علائم و روش‌های تشخیص زبان جغرافیایی چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار،ضایعات ایجاد شده روی زبان معمولا بی خطر هستند و بر خلاف تصور برخی افراد نشانه عفونت، سرطان یا سایر مشکلات جدی پزشکی نمی‌باشند، اما لکه‌های بد شکل نشان دهنده التهابی می‌باشد که سطح زبان را درگیر کرده است.

در ادامه قصد داریم درباره زبان جغرافیایی و علل، علائم و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.

زبان جغرافیایی چیست؟  

زبان جغرافیایی که به نام زبان اریتم مهاجر و گلوسیت مهاجر خوش خیم نیز شناخته شده به ضایعاتی گفته می‌شود که در سطح بالایی و کناره‌های زبان ایجاد شده و ظاهری ناهموار دارند که شکل جزیره مانند به زبان می‌دهد.

گاهی لبه‌های سفید رنگ نیز در اطراف این ضایعات دیده می‌شود.

در حالت طبیعی زبان دارای پرز‌های کوچکی به نام پاپیلا است که سطح زبان را پوشانده و در فرایند غذا خوردن، قورت دادن و چشیدن طعم‌ها نقش دارند، اما در زبان جغرافیایی پاپیلا‌ها ناپدید شده و سطح درگیر زبان صاف و قرمز و شبیه جزایر قرمز رنگ به نظر می‌رسد.

لازم به ذکر است با وجود نام زبان اریتم مهاجر که به این ضایعات داده شده، این وضعیت با اریتم مهاجر که در افراد مبتلا به بیماری لایم رخ می‌دهد تفاوت دارد.

همچنین اگر لکه‌های نقشه مانند در قسمت‌های دیگر دهان مانند ناحیه زیر زبان یا روی کام نرم ظاهر شود ممکن است فرد به بیماری دیگری به نام استوماتیت اریتم مهاجر مبتلا شده باشد.

این بیماری علائم و نشانه‌های مشابه زبان جغرافیایی کلاسیک دارد، اما در آن ضایعات به بخش‌های فراتر از زبان گسترش یافته اند.

علائم زبان جغرافیایی 

زبان جغرافیایی در همه موارد با علامت همراه نیست. در این موارد افراد ممکن است متوجه تغییر ظاهری آن نشوند و عارضه تنها با معاینه پزشکی تشخیص داده شود.

برخی افراد نیز متوجه علائمی روی زبان خود می‌شوند که بسیار واضح بوده و تشخیص آن برای پزشک نیز آسان می‌باشد.

علائم زبان جغرافیایی عبارتند از:

*ضایعات قرمز نا منظم و جزیره‌ای شکل که صاف و احتمالا حساس هستند
*حاشیه‌های سفید یا روشن در اطراف لبه‌های ضایعات که ممکن است اندکی برجسته شوند
*لکه‌ها یا ضایعات به اندازه و شکل‌های مختلف
*لکه‌ها یا ضایعاتی که به نظر می‌رسد در عرض چند روز یا چند هفته از ناحیه‌ای از زبان به ناحیه دیگر منتقل می‌شوند
*ضایعاتی که خیلی سریع می‌آیند و می‌روند
*حساسیت به برخی مواد از جمله دود سیگار، خمیر دندان، دهان شویه ها، شیرینی ها، شکر و غذا‌های تند یا بسیار اسیدی
*ناراحتی خفیف یا احساس سوزش در زبان یا دهان
*علائم ممکن است تا یک سال ادامه پیدا کرده و بعد از بهبود در نقطه دیگری عود کند.

برخی از افرادی که دچار زبان جغرافیایی هستند ممکن است شقاق زبان را نیز تجربه کنند، به طور کلی این دو وضعیت اغلب همزمان رخ می‌دهند. لازم به ذکر است شقاق زبان باعث ایجاد ترک و شیار در سطح زبان می‌شود که می‌تواند تحریک کننده و گاه دردناک باشد.

علت زبان جغرافیایی 

تخمین زده شده زبان جغرافیایی حدود ۱ تا ۳ درصد از جمعیت را درگیر کرده است.

محققان از علت دقیق زبان جغرافیایی اطلاع ندارند، اما برخی افراد ممکن است بیشتر از دیگران به این وضعیت دچار شوند که علت آن اغلب ابتلا به بیماری یا اختلالی است که خطر این وضعیت را افزایش می‌دهد.

برخی از این بیماری‌ها و شرایط عبارتند از:

۱. پسوریازیس 

این بیماری پوستی شایع باعث تجمع سلول‌های پوستی در سطح پوست شده و نواحی ضخیم و پوسته پوسته‌ای ایجاد می‌کند که اغلب خارش دار و آزار کننده هستند.

گفته شده افراد مبتلا به پسوریازیس بیشتر در معرض ابتلا به زبان جغرافیایی هستند و برخی متخصصان حدس می‌زنند این عارضه نوع دهانی پسوریازیس می‌باشد.

۲. لیکن پلان 

لیکن پلان یک وضعیت التهابی است که باعث ایجاد برجستگی‌ها و ضایعاتی در سطح پوست یا داخل دهان می‌شود و زبان جغرافیایی ممکن است نوع دهانی این بیماری باشد.

۳. کمبود ویتامین و مواد معدنی 

کمبود ویتامین‌های B می‌تواند به التهاب، تورم و سایر علائم روی زبان منجر شود و به خصوص کمبود ویتامین‌های B۶ و B۱۲ و فولات با زبان جغرافیایی مرتبط هستند.

لازم به ذکر است افرادی که دچار کمبود ویتامین B می‌باشند بیشتر احتمال دارد نواحی صاف و بدون پرز روی زبان خود داشته باشند و به زبان جغرافیایی دچار شوند.

علاوه بر این کمبود ویتامین D، روی و آهن نیز با زبان جغرافیایی مرتبط است.

۴. بارداری 

زنان باردار تغییرات هورمونی زیادی تجربه می‌کنند و جنین در حال رشد مواد مغذی مورد نیاز خودش را از بدن مادر دریافت می‌کند. این مسئله می‌تواند باعث کمبود برخی ویتامین‌ها در بدن مادر شود و علائمی مشابه علائم زبان جغرافیایی در او ایجاد کند.

تشخیص زبان جغرافیایی 

زبان جغرافیایی علائم متمایزی دارد و پزشک با معاینه فیزیکی ساده می‌تواند آن را تشخیص دهد، اما گاهی لازم است بیماری‌های احتمالی را رد کند تا مطمئن شود این ضایعات به دلیل اختلال دیگری رخ نداده اند.

برای این منظور ممکن است از آزمایش خون برای جستجوی نشانگر‌های التهاب، عفونت یا کمبود‌های تغذیه‌ای استفاده شود. برای معاینه دقیق‌تر نیز ممکن معمولا دهان، گلو و زبان با یک ابزار نوری بررسی می‌شود.

در موارد نادر در صورت عدم بهبود عارضه طی چند هفته ممکن است از ناحیه نمونه برداری شود.

لازم به ذکر است علائم زبان جغرافیایی ممکن است چند روز ظاهر و برای چند ماه ناپدید شوند یا ظاهر نقشه مانند آن گاهی چندین ماه وجود داشته و سپس برای سال‌ها ناپدید می‌شود.

پزشکان هنوز نمی‌دانند چرا برخی افراد دوره‌های طولانی تری را تجربه می‌کنند.

چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟ 

افرادی که متوجه ضایعات غیر طبیعی روی زبان خود شده اند و مشکلات تنفسی، مشکل در صحبت کردن یا ناتوانی در بلع یا جویدن تجربه کرده اند لازم است فورا به پزشک مراجعه کنند، زیرا این علائم ممکن است به بیماری جدی تری مرتبط باشد.

درمان زبان جغرافیایی

زبان جغرافیایی درمان خاصی ندارد و بیشتر ضایعات و علائم آن طی چند روز یا چند هفته ناپدید می‌شوند، با همه این‌ها می‌توان از برخی تکنیک‌ها برای کاهش علائم استفاده کرد، از جمله:

دارو‌های بدون نسخه: هر گونه درد یا ناراحتی ناشی از ضایعات را می‌توان با دارو‌های مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم تسکین داد
دارو‌های تجویزی: پزشک ممکن است برای کمک به کاهش التهاب نوعی شوینده کورتیکو استروئیدی تجویز کند. شستشوی دهان با یک بی حس کننده خفیف نیز ممکن است به کاهش درد و تحریک کمک کند
اجتناب از مصرف برخی مواد غذایی: در صورتی که فرد احساس کند علائم او با مصرف برخی غذا‌ها تحریک می‌شود لازم است از آن‌ها اجتناب کند. برخی مواد غذایی که معمولا باعث تحریک یا احساس سوزش می‌شوند شامل مواد غذایی تند، غذا‌های اسیدی، غذا‌های شور و شیرین می‌باشند
اجتناب از خمیر دندان‌های طعم دار: خمیر دندان‌هایی که طعم بسیار قوی دارند یا دارای مواد پاک کننده قابض هستند ممکن است زبان را تحریک کنند 

عوارض زبان جغرافیایی 

یکی از سوالات متداولی که درباره زبان جغرافیایی مطرح می‌شود این است که آیا این عارضه می‌تواند به سرطان تبدیل شود؟ پاسخ این سوال منفی است و خوشبختانه زبان جغرافیایی اغلب نشانه بیماری جدی نمی‌باشد.

برخی افراد مبتلا به این عارضه ممکن است به دلیل ظاهر غیر عادی زبان خود دچار اضطراب و نگرانی شوند، اما همان طور که گفتیم این وضعیت جدی نیست و نیازی به نگرانی نمی‌باشد.

آیا زبان جغرافیایی مسری است؟ 

زبان جغرافیایی مسری نیست و از طریق بوسه یا استفاده مشترک از ظروف غذا به دیگران منتقل نمی‌شود. 

منبع:سومیتا