به گزارش مجله خبری نگار براساس دانشنامه بریتانیکا، ادبیات کودک به مجموعهای از آثار مکتوب یا مصور اطلاق میشود که خلق شدهاند تا برای کودکان سرگرم کننده و در عین حال آموزنده باشند. این ژانر ادبی شامل طیف متنوعی از آثار است: از آثار کلاسیک ادبیات جهان، کتابهای مصور و داستانهای ساده که به طور خاص برای کودکان نوشته شدهاند تا قصههای پریان، لالاییها، حکایتها و دیگر داستانهایی که نسل به نسل به طور شفاهی منتقل شدهاند.
ادبیات کودک اولین بار در نیمه دوم قرن هجدهم میلادی به عنوان یک گونه ادبی مستقل ظهور کرد و در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به دلیل انتشار بسیاری از آثار کلاسیک در این گونه، وارد عصر طلایی خود شد.
نقش ادبیات کودک به دلیل توجه به ذوق و سطح رشد، پرورش فکر، تربیت و شخصیت کودک، در تعلیم، تربیت، پرورش و رشد اجتماعی غیرقابل انکار است، اهمیت ادبیات کودک در آنجاست که مسیر رشد و توسعه زبانی را برای کودکان هموار و آنها را به فعال کردن قوه تخیلشان تشویق میکند. دسترسی به آثار با کیفیت در این ژانر لازمه ترغیب کودکان به مطالعه است، عادتی که میتواند تا بزرگسالی همراهشان بماند.
اهمیت این بخش از فرهنگ اجتماعی در ایران نیز به حدی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی بنابر پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی هجدهمین روز تیر ماه هر سال را به عنوان روز ادبیات کودک و نوجوان در تقویم رسمی کشور جمهوری اسلامی ایران ثبت کرده است.
ارتقای ادبیات کودک بی شک در توسعه فرهنگی کشور نقش بسزایی دارد، بنابراین کالبدشکافی این حوزه و توجه به نیازهای ارتقای آن میتواند از اولویتهای سیاستهای فرهنگی در حوزه دولتی و نهادهای و ارکان خصوصی فعال این عرصه باشد.
به گزارش مجله خبری نگار مجید راستی اظهار کرد: کتابخوانی بخشی از رشد ذهنی، عقلی و تخیلی مخاطب را به همراه دارد، بیماری در حوزه فرهنگ خود را نشان نمیدهد، اما میشود با تحقق کتابخوانی از بیماریهای روحی پیشگیری کرد.
وی تفکر خوب را در گرو مطالعه دانست و افزود: کودکان با مطالعه فرصت شناخت خودشان را پیدا میکنند و دنیای پیرامونشان نیز تحت تاثیر مطالعه قرار خواهد گرفت.
نویسنده پادشاهی که کشورش را گم کرد با تاکید بر حرکت دسته جمعی فراگیر برای ارتقای ادبیات کودک ادامه داد: در مورد مساله ارتقای ادبیات کودک و چالشهای آن باید از چند حوزه به رشد کمی و کیفی ادبیات کودک نگاه شود.
وی دسترسی عمومی و مطلوب به کتاب برای مخاطبان کودک در نقاط مختلف کشور را از جمله بسترهای مهم و اثرگذار برشمرد و افزود: به عنوان مثال اگر تعداد کتابخانه کافی در دسترس بچهها باشد و همه کودکان امکان بهره مندی از کتابهای انتشار یافته را داشته باشند و گسترش کتابخانهها در کشور به شکل معقول و منطقی باشد خود بخود تیراژ کتاب افزایش مییابد. چرا که کتابخانهها باید تغذیه شوند مساله خرید کتاب خود بخود حل میشود و از سوی دیگر هم لازم نیست مخاطب کودک همه کتابهای مورد علاقه اش را بخرد و هزینهای به خانواده تحمیل و مشکل مالی ایجاد کند.
نویسنده ماجراهای علی کوچولو تاکید کرد: با تیراژ فعلی کتاب کشور، کودکان زیادی از بازار کتاب بهره مند نمیشوند. علاوه بر این در حال حاضر کتابخانه همه جا نیست و بسیاری نقاط هم از کتابفروشی محروم هستند. در حالیکه با فراهم آوردن امکان دسترسی عمومی به کتاب برای مخاطبان کودک، کتابخوانی عمومیت پیدا کرده و تنوع آثار چاپ شده هم بیشتر و هم ناشر و هم مخاطب بهره مند میشوند.
راستی ادامه داد: در این زمینه آموزش و پرورش به دلیل وقت و زمان بیشتری که برای بچهها در اختیار دارد مهمترین و اصلیترین مرکز است و باید در حوزه کتابخوانی خیلی جدیتر باشد و به عنوان نمونه دانش آموزان را تشویق به خلاصه نویسی و تحقیق کند.
نویسنده قصههای بی بی و بابا به تلاش نویسندگان در این شرایط برای ارتقای آثار تالیفی نیز اشاره کرد و گفت: مطالعه و سفر میتواند به رشد بیشتر نویسنده کمک کند، اگر رشد نویسنده معمولی باشد آثارش نیز معمولی خواهد بود. علیرغم اینکه وضعیت امرار معاش نویسندگان نیز مقوله مهم دیگر مورد توجه است، اما نویسندگان کشور در حد توان این تلاش را دارند با اینکه حمایت خاصی از جایی ندارند.
راستی همچنین به جهانی شدن ادبیات کودک اشاره کرد و افزود: در زمینه مطرح شدن بیشتر ادبیات کودک در سطح جهان یک مشکل بزرگ داریم آن هم مساله کپی رایت است تا این مساله حل نشود ناچاریم به صورت دست به عصا به همین روند جهانی شدن قانع باشیم، اگر بخواهیم در یک مسیر مشخص تعریف شده قرار بگیریم باید این حق معنوی جهانی را بپذیریم، حتی بسیاری از ناشران و نویسندگان خارجی بخاطر نادیده گرفتن حق کپی رایت حاضر به کار با همتایان ایرانی نیستند.
نویسنده شبی که من به دنیا آمدم تصریح کرد: با تمام این شرایط نور امید حوزه ادبیات کودک به حدی است که در بدترین شرایط هم قوت قلب برای ادامه مسیر وجود دارد و لذت نگارش برای کودکان است که درکنار سختیها انگیزه ادامه کار را برای فعالان این حوزه از نویسندگان و تصویرگران ایجاد میکند.
مجید راستی متولد ۱۳۳۳ در تهران و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته ادبیات انگلیسی است. وی با انتشار اولین کتاب خود برای خردسالان با عنوان پسرک و خورشید در ۱۳۵۵ نوشتن را به صورت حرفهای شروع کرد. تاکنون بیش از ۹۰ عنوان کتاب توسط این نویسنده برای خردسالان و کودکان منتشر شده است که از جمله آن آثار میتوان به مجموعه دو جلدی ماجراهای علی کوچولو، این سر دنیا، آن سر دنیا، مجموعه چهار جلدی پسرکوچولویی به نام غوره، مجموعه سه جلدی قصههای بی بی و بابا، چند تا دوست، دنیا میخواست به دنیا بیاد، دخترک مو فرفری کتابهای پادشاهی که کشورش را گم کرد، من و فیل من، جوجه تیغیهای پسرعمو، کلاه خرسون و آرزوی آدم آهنی و کوهسنگی و داریوش بزرگ اشاره کرد.