مهم‌ترین سؤالات علمی در مطالعات باستان‌شناسی محوطه تاریخی ریوی چه چیزی است؟

به گزارش مجله خبری نگارمرکز شاهنشاهی ماد در حوالی همدان امروزی (هگمتانه) قرار داشته و تا کنون شواهد کمی از گسترش قلمرو این شاهنشاهی تا مناطق خراسان امروزی کشف شده است. سفال نوشته ساسانی نیز در بخش‌های شمالی محوطه و در میان ساختمان‌های خشتی باقی‌مانده از این دوران به دست آمد که بیانگر استمرار اهمیت سیاسی و اقتصادی محوطه تاریخی ریوی تا دوران ساسانی بوده است. یکی از مهم‌ترین سؤالات علمی در مطالعات باستان‌شناسی محوطه تاریخی ریوی کشف نام تاریخی این شهر بوده است که اهمیت زیادی در مطالعات تاریخی شمال شرق ایران دارد.

با توجه به یافته‌ها و مدارک باستان شناسی که طی ۹ سال پژوهش‌های باستان‌شناسی از محوطه تاریخی ریوی به‌دست‌آمده است می‌توان این محوطه را سکونتگاهی مهم دانست که از ۳۷۰۰ سال قبل (اواخر دروان مفرغ) تا ۱۰۰۰ سال قبل (قرون اولیه اسلامی) توالی استقراری داشته است و بر اساس دیدگاه‌های مقدماتی علمی، محوطه ریوی را می‌توان یک سکونتگاه شهری معرفی نمود که هم‌زمان با امپراتوری ماد‌ها شکل‌گرفته و طی دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی نیز همچنان هویت شهری داشته است. در حدود سال‌های ۴۰۰ میلادی که اواسط دوران شاهنشاهی ساسانی است استقرار شهری این محوطه تخریب و یا متروک می‌شود و یک استقرار کوچک روستایی از اوایل دوران اسلامی در بخش شرقی محوطه شکل می‌گیرد.

مهم‌ترین دستاورد‌های این کاوش کشف بقایای یک دژ نظامی مربوط به ۲۷۰۰ سال قبل هم‌زمان با امپراطوری ماد‌ها در بخش جنوبی محوطه، کشف گورستان عصر آهنی در بخش جنوب شرقی محوطه و کشف گل مهر‌های نقش‌دار در بخش مرکزی محوطه تاریخی ریوی بود.

در روند کاوش سال‌های قبل بخش‌هایی از یک گورستان عصر مفرغ (۳۷۰۰ سال قبل) در بخش شمالی محوطه شناسایی و مطالعه شد؛ اما در سال جاری بقایایی از یک گورستان دیگر از دوران متأخر آهن (۲۶۰۰-۲۹۰۰ سال قبل) در بخش جنوب شرقی محوطه تاریخی ریوی شناسایی شد که مطالعه بقایای انسانی این دو گورستان اهمیت بسیار زیادی در شناخت جوامع استقراری گذشته منطقه دارد. کشف بقایایی از یک دژ نظامی هم‌زمان با شاهنشاهی ماد‌ها در بخش جنوبی محوطه تاریخی ریوی نیز نشان از وجود حکومت‌های کوچک منطقه‌ای هم‌زمان و یا دست‌نشانده شاهنشاهی ماد در بخش‌های شمال شرقی قلمرو ایشان است.

۲۷۰۰ سال بقایای استقراری جوامع مختلف، محوطه تاریخی ریوی را هم از لحاظ پژوهش‌های نوین باستان شناسی و هم از لحاظ ظرفیت‌های گردشگری به یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی شمال شرق کشور تبدیل کرده و فصل جدید فعالیت‌های علمی و عمرانی در این محوطه در قالب «پایگاه ملی میراث‌فرهنگی محوطه تاریخی ریوی» می‌تواند بستری مناسب برای شکوفایی ظرفیت‌های علمی و گردشگری این اثر تاریخی فراهم کند.

دهمین فصل پژوهش‌های مشترک ایرانی - آلمانی در محوطه تاریخی ریوی از ابتدای آبان‌ماه سال جاری آغاز شد و تا نیمه آذرماه ادامه خواهد داشت.