محققان نشانگر‌های زیستی جدیدی برای بیماری آلزایمر شناسایی کردند

به گزارش مجله خبری نگار، پیشرفت‌های اخیر در مطالعه پروتئوم‌ها (یعنی کل طیف پروتئین‌های بیان‌شده توسط سلول‌ها و بافت‌های انسانی) امکانات جدیدی را برای شناسایی نشانگر‌های بیولوژیکی بیماری‌های خاص یا اختلالات روانی فراهم کرده است. این امر به نوبه خود می‌تواند اطلاعاتی را برای پیشگیری، تشخیص و درمان این بیماری‌های پزشکی فراهم کند.

محققان دانشگاه فودان اخیراً مطالعه پروتئین‌های موجود در مایع مغزی نخاعی (CSF) افراد مبتلا به آلزایمر و افراد سالم را آغاز کرده‌اند. تجزیه و تحلیل‌ها و آزمایش‌های آنها، که در مقاله‌ای در Nature Human Behavior منتشر شده است، پروتئین‌های خاصی را در CSF شناسایی کرده است که ممکن است به عنوان نشانگر‌های زیستی برای این بیماری عمل کنند.

جینتای یو و یو گوئو، نویسندگان همکار این پژوهش، گفتند: «کار اخیر ما از نیاز مبرم به بهبود تشخیص زودهنگام و پیش‌آگهی بیماری آلزایمر ناشی شد. این مطالعه با الهام از درک فزاینده از این موضوع انجام شد که بیماری آلزایمر دارای پاتوفیزیولوژی پیچیده و چندوجهی است که روش‌های تشخیصی فعلی قادر به درک کامل آن نیستند.»

هدف اصلی مطالعه اخیر توسط یو، گوئو و همکارانشان شناسایی نشانگر‌های زیستی خاص در مایع مغزی نخاعی انسان بود که بتواند به تشخیص دقیق آلزایمر و پیش‌بینی پیشرفت آن کمک کند. برای انجام این کار، محققان نمونه‌های مایع مغزی نخاعی را از بیمارانی که مبتلا به آلزایمر تشخیص داده شده و در مراحل مختلف بیماری بودند، و همچنین نمونه‌هایی از افراد از نظر شناختی طبیعی، تجزیه و تحلیل کردند.

یو و گو می‌گویند: «ما از پروتئومیکس چندگانه استفاده کردیم، روشی پیچیده که به ما امکان می‌دهد چندین پروتئین را در یک نمونه به طور همزمان اندازه‌گیری کنیم. این تکنیک شامل طیف‌سنجی جرمی است که بسیار حساس است و می‌تواند حتی تغییرات کوچک در سطح پروتئین را نیز تشخیص دهد.»

تجزیه و تحلیل‌های یو، گوئو و همکارانشان پروتئین‌هایی را شناسایی کرد که با آسیب‌شناسی زمینه‌ای آلزایمر مرتبط هستند، و همچنین پروتئین‌هایی که ممکن است نشان‌دهنده التهاب، آسیب عصبی و سایر ناهنجاری‌ها در فیزیولوژی انسان باشند. با مقایسه پروفایل‌های پروتئومیک بیماران مبتلا به آلزایمر با افراد گروه کنترل، آنها نشانگر‌های زیستی جدیدی را کشف کردند که ممکن است به تشخیص و ارزیابی پیشرفت آلزایمر کمک کند.

یو و گوئو گفتند: «قابل توجه‌ترین یافته این مطالعه، شناسایی یک نشانگر زیستی جدید CSF به نام YWHAG است.» «در میان ۶۳۶۱ پروتئین CSF، YWHAG بهترین عملکرد را در تشخیص بیماری آلزایمر، چه از نظر بیولوژیکی (AUC=۰.۹۶۹) و چه از نظر بالینی (AUC=۰.۸۵۷) نشان داد. چهار پنل پروتئینی (YWHAG، SMOC۱، PIGR و TMOD۲) و پنج پنل پروتئینی (ACHE، YWHAG، PCSK۱، MMP۱۰ و IRF۱) به طور قابل توجهی دقت را به ترتیب به ۰.۹۸۷ و ۰.۹۷۵ بهبود بخشیدند.»

برای ارزیابی اثربخشی نشانگر‌های زیستی که شناسایی کردند، محققان یک مطالعه پیگیری اضافی در یک گروه مستقل و خارجی از بیماران انجام دادند. نتایج این مطالعه، قدرت نشانگر‌های زیستی را تأیید کرد.

علاوه بر این، نویسندگان با استفاده از داده‌های کالبدشکافی نشان دادند که نشانگر‌های زیستی شناسایی‌شده توسط آنها می‌تواند به تشخیص نمونه‌های گرفته‌شده از افراد فوت‌شده مبتلا به آلزایمر از نمونه‌های گرفته‌شده از افراد دیگری که هرگز به بیماری آلزایمر مبتلا نشده‌اند، کمک کند و از نشانگر‌های زیستی موجود که برای تشخیص این بیماری استفاده می‌شوند، پیشی بگیرد.

یو و گو گفتند: «نشانگر‌های زیستی کشف‌شده همچنین به‌طور مؤثری پیشرفت بالینی به زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر را پیش‌بینی کردند و ارتباط نزدیکی با نشانگر‌های زیستی کلیدی بیماری آلزایمر و زوال شناختی داشتند.» «درک بهتر از زیرگروه‌های مولکولی مختلف بیماری آلزایمر می‌تواند منجر به بهبود رویکرد‌های درمانی شود که فرآیند‌های پاتولوژیک خاص را در بیماران خاص هدف قرار می‌دهند.»

با استفاده از تکنیک‌های پیچیده تجزیه و تحلیل پروتئوم، محققان توانستند تغییرات مولکولی مرتبط با آلزایمر را شناسایی کنند که به عنوان یک هدف تشخیصی امیدوارکننده ثابت شده است. در آینده، این تحقیق ممکن است به توسعه ابزار‌های بسیار دقیق برای تشخیص دقیق آلزایمر و همچنین مداخلات درمانی اولیه هدفمند کمک کند.

یو، گوئو و همکارانشان در مطالعات بعدی خود قصد دارند مطالعه خود را در گروه‌های خارجی که از طیف وسیع‌تری از افراد متنوع انتخاب شده‌اند، تکرار کنند. آنها همچنین امیدوارند نشانگر‌های زیستی شناسایی‌شده را اصلاح کرده و آزمایش‌های تشخیصی استانداردی را برای این نشانگر‌ها توسعه دهند که بتوان آنها را در محیط‌های بالینی تجویز کرد.

یو و گو افزودند: «در مطالعات آینده، ما مکانیسم‌های بیولوژیکی زیربنایی تغییرات پروتئومیک شناسایی‌شده را نیز بررسی خواهیم کرد تا بهتر درک کنیم که چگونه این نشانگر‌های زیستی با پیشرفت بیماری مرتبط هستند. مطالعات طولی نیز انجام خواهد شد تا مشخص شود که این نشانگر‌های زیستی چقدر زود می‌توانند بیماری آلزایمر را پیش‌بینی کنند و چگونه با نتایج بالینی مرتبط هستند. هدف نهایی، ادغام این نشانگر‌های زیستی در رویه‌های بالینی معمول، تسهیل تشخیص زودهنگام و استراتژی‌های درمانی شخصی‌سازی‌شده است.»