بحران افغانستان حاصل اشتباهات محاسباتی آمریکا؛ از اشغال تا خروج

به گزارش مجله خبری نگار، جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا که یک ماه پیش (۱۷ تیرماه) با تعیین ۳۱ اوت جاری (۹ شهریور) برای خروج نیروهایش از افغانستان به رغم مخالفت ها، تسلط طالبان بر افغانستان را حتمی نمی‌دانست، اکنون برای مقابله با پیشروی گروه طالبان به استفاده از بمب افکن‌های "بی ۵۲" و هواگرد‌های تهاجمی "لاکهید‌ای سی ۱۳۰" روی آورده است.
وزارت دفاع افغانستان شنبه شب اعلام کرد که مواضع طالبان توسط بمب افکن‌های بی ۵۲ آمریکا بمباران شده است.
فواد امان معاون سخنگوی وزارت دفاع گفت: مواضع طالبان در شهر شبرگان ولایت جوزجان هدف حمله بمب افکن‌های بی ۵۲ آمریکا قرار گرفت. تروریست‌ها در نتیجه حمله نیرو‌های هوایی آمریکا متحمل تلفات سنگینی شدند.

پیش از این حمله، نشریه انگلیسی تایمز اعلام کرد در پی تصرف مراکز استان جوزجان در شمال و نیمروز در غرب افغانستان توسط طالبان، رییس جمهوری آمریکا به ارتش این کشور دستور داد تا مواضع طالبان را با بمب افکن‌های بی ۵۲ مورد هدف قرار دهند.
بر اساس گزارش ها، بمب افکن‌های «بی ۵۲ استراتوفورتس» ساخت شرکت بوئینگ قابلیت حمل ۳۲ تن بمب را دارند.
دستور بایدن برای اعزام بمب افکن‌ها در حالی صورت می‌گیرد که طالبان شهر راهبردی شبرغان، مرکز ولایت جوزجان در شمال افغانستان و پیش از آن شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز را تصرف کردند.

هشدار آمریکا و انگلیس به اتباع خود قبل از حمله

سفارت آمریکا در کابل پیش از این حمله، با انتشار بیانیه‌ای از شهروندان کشورش خواست با توجه به ملاحظات امنیتی هرچه سریعتر افغانستان را ترک کنند و از پرواز‌های موجود در این زمینه استفاده کنند.
انگلیس نیزاز شهروندانش خواست هرچه سریع‌تر افغانستان را ترک کنند.

پاسخ دولت افغانستان به حملات طالبان

گروه طالبان همزمان با خروج نظامیان آمریکا و ناتو از افغانستان عملیات تهاجمی علیه نیرو‌های دولتی افغانستان را آغاز کرده است.

عملیات تهاجمی طالبان علیه نیرو‌های دولتی حدود سه ماه پیش آغاز شد. دولت افغانستان تخمین می‌زند که از آن زمان تاکنون بیش از ۴۰ هزار خانواده به دلیل درگیری‌ها مجبور به ترک محل سکونت خود شده اند.

وزارت دفاع افغانستان روز شنبه اعلام کرد که در ۲۴ ساعت گذشته در نتیجه عملیات نیرو‌های امنیتی ارتش در ولایت‌های ننگرهار، لوگر، غزنی، پکتیکا، میدان وردک، قندهار، هرات، فراه، جوزجان، سمنگان، هلمند، تخار، بغلان و کاپیسا ۳۸۵ تروریست طالبان کشته و ۲۱۰ تن دیگر زخمی شدند.

وزارت دفاع افغانستان همچنین اعلام کرد که ۱۱ بمب دست ساز که توسط طالبان در جاده‌های عمومی کار گذاشته شده بودند توسط ارتش ملی افغانستان کشف و خنثی شدند.

حملات طالبان همچنین طی روز‌های گذشته در کابل پایتخت افزایش یافته و هفته گذشته نیز این گروه با حمله انتحاری بر منزل بسم الله محمدی سرپرست وزارت دفاع افغانستان ۸ تن را کشته و ۲۰ نفر دیگر را نیز زخمی کردند.

طالبان اعلام کرده که آن‌ها به حملات هدفمند خود بر مقامات دولتی افغانستان ادامه می‌دهند.

آمریکا مقصر وخیم شدن اوضاع امنیتی افغانستان

محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان دلیل وخیم شدن اوضاع امنیتی کشورش را تصمیم "ناگهانی" آمریکا برای خروج تمام نیرو‌های خود از منطقه می‌داند.

رئیس جمهوری افغانستان به پارلمان این کشور گفته است: ما با یک وضعیت پیش بینی نشده در سه ماه گذشته مواجه بودیم. دلیل وضعیت کنونی ما این است که این تصمیم (خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان) ناگهانی گرفته شده است.

غنی همچنین به واشنگتن اخطار داد که خروج تمام نیرو‌های آمریکایی عواقبی خواهد داشت.
شماری از نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی افغانستان معتقدند وضعیت امروز کشورشان نتیجه معامله پنهانی گروه طالبان با همکاری پاکستان است.

کشتار اخیر غیرنظامیان در قندهار، هلمند و غزنی توسط نیرو‌های طالبان باعث شد که حامد کرزی رئیس جمهوری سابق افغانستان این گروه را به قیام ملی هشدار دهد.
وی از طالبان خواسته است که قیام خودجوش مردم را یک هشدار جدی تلقی کنند و از ادامه جنگ و ویرانی کشور دست بردارند.

بیش از سه میلیون و ۵۰۰ هزار آواره افغانستانی به روایت کمیساریای عالی پناهندگان

"بابر بلوچ" سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد اعلام کرده است افغانستان در آستانه بحران انسانی دیگری قرار گرفته که قابل پیشگیری است و باید از آن جلوگیری شود.

وی گفته است ناتوانی در دستیابی به توافق صلح در افغانستان و ریشه کنی خشونت کنونی، منجر به آوارگی بیشتر درون این کشور و همچنین کشور‌های همسایه خواهد شد.

براساس آمار این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد؛ با آواره شدن ۲۷۰ هزار افغان دیگر از ژانویه به این سو در این کشور، شمار کل آوارگان آن از بیش از سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر فراتر می‌رود.

نشست شورای امنیت و هشدار درباره پیام‌های فراتر از مرز‌ها

شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه برای بحث و گفتگو درباره وخامت اوضاع در افغانستان به درخواست دولت این کشور پس از پیوستن کشور‌های نروژ و استونی، این نشست را تشکیل دادند.
"دبورا لیونز" نماینده سازمان ملل در امور افغانستان در سخنانی اظهار داشت که طالبان تلاش می‌کند مراکز استان‌ها را در افغانستان با توسل به سلاح، در دست بگیرد. حملات خمپاره‌ای طالبان باعث کشته شدن شمار زیادی از غیرنظامیان شده است.
نماینده سازمان ملل از جامعه جهانی خواست مانع حرکت افغانستان به سوی فاجعه بزرگ شود و هشدار داد فاجعه‌ای که افغانستان شاهد آن است پیامد‌هایی فراتر از مرز‌های این کشور خواهد داشت.
وی تصریح کرد دستیابی به توافق صلح در افغانستان نباید همراه با کشته شدن افراد بیشتر باشد و حملات به شهر‌های افغانستان باید بلافاصله متوقف شود.
لاینز افزود که به خاطر اوضاع کنونی، مهاجرت غیرقانونی و قانونی از این کشور در سال جاری افزایش دو برابری خواهد داشت.
نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل با تاکید بر اینکه حکومتی که در افغانستان با زور تحمیل شود، قابل پذیرش نیست، از سازمان ملل خواست برای پیشرفت مذاکرات صلح افغانستان نقش فعال تری ایفا کند.

معاون نماینده آمریکا در سازمان ملل که کشورش دو دهه افغانستان را اشغال و اکنون غیرمسوولانه در خروج نظامیانش از این کشور بوده، از طالبان خواست حملات خود را در افغانستان متوقف کند و به دنبال حل و فصل سیاسی و محافظت از زیرساخت‌ها و مردم افغانستان باشد.

نماینده روسیه در سازمان ملل نیز شرایط در افغانستان را باعث افزایش نگرانی دانست و گفت خروج نیرو‌های خارجی دورنمای ترسناکی ایجاد می‌کند.

معاون نماینده چین در سازمان ملل نیز اظهار داشت نیرو‌های خارجی در افغانستان باید با کشور‌های منطقه شفاف‌تر باشند. آن‌ها نباید تمامی مشکلات را پشت سر خود برجای بگذارند.

"شهرزاد اکبر" رئیس کمیسیون حقوق بشر افغانستان نیز از طریق تماس ویدئویی تاکید کرد بیشترین صدمه تداوم وضعیت کنونی و خشونت‌ها به غیرنظامیان افغان وارد شده و تمام دستاورد‌های حقوق بشر افغانستان در سال‌های گذشته با خطر روبه‎رو است.

"تی اس تیرمورتی" نماینده هند در سازمان ملل نیز اعلام کرد باید برای پایان خشونت و آتش‌بس جامع در افغانستان تلاش شود و منافع تمام گروه‌های قومی و مذهبی تامین شوند.
وی با تاکید بر اینکه برای تامین صلح و آرامش در افغانستان به صلح در داخل این کشور و نیز کشور‌های همسایه نیاز است از طالبان خواست با نیت مثبت وارد مذاکرات صلح شود و رابطه با گروه‌های تروریستی را قطع کند.

بر اساس گزارش ها، شرکت کنندگان در نشست ویژه شورای امنیت سازمان ملل با تاکید بر کاهش خشونت‌ها و راه حل سیاسی بحران افغانستان تصریح کردند اگر پیشرفتی در مذاکرات صلح ایجاد نشود، تحریم‌های رفع شده برای سفر آزادانه طالبان بار دیگر اعمال شود.

نماینده دائم افغانستان در سازمان ملل نیز گفت: پاکستان از زمان خروج نیرو‌های خارجی در حال کمک به ماشین جنگی طالبان است.

«غلام اسحاق زی» با بیان اینکه طالبان از منطقه امن خود و دریافت کمک از پاکستان لذت می‌برد خاطرنشان کرد این تنها یک تخطی از قطعنامه ۱۹۸۸ شورای امنیت سازمان ملل نیست بلکه منجر به بی اعتمادی به برقراری روابط با پاکستان می‌شود. ما از پاکستان می‌خواهیم کمک‌های مالی اش را به طالبان را قطع کند و در کنار ما در برابر این گروه تروریستی قرار بگیرد.

بی برنامگی آمریکا درباره افغانستان به روایت سیاستمدارانش

در حالیکه برخی رسانه‌ها تلاش دارند آمادگی پیش بینی ارتش آمریکا برای این روز‌ها و سپرده شدن هدایت امور افغانستان به سنتکام را تشریح کنند، اما برخی دیگر با توجه به اظهارات رئیس جمهوری آمریکا این روند را بازبینی سیاست‌ها یا اعتراف به شکست سیاست ترک افغانستان توسط آمریکا برآورد می‌کنند.

میچ مک کانل رهبر اقلیت سنای آمریکا پس از تصمیم بایدن به صراحت اعلام کرده بود نیرو‌های ما نیمه شب پایگاه هوایی استراتژیک بگرام را بدون اینکه برنامه‌ای برای شرکای افغانستانی خود برای تأمین امنیت این پایگاه داشته باشیم، تخلیه کردند. عجله بی پروای ما در خروج از افغانستان موجب گرفتاری جهانی شده است.
وی با بیان اینکه بایدن واقعیت پیش چشمان ما را نادیده می‌گیرد، گفته بود: بایدن این واقعیت را نادیده گرفته که افغانستان در حال فروپاشی اسبت.

لیندزی گراهام سناتور جمهوریخواه نیز تصمیم بایدن را بزرگترین اشتباه خوانده و گفته بود: بایدن ممکن است برای خاتمه دادن به جنگ با القاعده و داعش مهلتی را تعیین کرده باشد، اما از طرف ما زمانی که القاعده و داعش منافع آمریکا را مورد حمله قرار می‌دهند مهلتی تعیین نمی‌شود.

"پیتر برگن" تحلیلگر امنیت ملی سی ان ان، استاد دانشگاه آریزونا و نویسنده کتاب "ظهور و سقوط اسامه بن لادن" نیز در مقاله‌ای تصمیم ترامپ درباره خروج از افغانستان را با رفتار ترامپ با توافق هسته‌ای (برجام) مقایسه کرده و نوشته بود: بایدن درحالی توافقنامه دولت ترامپ با یک گروه شبه‌نظامی را الزام‌آور می‌داند که این توافقنامه مشروط بر قطع روابط طالبان با القاعده و آغاز گفتگو‌های واقعی صلح بود که بنا به گزارش سازمان ملل، طالبان آن را عملی نکرده است.

سخن آخر

تحلیلگران می‌گویند آمریکا در حالی ادعای حمایت لجستیکی، مالی و نظامی و اطلاعاتی از افغانستان دارد که در ۲۰ سال گذشته اقدامی برای تقویت ارتش، ایجاد فرایند سیاسی مناسب و نیز حمایت اقتصادی از این کشور انجام نداده است.
به اعتقاد آنها، طرح‌های آمریکا و تشکیل دو پایگاه در قطر و کابل نه برای کمک به افغانستان برای اجرای ابعاد جدیدی از حضور در پوشش اقدامات حمایتی است که بر اساس این طرح با پایان خروج نیرو‌های نظامی قدیمی، نیرو‌های جدید با محوریت اطلاعاتی و امنیتی وارد افغانستان می‌شوند تا بعد جدیدی از اشغالگری را رقم زنند.

از این رو، معضل موجود در افغانستان راه حل نظامی نداشته و نخواهد داشت همانگونه که هر گونه اقدام نظامی امریکا، ناتو و سایر کشور‌های غربی و سایر طرف‌های درگیر دراین کشور تاکنون صرفا موجب ایجاد مشکلات امنیتی و اقتصادی برای مردم بی پناه این کشور طی سال‌های اخیر شده و تقویت گفتگو‌های افغانستانی برای حل بحران این کشور تنها راه بازگشت آرامش و ثبات برای مردم رنجدیده افغانستان است.