با نشانه‌ها و روش‌های تشخیص و درمان پوسیدگی دندان آشنا شوید

به گزارش مجله خبری نگار،گفته شده از هر ۱۰ فرد بالای ۲۰ سال ۹ نفر از درجات مختلف پوسیدگی دندان رنج می‌برند. این عارضه در صورت عدم درمان می‌تواند به مشکلات بیشتر در دندان‌ها منجر شود در حالی که درمان مناسب پیشرفت آن را متوقف خواهد کرد.

پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان که به نام حفره دندان نیز شناخته شده نوعی بیماری دهان و دندان است که باعث از بین رفتن مینای دندان (سطح سخت خارجی دندان) می‌شود.

به مرور که پوسیدگی دندان پیشرفت می‌کند می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر دندان حمله کند. با فرسایش مینای دندان حفره‌ها تشکیل می‌شوند که در صورت عدم درمان مشکلات بیشتری را به دنبال خواهند داشت.

یک دندان از ۳ لایه تشکیل شده است:

مینا: لایه بیرونی سخت دندان است که از لایه‌های داخلی محافظت می‌کند. مینای دندان فاقد سلول‌های زنده است و سخت‌ترین ساختار بدن انسان محسوب می‌شود
عاج: عاج دومین لایه دندان است که با آسیب دیدن مینا ممکن است در معرض دید قرار گرفته و لوله‌های کوچک درون آن موجب شوند غذای سرد و گرم اعصاب دندان را تحریک کند. تحریک این اعصاب می‌تواند باعث ایجاد درد و حساسیت در دندان شود
پالپ: مرکز دندان است و حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند می‌باشد
سطح پوسیدگی دندان دارای شدت‌های مختلف است و آسیب ناشی از آن می‌تواند از سایش مینای دندان تا آبسه‌های دردناک در پالپ دندان متغیر باشد.

علائم پوسیدگی دندان

علائم پوسیدگی دندان بسته به شدت آسیب ایجاد شده می‌تواند متفاوت باشد.

برخی افراد در مراحل اولیه پوسیدگی دندان ممکن است هیچ علامتی احساس نکنند. با این حال با پیشرفت پوسیدگی، فرد ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

حساسیت دندان به غذا‌های شیرین، گرم یا سرد
درد دائمی دندان
لکه‌های سفید یا تیره روی دندان‌ها
بوی بد دهان
حفره‌های دندان
گیر کردن مدام مواد غذایی در دندان
مشکل در گاز گرفتن برخی غذا‌ها
آبسه در دندان که باعث درد، تورم صورت یا تب می‌شود

علت پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان به دلیل تجمع پلاک روی دندان رخ می‌دهد.

پلاک یک لایه چسبنده از باکتری است که روی دندان‌ها ایجاد می‌شود و زمانی که فرد غذای شیرین یا نشاسته‌ای می‌خورد، باکتری‌های موجود در آن اسید‌هایی تولید می‌کنند که به مینای دندان حمله می‌کنند.

با گذشت زمان این اسید‌ها مواد معدنی را از دندان خارج کرده، مینای دندان را فرسایش می‌دهند و باعث پوسیدگی دندان و در نهایت ایجاد حفره می‌شوند.

پوسیدگی دندان می‌تواند در هر سن و سالی رخ دهد. گفته شده حدود ۲۰ درصد از کودکان ۵ تا ۱۱ ساله حداقل یک دندان پوسیده درمان نشده دارند.

افراد مسن نیز ممکن است دچار تحلیل لثه شوند که در این صورت لثه‌ها از دندان جدا شده و ریشه دندان نمایان می‌شود.

سمنتوم لایه نرم‌تر از مینای دندان است که ریشه دندان را پوشانده و ممکن است دندان را مستعد بروز پوسیدگی کند.

گفته شده خطر بروز پوسیدگی دندان در افراد زیر افزایش می‌یابد:

به خشکی دهان مبتلا هستند
مینای دندان آن‌ها به دلیل ژنتیک یا بیماری ضعیف است
دندان‌های خود را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک نمی‌کنند
از یک اختلال خوردن مانند بی اشتهایی یا پرخوری عصبی رنج می‌برند
دچار رفلاکس معده هستند

تشخیص پوسیدگی دندان

فردی که احساس می‌کند دچار پوسیدگی دندان شده یا درد و ناراحتی در دندان خود دارد باید به دندان پزشک مراجعه کند.

دندان پزشک ممکن است سوالاتی در مورد هر گونه درد یا علائم از فرد بپرسد. همچنین برای بررسی دقیق‌تر از دهان عکس می‌گیرد تا هر گونه حفره شناسایی شود.

بعد از تشخیص و بررسی وضعیت دندان، دندان پزشک در مورد گزینه‌های درمانی موجود با فرد صحبت خواهد کرد.

درمان پوسیدگی دندان

دندان پزشک با توجه به بررسی شدت پوسیدگی دندان، درمان مناسب را توصیه می‌کند.

درمان پوسیدگی دندان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. درمان‌های مبتنی بر فلوراید در مراحل اولیه

فلوراید نوعی ماده معدنی است که می‌تواند به تقویت مینای دندان کمک کند. دندان پزشک معمولا از فلوراید به روش‌های مختلف برای کمک به توقف و حتی ترمیم آسیب ناشی از پوسیدگی دندان استفاده می‌کند.

در روش‌های حرفه‌ای فلوراید مستقیم روی دندان‌ها اعمال می‌شود. این تکنیک‌ها معمولا سریع انجام شده و تنها چند دقیقه طول می‌کشند. فلوراید به شکل ژل، فوم یا محلول در دسترس می‌باشد.

۲. پر کردن

زمانی که پوسیدگی باعث ایجاد حفره در دندان شود احتمالا نیاز به پر کردن دندان می‌باشد.

دندان پزشک بعد از سوراخ کردن دندان، حفره را طوری شکل می‌دهد که برای پر کردن مناسب شود. سپس با استفاده از موادی مانند آمالگام یا کامپوزیت حفره را پر می‌کند.

۳. روکش دندان

حفره‌های بزرگ‌تر که به دلیل پوسیدگی دندان ایجاد می‌شوند ممکن است به جای پر کردن به روکش نیاز داشته باشند.

دندان پزشک برای روکش کردن دندان ابتدا قسمت بیرونی دندان و همچنین هر گونه پوسیدگی را بر می‌دارد و روکش موقتی روی آن قرار می‌دهد تا ۱ تا ۲ هفته بعد روکش دائمی برای کاشت آماده شود.

۴. عصب کشی (ترمیم کانال ریشه)

در صورتی که پالپ دندان آسیب دیده باشد، برای جلوگیری از کشیدن دندان احتمالا از درمان کانال ریشه استفاده می‌شود که تحت بی حسی موضعی صورت می‌گیرد و طی آن کانال ریشه داخل دندان تمیز و شکل داده می‌شود.

همچنین ممکن است برای از بین بردن هر گونه باکتری، داخل دندان دارو قرار داده شود. سپس کانال ریشه با یک ماده لاستیک مانند پر می‌شود و یک روکش یا مواد پر کننده روی دندان قرار داده می‌شود تا آن را ترمیم و تقویت کند.

۵. کشیدن دندان

اگر پوسیدگی دندان باعث آسیب شدید شده باشد ممکن است چاره‌ای جز کشیدن دندان نباشد. در این شرایط ابتدا دندان آسیب دیده را بی حس کرده و بعد از کشیدن دندان توصیه‌های لازم به فرد داده می‌شود.

ممکن است فرد بعد از کشیدن دندان دچار ورم یا درد در ناحیه شود که طبیعی است. با این حال در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید فورا با دندان پزشک مشورت شود:

تب
حالت تهوع
استفراغ
درد شدید، ورم یا خونریزی
دردی که با گذشت زمان افزایش می‌یابد
توجه داشته باشید پوسیدگی دندان اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود برگشت پذیر است. با این حال زمانی که مینای دندان مواد معدنی زیادی از دست داده و دندان دچار حفره شود قادر به ترمیم خود نخواهد بود.

دندان پزشک می‌تواند آسیب را درمان کرده و از گسترش بیشتر آن جلوگیری کند.

به علاوه فرد می‌تواند با کاهش مصرف غذا‌های شیرین و نشاسته‌ای و رعایت بهداشت دهان و دندان، پوسیدگی دندان را معکوس کند.

پیشگیری از پوسیدگی دندان

برای پیشگیری از پوسیدگی دندان به نکات زیر توجه داشته باشید:

مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید
کاهش تعداد میان وعده‌ها
داشتن وعده‌های غذایی سالم و مغذی
سوال از دندان پزشک در مورد استفاده از مکمل‌های فلوراید
مراجعه منظم به دندان پزشک برای معاینه و تمیز کردن حرفه‌ای

عوارض پوسیدگی دندان

لازم به ذکر است در صورت عدم درمان پوسیدگی دندان، این مسئله می‌تواند به مشکلات مختلف منجر شود، از جمله:

درد دندان
عفونت
از دست دادن دندان
آبسه
آبسه می‌تواند باعث عفونت‌های بالقوه تهدید کننده زندگی مانند سپسیس شود.

فردی که دچار علائم زیر است باید فورا با دندان پزشک خود تماس بگیرد:

تب
دندان درد
حساسیت دندان به سرما و گرما
لثه‌های متورم
غدد لنفاوی متورم در گردن
فک متورم
آبسه می‌تواند موارد زیر را نیز به دنبال داشته باشد:

بوی بد دهان
طعم نا خوشایند در دهان
دردی که به گوش، فک و گردن گسترش می‌یابد
به علاوه ممکن است درد دندان هنگام دراز کشیدن بدتر شود و حتی شب‌ها فرد را از خواب بیدار کند. 

منبع:سومیتا