نگاهداری: باید پذیریم که حکمرانی یک امر نخبگانی است/ تجربه راهکار‌های توسعه غربی موفق نبوده است

به گزارش مجله خبری نگار،بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در مراسم اختتامیه دومین پارلمان دانشجویی که عصر امروز (پنجشنبه، ۲۸ اردیبهشت) در محل مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد، ضمن ابراز خوشحالی از برگزاری دومین دوره از پارلمان دانشجویی اظهار کرد: یکی از اهداف مجموعه تحرکات و فعالیت‌های مرکز پژوهش‌ها که در قالب چنین رویداد‌هایی برگزار می‌شود، این است که بتواند از خلاقیت نسل جوان برای تصمیم‌گیری‌های بهتر در حوزه سیاستگذاری کشور استفاده کنیم.

وی افزود: هدف مهمتر آن است که توصیه مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه نخبگان کشور را باید به شیوه‌های گوناگون توانمندسازی کنیم تا در سال‌های آینده بتوانند برای مدیریت کشور آماده شوند، محقق شود؛ واقعیت آن است که این هدف دوم برای من مهمتر است تا در این فرصت بتوانم فضایی را فراهم کنم که جوانان با فضای قانونگذاری آشنا شوند.

نگاهداری ادامه داد: من احساس می‌کنم یک موانع و مشکلاتی وجود دارد که ما باید با کمک همدیگر برای اینکه راه و مسیر حضور نخبگان در حکمرانی و مدیریت کشور هموار شود، این موانع را برطرف کنیم.

وی تصریح کرد: این موانع، فرهنگی و تاریخی است، یعنی به خاطر زمینه‌های فرهنگی و تاریخی که در کشور ما وجود دارد، نخبگان علاقه زیادی برای حضور در حکمرانی و مدیریت ندارند و در عمق فهم نخبگانی ما این است که تا جایی که می‌توانیم باید از حکمرانی و مدیریت فاصله بگیریم و این فاصله گرفتن نوعی ارزش تلقی می‌شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی یادآور شد: از سوی دیگر، حاکمان نیز در تاریخ کشور ما علاقه زیادی به مشارکت دانشمندان در دربارشان نداشتند، البته برخی سلاطین در مقاطع محدودی فرصت نقش‌آفرینی برخی از علما در اداره کشور را دادند، بنابراین به نوعی این مانع دو طرفه است.

وی تأکید کرد: در حال حاضر حکمرانی، دانش‌بنیان شده و کاری تخصصی و علمی است که بدون حضور نخبگان و اندیشمندان آینده دچار مشکلات جدی خواهد بود؛ همین باعث شده است که در حال حاضر همپوشانی که بین مسئولان کشور و نخبگانی که در بنیاد ملی نخبگان شکل گرفته است، تناسب زیادی ندارد. ما باید به این سمت برویم و نخبگان را تشویق کنیم تا در عرصه‌های مدیریتی کشور حضور پیدا کنند.

نگاهداری ادامه داد: باید پذیریم که حکمرانی یک امر نخبگانی است و اگر در حال حاضر حضور نخبگان در سطوح مدیریتی کشور کم است، این یک آسیب جدی است که باید به این سمت برویم که این را ترویج کنیم و موانع موجود آن را رفع کنیم.

وی با تأکید بر لزوم حل نوآورانه مسائل، گفت: عده‌ای می‌گویند که علم و عمل با یکدیگر همخوانی ندارد، زیرا دروسی که در دانشگاه تدریس می‌شود با توانمندی‌ها و مهارت‌هایی که برای اداره کشور لازم است، همخوانی ندارد و حتی برخی اساتید نیز توانایی این را ندارند چه برسد به دانشجو، بنابراین آنچه که برای ما به آن نیاز است، حل نوآورانه مسائل است، لذا تدریس صرف تئوری‌های تجویز شده از سوی کشور‌های غربی جواب نمی‌دهد، چرا که نوعی تقلید کوکورانه است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افزود: اکثر کشور‌هایی که با راهکار‌های توسعه غربی تلاش کردند تا کشور خود را متحول کنند، موفق نبودند، چرا که این راهکار‌های غربی نسبتی با زمینه‌های بومی آن کشور ندارد، در همین کشور ما، یک برهه‌ای گفتند که ثروت و دارایی باعث توسعه کشور‌ها است و این باعث شد که به دنبال دولتی کردن اقتصاد افتادیم و بعد از شکل‌گیری کلی از فساد‌ها به این نتیجه رسیدند که به سوی سیاست‌های جدید بروند و در مقطعی فکر کردند که توسعه سیاست خوب است و تجویز‌هایی از نوع خصوصی از سوی کشور‌های غربی به کشور‌های در حال توسعه داده شد و باعث این شد که فساد، از بخش دولتی به سوی مافیای بخش خصوصی هدایت شود.

نگاهداری در ادامه خاطرنشان کرد: حالا نیز در دام واژه‌هایی مثل حکمرانی خوب افتاده‌ایم و من یقین دارم از آنجا که این واژه‌ها تقلیدی است، تا چند سال آینده به بن‌بست خواهد خورد. از این رو من باور دارم که راهکار حل مسائل از نوع همین رویداد پارلمان دانشجویی شما است، یعنی مواجهه با مسئله و حل نوآورانه آن، چرا که شما تا زمانی که خودتان به‌طور مستقیم با مسائل مواجه نشوید، نمی‌توانید به راه‌حل مناسب برسید.

وی با اشاره به مشکلات حکمرانی و سیاستگذاری در کشور، گفت: متأسفانه ما صرفا داریم برای توسعه برنامه‌ریزی می‌کنیم و مسئله برایمان محوریت ندارد و با وارد کردن یک سری رویکرد‌های وارداتی لیبرالیستی و سوسیالیستی از مسئله دور شده‌ایم و در نتیجه نمی‌توانیم به حل مسئله برسیم، این رویکرد‌های تقلیدی به راه‌حل محوری به جای مسئله‌محوری تکیه دارد و به سمت یافتن راه‌حل از نوع وارداتی پیش رفته که تجربه نشان می‌دهد در عمل، پاسخ نمی‌دهد بلکه راه، همین مسیر حل نوآورانه مسائل کشور است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم تفکیک کسب قدرت و اداره قدرت و تربیت کادر لازم برای هر یک از این حوزه‌ها، اظهار کرد: یک آسیبی در کشور وجود دارد که دوست دارم با مشارکت فعال نسل‌های بعدی این آسیب رفع شود، ما دو موضوع داریم؛ یکی کسب قدرت و یکی اداره قدرت است، این دو با یکدیگر فرق دارند. قواعد کسب قدرت و انسان‌هایی که برای کسب قدرت لازم هستند، با قواعد اداره قدرت و افرادی که برای اداره قدرت باید تربیت شوند زمین تا آسمان متفاوت است.

نگاهداری ادامه داد: در کشور‌هایی که احزاب خیلی قوی دارند، کارکرد حزب آن است که افراد با ویژگی‌های مختلف در آن تربیت می‌شوند. عده‌ای به عنوان فعالان سیاسی برای کسب قدرت تلاش می‌کنند و عده‌ای برای اداره قدرت تربیت می‌شوند که بعد از اینکه حزبی قدرت را به دست آورد چگونه نهاد و سازمان قدرت را بتوانند خوب اداره کنند، اما در کشور ما به دلیل آنکه احزاب قوی و محکمی نداریم و کارکرد حزبی مؤثر و کارآمد نیست و هنوز هم نتوانستیم نهادی مؤثر به عنوان جایگزین آن ارائه دهیم، بیشتر فعالیت احزاب ما محدود به دوران محدوده انتخابات می‌شوند.

وی ادامه داد: در دوران انتخابات نیز آن‌هایی که مهارت کسب قدرت را دارند، فعالیت بیشتری دارند که به عنوان حامیان سیاسی یک جریان تبلیغ می‌کنند.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: در نتیجه به دلیل نبود اشخاص مفید برای اداره سیاست‌ها، همان افراد حامی که توانایی کسب قدرت را دارند در جایگاه اداره قدرت می‌نشینند و این است که ما در اداره قدرت دچار ضعف و مشکل و ناتوانی می‌شویم، انتظار دارم نخبگان کشور با تلاشی که برای آماده‌سازی خود برای حضور در حکمرانی کشور می‌کنند در آینده این خلأ را پر کنند.