هزاران نفر در شهرضا به یاد اسرای کربلا، ۴۱ منبر شمع روشن کردند

به گزارش مجله خبری نگار، یکی از دیرینه‌ترین مناسبت‌های عزاداری در ایران اسلامی، برگزاری مراسم سید و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در ماه محرم است.

در این ایام مرسوم است که مردم و دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در خیابان‌ها، تکایا، هیأت‌ها و حسینیه‌ها گرد هم جمع می‌شوند و عزاداری می‌کنند.

همچنین به خاطر تبرک و به قصد خدمت، بانیان برگزاری اینگونه مراسمات تلاش می‌کنند که در پایان مراسم نذوراتی را به عزاداران حسینی تقدیم کرده و با ناهار یا شام عزاداران را اطعام کنند.

یکی از مراسم بزرگ شهرضا که در عصر روز تاسوعا با حضور هزاران نفر برگزار می‌شود، مراسم ۴۱ منبری است که از هر قشری پیر و جوان کوچک و بزرگ در این مراسم شرکت می‌کنند.

شروع مراسم چهل و یک منبری شهرضا از اذان ظهر روز تاسوعا و پایان افق آن حدود غروب همین روز است که طی آن عده کثیری از مردان این شهر پای پیاده طی طریق کرده و به ۴۱ محل مقدس می‌روند.

شرکت‌کنندگان مراسم چهل و یک منبری طبق مسیر مشخص از پیش تعیین شده‌ای به ۴۱ منبر می‌روند؛ غالب این منبر‌ها داخل حصار قدیمی شهر که امروزه اثری از آن باقی نمانده است، قرار دارند که این خود نشان دهنده قدمت برگزاری این مراسم است.

افراد شرکت‌کننده در این مراسم از روز‌های قبل از تاسوعا شمع و نقل و شکلات مشکل‌گشا تهیه می‌کنند، در روز برگزاری مراسم غالب افراد کیف و کوله‌پشتی‌هایی با خود حمل می‌کنند که حاوی شمع‌ها و مشکل‌گشا‌ها است، در هر یک از منبر‌ها صاحب منبر و یا متصدی آن محلی را برای روشن کردن شمع‌ها مشخص و یا تعبیه کرده است.

علت انتخاب عدد چهل و یک برای تعداد منبر‌ها

در کنار محل روشن کردن شمع ظرفی برای ریختن مشکل‌گشا نیز قرار دارد، شرکت‌کنندگان در هر منبر یکی از شمع‌های خود را روشن کرده و مقداری از بسته‌های مشکل‌گشا را در محل تعیین شده می‌ریزند، در طول مسیر عبور از منبری به منبری دیگر مردم از شرکت‌کنندگان با چای، کیک، شربت و آش نذری پذیرایی می‌کنند.

در مورد علت انتخاب عدد چهل و یک برای تعداد منبر‌ها عوام بر این باورند که اسرای واقعه کربلا از محل وقوع حادثه تا شام به چهل اقامتگاه برده شده‌اند، این چهل مکان به همراه خود کربلا جمعاً چهل و یک محل را تشکیل می‌دهد.

عزاداران اولین شمع را د‌ر امامزاده شاهرضا (ع) روشن و بعد از دعا و نیایش با پای پیاده شروع به حرکت می‌کنند.

آنها د‌ر طول مسیر حرکت د‌ر هر سقاخانه، مسجد و منبر برای رفع حاجت یک شمع روشن می‌کنند تا اینکه ۴۱ شمع نذری د‌ر ۴۱ مکان متبرک نظیر سقاخانه، امامزاده و مسجد روشن شود.

دومین منبر قدمگاهی به نام «خواجه خضر» و پس از آن سومین منبر امامزاده «سیده خاتون» است، از منبر چهارم به بعد منبر‌ها را مساجد، تکیه‌ها، سقاخانه‌ها و منزل‌های شخصی تشکیل می‌دهد، با گذشت زمان و با توجه به این‌که این مراسم بدون هیچگونه هیأت و راهنما و طرح قبلی انجام می‌شود، تعدادی منبر جدید افزوده شده است، البته افراد به طور کل تنها به چهل و یک منبر می‌روند، در اینجا نام چهل و یک منبر که قدما بیشتر به آنها پایبند بوده و در پرس و جو‌ها اصالت آنها محرض‌تر است، اشاره می‌شود.

۴۱ منبری که عزاداران در آن شمع روشن می‌کنند

١. امامزاده شاهرضا ۲. خواجه خضر ۳. بی بی سیده خاتون ۴. مسجد سر تخت ۵. منزل کفیل ۶. منزل سالک ۷. منزل امیری ۸. مسجد عسگریه ۹. منزل فرهادزاد ۱۰. مسجد خان، ۱۱. تکیه کتل ۱۲. تکیه علی‌اصغر ۱۳. تکیه خان ۱۶. منزل حریری ۱۷. منزل ناجی ۱۹. سقاخانه عباس (ع) ۲۰. منزل شجاعی ۲۱. تکیه انصارالحسین ۲۲. مسجد حاج هادی ۲۳. مسجد امام موسی بن جعفر (ع) ۲۴. مسجد اقدمیه ۲۵. تکیه جواد الائمه (ع) ۲۶. حسینیه امام رضا (ع) ۲۷. منبر سنگی ۲۸. مسجد صاحب الزمان ۲۹. مسجد نو ۳۰. حسینیه سجادیه ۳۱. منزل یزدانی ۳۲. مسجد علی اصغر ۳۳. منزل فاطمی ۳۴. منزل امین بیطرف ۳۵. تکیه فقرا ۳۹. مسجد خواجه خضر ۳۷. حسینیه مهدیه ۳۸. تکیه حضرت رقیه ۳۹. سقاخانه بازار ۴۰. تکیه سنگ تراشان ۴۱. مسجد جمعه.

عزاداران حسینی پس از گذراندن ۴۰ منبر و بر افروختن شمع در شمعدانی‌های مساجد شهرضا و آرزوی اجابت دعا به سوی آخرین منبر خود یعنی مسجد جامع شهرضا با قدمتی ۷۰۰ ساله می‌شتابند.

مسجدی در بازار قدیمی و سر پوشیده شهرضا که با گذر ایام هنوز استوار و پا برجا گلبانگ اذان را به گوش مردمان این دیار می‌رساند، عاشقان به اهل بیت در مسجد جامع تجمع می‌کنند.

در چهل و یک مکان نذر کنم‌ای خدا/ تا نشود شاه دین روز دگر سر جدا

عاشقان به اهل بیت (ع) در مسجد جامع تجمع می‌کنند و به مداحی و عزاداری و درخواست استجابت دعای خود در چهل و یکمین منبر می‌پردازند.

هر چند پیمودن ۴۱ منبر مسیری طولانی است ولی عشق به ولایت، نوای حسین و یارانش و اندیشه رسیدن به معشوق، خستگی راه را از تن می‌زداید.

بسیاری از زنان و کودکان در این مسیر بسته‌های مشکل‌گشا را به عنوان تبرک از شرکت‌کنندگان می‌گیرند، طی مسیر منبر‌ها حتما با پای پیاده و گاهی پای برهنه انجام می‌گیرد، در طول مسیر و در محل منبر‌ها ذکر خاص این مراسم بر زبان‌ها جاری است: «یا رب تو ببخش ما را به حسین، هم حق علی اکبر او» البته گاهی نیز تنها حسین حسین گویان طی طریق می‌شود.

گروه بسیاری از مردم شهرضا به‌ویژه جوانان در دسته‌های چند نفری به صورت ناپیوسته براساس یک سنت قدیمی نذر کرد‌ه اند که در چهل و یک مکان نذر خود را ادا کرده و همچون روز‌هایی که در سقاخانه‌ها شمع روشن می‌کردند آنان نیز شمع روشن می‌کنند و مشکل‌گشا می‌دهند.

در این سنت که عزاداران از ابتدا تا انتهای برپایی آیین با نیت‌های درونی خود و با زمزمه و ذکر یاحسین و یا فرستادن صلوات بر محمد (ص) و خاندان پاکش مسیر حرکت خود را ادامه می‌دهند، صد‌ها سال است که مردم این دیار این آیین عزاداری چهل و یک منبری را در عصر تاسوعای حسینی ادا می‌کنند.