هشدار وزارت بهداشت و انجمن تغذیه به صداوسیما درباره تبلیغ جلبک اسپیرولینا

به گزارش مجله خبری نگار، احمد اسمعیل‌زاده مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه با اشاره به تبلیغ اخیر دمنوش‌ها و جلبک اسپیرولینا در رسانه ملی گفت: طی هفته‌های گذشته، آگهی‌هایی در صداوسیما پخش شده که در آن ادعا‌های غیرعلمی و معجزه‌آسا درباره این محصولات مطرح شده و به‌صورت گسترده، درمان بیماری‌ها، لاغری بدون اصلاح سبک زندگی و اثرات سلامت‌بخش غیرواقعی به مخاطب القا شده است.

وی افزود: مجوزی که وزارت بهداشت یا سازمان غذا و دارو برای یک محصول صادر می‌کند، صرفاً مجوز تولید است و هیچ‌گونه مجوزی برای ادعا‌های درمانی یا تبلیغات سلامت‌محور محسوب نمی‌شود؛ بنابراین اینکه یک محصول مجوز ساخت دارد، به‌معنای تأیید اثربخشی درمانی آن نیست و رسانه ملی نباید از این مجوز برای توجیه تبلیغات غیرواقعی استفاده کند. داشتن مجوز تولید برای محصولاتی مانند دمنوش‌ها، پفک، چیپس یا مکمل‌های غذایی نیز به‌معنای تأیید اثرات سلامتی یا شفابخشی آنها نیست.

او تأکید کرد: مسئله وزارت بهداشت نه با تولید این محصولات، بلکه با طرح ادعا‌های غیرعلمی و معجزه‌آسا در قالب تبلیغات تلویزیونی است که می‌تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه با انتقاد از نحوه جای‌گذاری این تبلیغات در برنامه‌های پزشکی و پرمخاطب صداوسیما گفت: این آگهی‌ها در میان برنامه‌هایی پخش می‌شود که پزشکان معتبر و کارشناسان حوزه سلامت در آن حضور دارند. این کار به‌صورت ناخودآگاه نوعی تأیید از سوی پزشکان و وزارت بهداشت را به مخاطب القا می‌کند، در حالی که هیچ‌یک از این ادعا‌ها مورد تأیید علمی نیست.

وی افزود: قرار دادن چنین تبلیغاتی بین گفت‌و‌گو‌های علمی برنامه‌هایی مانند «طبیب» و «دکتر سلام» باعث می‌شود مخاطب تصور کند این محصولات مورد تأیید وزارت بهداشت یا پزشکان حاضر در برنامه هستند، در حالی که هیچ‌یک از این ادعا‌ها پشتوانه علمی و مجوز تخصصی ندارد.

به گفته او، این شیوه پخش، مصداقی از فریب مخاطب و سوءاستفاده از اعتماد عمومی نسبت به برنامه‌های سلامت‌محور رسانه ملی است.

تجربه‌های تلخ گذشته نباید تکرار شود

وی گفت: پیش از این نیز تبلیغ گسترده برخی دمنوش‌های لاغری در رسانه ملی باعث شد تعداد زیادی از مصرف‌کنندگان دچار عوارض کبدی و کلیوی شوند و وزارت بهداشت مجبور به ارائه خدمات درمانی گسترده به این افراد شود. هزینه چنین تبلیغاتی در نهایت از جیب نظام سلامت پرداخت می‌شود.

لزوم استعلام صداوسیما از وزارت بهداشت پیش از پخش هر تبلیغ سلامت‌محور

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه تأکید کرد: اگر شرکتی ادعای درمانی برای محصول خود دارد، ابتدا باید شواهد علمی به دفاتر فنی وزارت بهداشت ارائه کند تا در صورت تأیید، مجوز لازم برای تبلیغات صادر شود. تاکنون هیچ مجوزی برای ادعا‌های درمانی دمنوش‌ها یا اسپیرولینا از سوی وزارت بهداشت صادر نشده است.

او افزود: انتظار می‌رود صداوسیما به جای پاسخ‌های توجیهی، مسئولیت‌پذیر باشد و از این پس پیش از پخش هرگونه آگهی حوزه سلامت، نظر کارشناسان وزارت بهداشت را جویا شود. روابط‌عمومی و دفاتر تخصصی وزارت بهداشت آماده همکاری و پاسخ‌گویی در این زمینه هستند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه با بیان اینکه اعتماد عمومی به رسانه ملی موضوعی حساس و آسیب‌پذیر است، گفت: پخش ادعا‌های غیرعلمی و اغراق‌آمیز سلامت‌محور، هم باعث گمراهی مردم و خطرات جدی برای سلامت جامعه می‌شود و هم این اعتماد را خدشه‌دار می‌کند. انتظار داریم صداوسیما ضمن اصلاح رویه‌های گذشته، در پخش تبلیغات سلامت‌محور از مسیر کارشناسی و علمی پیروی کند.

همچنین انجمن علمی تغذیه ایران درباره تبلیغات گمراه کننده محصولات لاغری در رسانه ملی بیانیه‌ای صادر کرد که متن آن به شرح زیر است:

به اطلاع هموطنان عزیز میرساند، اخیراً در برخی از تبلیغات صداوسیما و فضای مجازی، ادعا‌هایی غیرعلمی در مورد تأثیر معجزه آسای دمنوش‌های لاغری، اسپیرولینا و سایر مکمل‌ها در کاهش وزن بدون نیاز به تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی صحیح مطرح میشود. انجمن علمی تغذیه ایران با ابراز نگرانی عمیق نسبت به این تبلیغات گمراه کننده، هشدار میدهد که چنین ادعا‌هایی فاقد پشتوانه علمی و پژوهشی معتبر هستند و میتوانند تهدیدی برای سلامت جامعه باشند.

موضوعا تاکید شده از سوی انجمن شامل موارد زیر است:

۱. کاهش وزن پایدار تنها در سایه تعادل بین دریافت انرژی و مصرف آن، از طریق رژیم غذایی اصولی، فعالیت بدنی منظم و اصلاح الگوی زندگی امکان‌پذیر است.

۲. هیچ ماده یا داروی واحدی نمیتواند جایگزین سبک زندگی سالم شود. محصولاتی مانند دمنوش‌های لاغری یا مکمل‌هایی نظیر اسپیرولینا ممکن است حاوی ترکیباتی باشند که در کنار رژیم متعادل مفید باشند، اما به تنهایی باعث کاهش وزن معنادار و پایدار نخواهند شد.

۳. تبلیغات غیرمستند نه تنها باعث اتلاف منابع مالی مردم میشود، بلکه ممکن است با ایجاد تصور کاذب از کاهش وزن آسان، افراد را از پیگیری روش‌های علمی و مراجعه به متخصصان تغذیه بازدارد.

۴. برخی از این محصولات ممکن است حاوی مواد محرک، هورمون یا ترکیباتی باشند که عوارض جانبی همچون افزایش فشار خون، اختلالات گوارشی، آسیب‌های کبدی و تداخل با دارو‌های مصرفی را به دنبال داشته باشند.

انجمن علمی تغذیه ایران از صداوسیما و نهاد‌های نظارتی درخواست میکند با دقت و حساسیت بیشتری محتوای تبلیغاتی مربوط به سلامت را بررسی کرده و از انتشار ادعا‌های اثبات نشده جلوگیری کنند. همچنین به هموطنان توصیه میشود برای دریافت برنامه غذایی و راهنمایی‌های کاهش وزن، تنها به متخصصان مجاز تغذیه مراجعه نمایند.

چند روز پیش نیز علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز طی نامه‌ای رسمی به جبلی، رئیس سازمان صدا و سیما، نسبت به پخش مکرر تبلیغات دمنوش‌های لاغری و مکمل‌های لاغری اسپرولینا در شبکه‌های مختلف رسانه ملی اعتراض کرد و نسبت به آثار سوء این تبلیغات هشدار داد.