند. اما در شرایط فعلی که این بیماری مشکل ساز شده و همه ابعاد زندگی انسان ها از سلامت روانی تا اقتصاد جهانی را تحت تاثیر شدید قرار داده بنا به ضرورت مراحل تولید واکسن برای مبارزه با آن کوتاه شده است.  در ساخت واکسن های خارجی مانند فایزر و واکسن ساخت انگلیس نیز این مراحل را کوتاه کردند تا زودتر به تولید انبوه برسد و در دسترس مردم قراربگیرد.

نماینده کلیمیان در مجلس یازدهم افزود: در ایران هم همینطور است. واکسن تولیدی باید حتما مراحل انسانی را بگذراند مشخص بشود اولا در کوتاه مدت عوارض جانبی ندارد و دوم این که اثربخشی آن چه میزان است. باید حتما واکسن را تست کنند میزان آنتی بادی در بدن را اندازه بگیرند و اگر این میزان به حدی رسیده باشد که فرد بتواند در مقابل بیماری کرونا مقاوم بشود آن وقت به تولید انبوه برسد. 

وی با اشاره به سخنان رئیس جمهوری مبنی تلاش همزمان برای تولید و خرید واکسن، تصریح کرد: موضوعی که که الان مسئولان بهداشتی کشور پیگیری می کنند و رئیس جمهوری در سخنان خود به آن اشاره کرد، همین نکته است. یعنی در حالی که منتظر نتیجه واکسن داخلی هستیم باید در باره واردات آن هم فکر کنیم.

سامه‌یح نجف‌آبادی  یادآور شد: از سوی دیگر آن طور که گفته می شود تولید این واکسن امکان دارد کفاف داخل را ندهد و  برای جبران  آن باید یک مقداری واکسن هم از خارج وارد کرد. در کشورهای دیگر مانند آمریکا و اروپا هم همینطور است. فعلا واکسن فقط برای کادر درمان و افراد مسن دارای بیماری زمینه ای بالای ۶۵ سال استفاده می شود. چون تولیدش کم است.  در ایران هم ما حتی فقط بخواهیم در کوتاه مدت افراد سالمند دارای بیماری زمینه ای و همچنین کادر درمان را واکسینه کنیم، باید یک مقدار واکسن وارد کنیم. 

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس همچنین با تاکید بر اینکه باید از تولیدکنندگان داخلی نیزحمایت شود، اظهار داشت:  نظر مجلس هم این است که از همه شرکت هایی که در زمینه تولید واکسن کرونا وارد عمل شده اند ،باید حمایت مالی شود. چون تکنیک و تکنولوژی ساخت واکسن در ایران باید توسعه یابد و با این حمایت ها نه تنها در تولید واکسن کرونا بلکه در مورد سایر واکسن ها نیز به واردات بی نیاز می شویم.

مجله خبری نگار: مبتلاشدگان به کرونا نیازی به واکسن دارند؟

این داروساز ضمن تاکید بر ضرورت تداوم  استفاده از ماسک در جامعه در پاسخ به این پرسش مجله خبری نگارکه آیا افرادی که به کرونا مبتلا شده اند، نیازی به تزریق واکسن دارند یا خیر؟ تصریح کرد: تجربیات و یافته های علمی نشان داده است که در بدن افرادی که به این بیماری مبتلا شده و بهبود یافته اند به همان میزان کسانی که واکسن استفاده کرده اند، آنتی بادی به وجود آمده است. ابتدا تصور می شد که مصونیت این افراد نسبت به ابتلای مجدد به کرونا تا ۳ ماه است، این میزان سپس تا ۹ ماه برآورد شد و اکنون گفته می شود ممکن است تا چند سال هم ادامه داشته باشد.

منبع: ایرنا