به گزارش مجله خبری نگار، کلیات طرح قانونی بانک مرکزی در اردیبهشت ماه امسال در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و جهت بررسی جزئیات آن (شور دوم) به کمیسیون اقتصادی مجلس ارجاع داده شد. این طرح مخالفان و موافقان جدی داشته و محل مناقشه بسیار است.
به همین منظور «حلقه بانکداری مقاومتی مرکز رشد» با همکاری «هسته بانکداری مرکزی اسلامی» دانشگاه امام صادق علیه السلامسلسله جلسات نقد و بررسی طرح بانک مرکزی مجلس را در دستور کار خود قرار داده است. جلسه اول از این سلسله نشستهای تخصصی با حضور حجت الاسلام دکتر مصباحی مقدم عضو شورای فقهی بانک مرکزی، جلسه دوم با حضور دکتر میثم خسروی کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس و جلسه سوم با حضور دکتر حسین عیوضلو عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام برگزار شد. در ادامه این سلسله نشستها جلسه چهارم با حضور حجت الاسلام دکتر معصومی نیا استاد اقتصاد و بانکداری اسلامی در تاریخ ۲۳ تیر ۱۴۰۰ برگزار شد.
دکتر معصومی نیا پس از بیان تغییر و تحولات طرح بانکداری در مجلس و انتقاد به روش نگارش طرح مذکور از حیث تشتت آراء در نسخههای مختلف طرح و صرف هزینه و وقت بسیار، به برخی از چالشهای طرح بانک مرکزی مجلس اشاره کردند.
مدیرگروه اقتصاد و بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی پس از معرفی ساختار پیشنهادی بانک مرکزی در طرح مجلس و هیئت عالی به عنوان بالاترین رکن در بانک مرکزی که از سه عضو اجرایی (رئیس کل، معاون سیاستگذاری پولی و معاون سیاستگذاری ارزی) و شش عضو غیراجرایی (متخصص اقتصاد پولی و بانکداری) تشکیل شده است، بیان کردند: این شش نفر قدرت مطلق داشته و رئیس کل نیز مجری حرفهای این افراد است و اگر خلاف نظرات آنها عمل کند منجر به عزلش میشود. انتخاب و تایید این شش نفر با رئیس جمهور است، اما طبیعی ست که بانکهای خصوصی در انتخاب آنها لابی خواهند کرد و کنترل بانک مرکزی و اقتصاد کشور را در سیطره خود میگیرند. مدرک تحصیلی این افراد مشخص نشده و لزومی به آشنابودن آنها با اقتصاد و بانکداری اسلامی نیست. فرایند عزل آنان به شدت دشوار است در عین این که عملا به هیچ جا پاسخگو نیستند.
ایشان در ادامه افزودند: در وضع موجود بانک مرکزی ذیل دولت است و تبدیل به صندوق دولت شده و دولت از آن سوء استفاده میکند. این وضع قطعا نامطلوب و غلط است، اما راهکار اصلاح این وضعیت نباید این طور شود که به شش نفر متخصص اقتصاد و بانکداری (با همه توضیحات پیشین) اختیار و استقلال کامل داده شود در عین این که پاسخگو هم نباشند.
حجت الاسلام معصومی نیا یکی دیگر از ایرادات اصلی این طرح را عدم توجه به ماهیت خلق پول دانست و این چنین بیان کرد: «عمده ادبیات بانکداری اسلامی در کشور مبتنی بر نظریه واسطه وجوه بودن بانک هاست و همین رویکرد در طرح نیز مشاهده میشود و این خطای بزرگی است. شومپیتر جمله قشنگی دارد به این مضمون که «اگر سیاست گذار ماهیت پول را نفهمد فاجعه پدید میآید.» همچنین طرح مجلس راهکاری برای جلوگیری از خلق پول بی ضابطه بانکها ارائه نداده است.
ایشان در نهایت این طرح را فرصت سوزی و یک قدم به عقب توصیف کردند و معتقد بودند که «اگر قانون بانکداری بدون ربا به همراه آیین نامههای آن واقعا به درستی و به طور کامل اجرا شود به مراتب از طرح مذکور بهتر خواهد بود.»
انتهای این جلسه نیز به پرسش و پاسخ اختصاص یافت.
نشستهای تخصصی نقد و بررسی طرح بانک مرکزی مجلس ادامه داشته و از طریق کانال مرکز رشد در پیام رسان بله (@Rushdisu) اطلاع رسانی میشود.