به گزارش مجله خبری نگار، دانشمندان دانشگاه مکگیل دریافتهاند که اختلال در ریتمهای شبانهروزی در دوران نوجوانی میتواند بر رشد مغز تأثیر بگذارد، به خصوص اگر فرد از قبل عوامل خطر مادرزادی مانند عفونتی که مادر در دوران بارداری به آن مبتلا بوده است را داشته باشد. این تحقیق در مجله Brain Behavior and Immunity (BBI) منتشر شده است.
پیش از این مشخص شده است که بیماریهای عفونی که یک زن باردار به آن مبتلا میشود، مانند آنفولانزا، میتواند خطر ابتلای کودک به اسکیزوفرنی یا اختلالات طیف اوتیسم را افزایش دهد. اختلالات خواب، که اغلب با این بیماریها همراه است، با اختلال در ریتمهای بیولوژیکی بدن نیز مرتبط است.
برای فهمیدن چگونگی تعامل این دو عامل خطر، محققان مجموعهای از آزمایشها را روی موشها انجام دادند. یک گروه از حیوانات در معرض عفونت داخل رحمی شبیهسازی شده، گروه دیگر در معرض نور مداوم در دوران نوجوانی، گروه سوم به طور همزمان در معرض هر دو نور قرار گرفتند و گروه چهارم بدون تغییر باقی ماند.
نتایج غیرمنتظره بود. اگرچه هر عامل به طور جداگانه باعث تغییرات خاصی در رفتار، حافظه و فعالیت ژن، به ویژه در مناطقی از مغز که با اختلالات روانی مرتبط هستند، شد، اما ترکیب آنها همیشه وضعیت را بدتر نکرد. در برخی موارد، اختلال در ریتمهای زیستی، برعکس، اثرات عفونت را تضعیف کرد.
نیکولاس زرماکیان، استاد روانپزشکی دانشگاه مکگیل و نویسنده ارشد این مطالعه، گفت: «ما فرض میکردیم که این اثرات صرفاً افزایشی هستند، اما معلوم شد که موضوع بسیار پیچیدهتر است. گاهی اوقات ریتمهای بیولوژیکی مختل شده در نوجوانی حتی تأثیر عفونت دوران بارداری را کاهش میدادند.»
انتخاب نوجوانی تصادفی نبود: این مرحلهای حیاتی از رشد مغز است. در این دوره، ساعت درونی نوجوانان اغلب با برنامههای اجتماعیشان، مانند شروع زودهنگام مدرسه، متفاوت میشود. دیر خوابیدن، نور مداوم صفحه نمایش و اختلال خواب، وضعیتی را ایجاد میکند که به عنوان «پرواززدگی اجتماعی» شناخته میشود.
تارا دلورم، یکی از نویسندگان این مطالعه و دانشجوی سابق فارغالتحصیل مرکز تحقیقات مغز داگلاس، گفت: «نوجوانان به ویژه آسیبپذیر هستند و اگر عوامل خطر بیولوژیکی دیگری داشته باشند، توجه دقیق به الگوهای خواب آنها بسیار مهم است.»
این تیم اکنون به تجزیه و تحلیل تغییرات ژنی مشاهده شده در موشها ادامه میدهد تا بفهمد که این مکانیسمها چگونه ممکن است در مغز انسان کار کنند و چگونه میتوان از آنها برای پیشگیری یا درمان اختلالات روانی استفاده کرد.