ابر مدیران می‌توانند چالش‌های آموزش و پرورش را حل کنند؟

به گزارش مجله خبری نگار، علیرضا کاظمی کارشناس مسائل آموزش و پرورش در یادداشتی با نگاهی به وضعیت نظام آموزشی و ابرچالش‌های آن به بحث انتخاب وزیری شایسته برای مدیریت نظام آموزشی کشور در جهت رفع مشکلات پرداخته و در این زمینه پیشنهاداتی به دولت چهاردهم دارد.

وی ابتدا با طرح این سوال که آیا ابر مدیران می‌توانند چالش‌های آموزش و پرورش را حل کنند؟ می‌گوید: بسیاری از کارشناسان بر این باورند که آموزش و پرورش با ابر چالش‌ها و مشکلاتی روبرو بوده و هست اگر این فرض را درست بدانیم که احتمالا چنین است، آیا ابر مدیران می‌توانند بر این ابرچالش‌ها و مشکلات فائق آیند؟ در تایید صحت و سقم موضوع ابر چالش‌ها باید دید وضعیت نظام آموزشی و مشخصا آموزش و پرورش در لوایح بودجه چگونه است؟ و چه سهمی از کیک بودجه نصیب دستگاه عظیم الشأن تعلیم و تربیت شده است و در تولید ناخالص ملی آموزش و پرورش چه شأنی دارد؛ و یا در موضوع سرانه مدارس در مقایسه با کشور‌های همتراز خود یا بهتر از خود چه موقعیتی دارد؟.

این کارشناس در ادامه به تضاد‌های موجود در وزارت آموزش و پرورش از جمله آموزش رایگان نیز اشاره و عنوان می‌کند: پارادوکسی که آموزش و پرورش با آن روبرو هست موضوع آموزش و پرورش رایگان هست؛ از طرفی قانون محترم اساسی کشور به موضوع آموزش و پرورش رایگان تصریح کرده و از طرفی دولت‌ها هیچ وقت قادر به افزایش سهم واقعی آموزش و پرورش در شاخص‌های بودجه، سرانه و تولید ناخالص ملی نشده‌اند! و، چون آموزش و پرورش با چالش مالی روبرو هست و تبعات این چالش موجب افت کیفیت در مدارس دولتی شده است و از طرفی ناچارا آموزش و پرورش به سمت دوگانه‌های تضادساز رفته است از آن جمله: یکی ایجاد تنوع و تکثر در مدارس دولتی که خود موجب ایجاد دو دستگی مدارس شده است.

وی در ادامه این بحث آورده است: مدارس عادی و مدارس دولتی خاص؛ که براساس آئین نامه‌های مدارس خاص دست مدیر مدارس برای اخذ شهریه باز گذاشته شده است!؛ و دوگانه دوم ایجاد مدارس غیردولتی هست! هر چند هر دو روش فوق مقداری از مسائل مالی و سرانه آموزشی را مرتفع کرده، اما موجبات تضاد طبقاتی را در کشور دامن زده است!.

وی با تاکید بر اینکه اگر دولت‌ها امکان ایجاد مدارس دولتی در سطح مدارس خاص برای همه اقشار را ندارند باید فکر دیگری کرد و راه حل درستی اندیشید تا وضعیتی که الان با آن روبرو هستیم مرتفع کند بیان می‌کند: چگونه است کشور‌هایی در تراز موقعیت ایران سهم آموزش و پرورش آنها در تولید ناخالص ملی دو برابر کشورما می‌باشد؟! و یا اینکه بسیاری از کشور‌های هم سطح ما ۶ برابر بیشتر از ما سرانه دانش آموزی دارند؟.

این کارشناس با اشاره به اینکه آموزش و پرورش ما در طول چهار دهه انقلاب اسلامی که انقلابی اساسا فرهنگی – تربیتی و برای دستیابی به عدالت بوده است مدیران بعضا قوی و یا به قولی ابر مدیر هم تجربه کرده است، اما مشکلات حاکم برآن البته حل نشده است می‌گوید: به نظر برای حل مشکلات آموزش و پرورش باید فکر اساسی کرد. مدیر قوی یا ابر مدیر حتما می‌تواند بسیاری از زیرساخت‌ها را درست کند و اتفاقا ابر مدیران معمولا رغبتی برای وزارت و صدارت در آموزش و پرورش ندارند، چون واقف به مشکلات و چالش‌ها هستند و اگر زمانی برآن‌ها تکلیف شود قاعدتا با قید شرط حاضر به پذیرش مسئولیت سنگین وزارت هستند. اما مدیران متوسط و ضعیف که صرفا دنبال نام و نانی برای خود هستند نه تنها قید شرط ندارند بلکه احتمالا شرط برای آنها می‌گذارند!.

کاظمی ادامه می‌دهد: اگر آموزش و پرورش توفیق یک ابر مدیر را داشته باشد، او تازه در آغاز راه است. شخص ایشان با قدرت نفوذی که در دولت و دیگر مراکز تصمیم گیر دارد باید به دنبال جذب منابع مالی باشد و با مجموعه‌ای از مدیران باید به دنبال اصلاحات اساسی در آموزش و پرورش باشد.

وی ضمن تاکید بر اینکه آموزش و پرورش چاره‌ای جز وانهادن بسیاری از ماموریت‌های غیر ضرور را ندارد تا با فراغ بال به موضوع و ماموریت اصلی یعنی "برنامه ریزی درسی و تعلیم و تربیت " بپردازد پیشنهاد می‌کند: پیشنهاد می‌شود حتما وزیر آموزش و پرورش از ابر مدیران باشد که در دولت بین وزراء دارای جایگاه اول و ممتازی باشد و شخص رئیس جمهور محترم نیز خود کفالت و تولیت آموزش و پرورش را با اختیارات و شرح وظایفی که برای خود ابلاغ می‌کند به شکل ویژه پی گیر آموزش و پرورش باشد و شورای عالی آموزش و پرورش به ریاست رئیس جمهور به شکل منظم و مستمر با ریاست شخص ایشان برگزار شود.

این کارشناس در ادامه افزوده است: آموزش و پرورش به تنهایی یک دولت کامل با ماموریت‌های متنوع و متکثرهست، اما این دستگاه عریض و طویل هم یک وزیر دارد به مانند فلان وزارتخانه که پرسنل آن در حد یک مدرسه از صدهزار مدرسه آموزش و پرورش می‌باشد. یا باید آموزش و پرورش رایگان با تمام استلزامات آن را پذیرفت (تاکید برهمین هست و تصریح قانون اساسی هم همین است) و با انتخاب و انتصاب ابر وزیری کارآمد به تبعیضات و تضاد طبقاتی پایان داد و یا در قانون بازنگری صورت گیرد.

وی که موضوع بازنگری را راهی سخت وتقریبا غیرقابل انجام می‌داند، می‌گوید: اکثر کشور‌های دنیا که سهم آموزش و پرورش آنها از توسعه پایدارآن‌ها بالا هست، آموزش وپرورش رایگان جزوظایف دولت و حاکمیت آنها هست. چون با انتصاب و انتخاب هر شش ماه یک وزیر، کار ملک و میهن سامان نمی‌گیرد. از رییس جمهور محترم انتظار معرفی وزیر پیشنهادی، معرفی ابرمدیری که امتحان پس داده با برنامه پیشنهادی و کاربردی باشد تا بتواند با یک افق بلندمدت با ابتنای به ثبات حداقل هشت ساله، بنای مستحکمی مبتنی بر اسناد فرادستی و سندتحول براندازد.