دانشمندان اسرار «پوچی در هوشیاری» را کشف کرده‌اند

به گزارش مجله خبری نگار،پدیده «خالی شدن ذهن»، زمانی که فرد احساس می‌کند به هیچ چیز فکر نمی‌کند، مورد توجه شدید دانشمندان و فیلسوفان قرار گرفته است. یک تیم بین‌المللی از محققان داده‌های مربوط به این حالت را که همچنان یکی از مرموزترین اشکال آگاهی انسان است، تجزیه و تحلیل کردند. این مطالعه در مجله Trends in Cognitive Sciences (TCS) منتشر شد.

در حالت بیداری، افکار فرد معمولاً به طور مداوم جریان دارند. با این حال، لحظاتی وجود دارد که به نظر می‌رسد هوشیاری از بین می‌رود - هیچ فکری، هیچ تصویر درونی، هیچ کلمه‌ای باقی نمی‌ماند. این به عنوان "خلأ هوشیاری" شناخته می‌شود. با وجود شیوع این پدیده، ماهیت آن هنوز به طور قطعی مشخص نشده است.

پیش از این، خالی شدن ذهن از دریچه‌ی «سرگردانی ذهن» یا جریان آزاد افکار مورد مطالعه قرار می‌گرفت. اما دانشمندان متقاعد شده‌اند که این حالت اساساً متفاوت است و با خواب‌آلودگی، بی‌حالی و تمایل به اشتباه کردن مشخص می‌شود. آنها در مطالعه‌ی خود، ۸۰ نشریه‌ی علمی، از جمله آزمایش‌هایی که فعالیت مغز شرکت‌کنندگانی را که ادعا می‌کردند «به هیچ چیز فکر نمی‌کنند» بررسی می‌کردند، تجزیه و تحلیل کردند.

تحقیقات نشان داده است که «احساس خالی شدن سر» تقریباً در ۵ تا ۲۰ درصد از افراد در هنگام بیداری، اغلب در هنگام خستگی، پس از محرومیت از خواب، در طول کار‌های طولانی مدت که نیاز به توجه دارند یا پس از خستگی جسمی رخ می‌دهد. این وضعیت همچنین بیشتر توسط کودکان مبتلا به ADHD و افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی گزارش می‌شود. علاوه بر این، این وضعیت با تعدادی از بیماری‌های عصبی، از جمله سکته مغزی، تشنج و سندرم نادر کلاین-لوین، که در آن بیماران می‌توانند تا ۲۰ ساعت در روز بخوابند، مرتبط است.

اندازه‌گیری‌های فعالیت مغز با استفاده از EEG و fMRI نشان داده‌اند که قبل از شروع حالت خالی از ذهن، کاهش پیچیدگی سیگنال‌های مغزی، کند شدن پردازش حسی و شروع "خواب موضعی" - حالتی که در آن نواحی خاصی از مغز با وجود بیداری کلی به خواب می‌روند - وجود دارد. ضربان قلب و اندازه مردمک چشم نیز کاهش می‌یابد.

در برخی موارد، این پدیده در هنگام اضافه بار رخ می‌دهد - زمانی که جریان افکار بیش از حد شدید می‌شود، مغز فعالیت آگاهانه را "خاموش" می‌کند. با این حال، اگر به فردی دستور داده شود که عمداً "ذهن خود را پاک کند"، این با سرکوب فعالیت در مناطقی از مغز که مسئول گفتار، حافظه و مهارت‌های حرکتی هستند همراه می‌شود.

محققان معتقدند که کلید درک این پدیده در سطح برانگیختگی فیزیولوژیکی نهفته است: هم فعالیت بیش از حد و هم فعالیت بسیار کم می‌تواند منجر به "افت" هوشیاری شود. بنابراین، آنها پیشنهاد می‌کنند که خالی شدن ذهن را به عنوان یک گروه کامل از شرایطی که توسط پویایی بیداری و فعال شدن مغز تعیین می‌شوند، در نظر بگیرند.