آشنایی با کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

به گزارش مجله خبری نگار طبق آیین‌نامه داخلی مجلس، کمیسیون اصل ۹۰ متشکل از ۸ عضو اصلی و ۱۳ عضو علی‌البدل است که به نمایندگی از کمیسیون‌های دیگر برای عضویت در این کمیسیون انتخاب می‌شوند. به این ترتیب، ۸ عضو اصلی با رأی اعضای هیئت‌رئیسه انتخاب و مابقی اعضا نیز با رأی اعضای کمیسیون‌های تابعه، برای عضویت در این کمیسیون انتخاب و معرفی می‌شوند.
این نحوه معرفی اعضا نشان می‌دهد که حتی عضویت در این کمیسیون هم رویه‌ای متفاوت و نفوذ بسیاری را می‌طلبد.
برای ریاست هر کمیسیون در مجلس توسط اعضای کمیسیون تصمیم گیری می‌شود و خود اعضای هر کمیسیون تصمیم گیری کرده و سپس رای می‌دهند، اما در کمیسیون اصل ۹۰ رویه متفاوت است و اختیار به کل مجلس داده می‌شود.
براساس آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، هر کدام از اعضای ثابت کمیسیون اصل ۹۰ می‌توانند برای ریاست این کمیسیون کاندیدا شوند و سپس رئیس این کمیسیون طبق نظر اکثریت اعضا، و با پیشنهاد هیئت رئیسه پارلمان با رأی اکثریت نمایندگان در جلسه علنی به مدت یک سال انتخاب می‌شود.

همچنین پس از انتخاب رئیس کمیسیون اصل نود توسط اکثریت نمایندگان در جلسه علنی، سایر اعضای هیئت رئیسه از جمله نواب رئیس، دبیران و سخنگو، در جلسه کمسیون اصل نود و با رآی اکثریت اعضا انتخاب می‌شوند.
با دقت در انتخاب اعضا و ریاست کمیسیون، متوجه تفاوت بسیار آن با سایر کمیسیون‌های مجلس می‌شویم و حتی در نگاه اول شاید علت این تفاوت را ندانیم و یا به خاطر نام این کمیسیون از کنار آن به راحتی بگذریم، اما اینگونه نیست. این کمسیون طبق اصل ۹۰ قانون اساسی تشکیل شده و وظایف محوله در این اصل را پیگیری می‌کند.
به عبارت ساده‌تر، این کمیسیون برای رسیدگی به شکایات مردم از عملکرد سه قوه مجریه، قضاییه و مقننه دایر شده است. از آنجایی که هر یک از این سه نهاد، به صورت مجزا، اعمال قدرت می‌کنند، برای جلوگیری از استبداد و تضمین امنیت مردم، باید بر عملکرد این سه قوه توسط یک مقام ناظر نظارت شود تا تخطی از چارچوب قانونی صورت نگیرد.
طبق اصل نود قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هر فرد، شکایتی از عملکرد مجلس به عنوان قوه مقننه، یا قوه مجریه و یا قوه قضائیه داشته باشد می‌تواند شکایت خود را کتباً به مجلس شورای اسلامی ارائه کند. مجلس موظف است به این شکایات رسیدگی کرده و باید پاسخ کافی دهد.
شرح وظایف و اختیارات این کمیسیون با توجه به اینکه بر سه قوه نظارت دارد بسیار گسترده است به طوری که از حوصله مخاطب خارج است، اما در این مطلب سعی شد به صورت کلی توضیحی در مورد نحوه چگونگی تعیین اعضا و ریاست آن داده شود.
حجت‌الاسلام سید محمد موحد و حجت‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر برای داوطلبی ریاست کمیسیون اصل ۹۰ در اجلاسیه اول مجلس دوازدهم ثبت‌نام کرده‌اند.
این انتخابات ریاست کمیسیون اصل ۹۰ در جلسه مجلس در روز یکشنبه - چهاردهم مرداد ماه- برگزار می‌شود.
حجت الاسلام سید محمد موحد نیز پیش از این نایب رئیس کمیسون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی بوده و اکنون نماینده مردم شهرستان کهگیلویه، بهمئی، لنده و چرام در مجلس شورای اسلامی است و حجت الاسلام نصرالله پژمان‌فر پیش از این رئیس کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس یازدهم بوده و اکنون نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی است.