به کمک فناوری نانو، دارو‌های mRNA را استنشاق کنید!

به گزارش مجله خبری نگار،تحقیقات روی دارو‌های استنشاقی به‌ویژه برای بیماری‌های تنفسی از اهمیت زیادی برخوردار است. بیماری‌های مختلفی وجود دارند که نیازمند درمان‌های هدفمند به بافت ریه هستند و انتقال دارو از طریق تنفس می‌تواند مزایای بسیاری داشته باشد. از آنجا که تزریق برخی دارو‌ها برای بسیاری از افراد ناخوشایند است، تولید دارو‌های قابل استنشاق می‌تواند گزینه‌ای جایگزین و راحت‌تر باشد. این نوع دارورسانی به‌خصوص برای گروه‌های حساس، از جمله کودکان و سالمندان، بسیار مفید است و عوارض جانبی ناشی از تزریق را نیز کاهش می‌دهد.

تاکنون روش‌های مختلفی برای دارورسانی به ریه‌ها آزمایش شده‌اند، اما بسیاری از آنها برای استفاده با مولکول‌های حساس و پیچیده‌ای مانند mRNA مناسب نیستند. mRNA که در ساخت برخی واکسن‌ها و دارو‌های جدید به کار می‌رود، بسیار حساس است و برای حفظ اثربخشی خود نیاز به نگهداری خاص دارد. با این حال، اگر دارو‌هایی مبتنی بر mRNA به شکل استنشاقی تولید شوند، می‌توانند به‌طور مستقیم به ریه‌ها منتقل شوند و در درمان بیماری‌های تنفسی و حتی برخی بیماری‌های ژنتیکی کاربرد داشته باشند.

پژوهشگران از دانشگاه MIT و همکارانشان در یک پژوهش جدید موفق شده‌اند نانوذراتی را توسعه دهند که امکان انتقال mRNA از طریق استنشاق را فراهم می‌کند. این پژوهش به‌دنبال یافتن راهی برای رساندن موثر mRNA به ریه‌ها و جلوگیری از تجزیه و تخریب آن حین انتقال بوده است، که موضوعی حیاتی در اثربخشی این نوع درمان‌ها به شمار می‌رود.

در این پژوهش، محققان از نانوذرات لیپیدی (ذرات کوچک چربی) استفاده کردند تا mRNA را درون آنها نگهداری کنند. سپس، برای افزایش پایداری این نانوذرات در حالت پودر شده یا محلول استنشاقی، یک نوع پلیمر ویژه به نام «زویتریونیک» به ذرات چربی اضافه کردند. این پلیمر به دلیل ساختار ویژه خود، به پایداری بیشتر این نانوذرات کمک کرده و مانع از تغییر اندازه یا چسبیدن آنها به یکدیگر می‌شود.

بر اساس یافته‌های این پژوهش، بهترین نوع این نانوذرات لیپیدی با mRNA در آزمایش روی موش‌ها توانستند پس از استنشاق به‌خوبی در ریه‌ها پخش شوند و به‌طور یکنواخت پروتئین مورد نظر را تولید کنند. همچنین، این نانوذرات توانستند بدون ایجاد التهاب در ریه‌ها برای چند هفته پس از هر بار استفاده، به تولید پروتئین ادامه دهند. حتی در موش‌هایی با شرایط مشابه بیماران مبتلا به فیبروز سیستیک (که مجاری تنفسی‌شان با لایه‌ای از مخاط ضخیم پوشیده شده)، این روش موفقیت‌آمیز بود.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که استفاده از پلیمر‌های زویتریونیک در نانوذرات لیپیدی می‌تواند باعث انتقال موثر و ایمن mRNA به ریه‌ها شود. به‌ویژه در بیماری‌هایی که بافت ریه آسیب‌دیده است و نیاز به درمان موضعی دارد، این روش به دلیل اثرگذاری و عدم نیاز به تزریق مزیت‌های ویژه‌ای دارد.

این روش، در صورت تکمیل و تایید در مراحل بعدی، می‌تواند تحولی بزرگ در دارورسانی به بافت‌های داخلی بدن باشد و استفاده از دارو‌های تزریقی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

گفتنی است این تحقیق در مجله انجمن شیمی آمریکا منتشر شده است و قدمی امیدبخش در توسعه دارو‌های استنشاقی mRNA به شمار می‌رود.